Kwestia powstania przychodu w związku ze zwrotem kosztów poniesionych przez pracownika z tytułu używania jego samochodu prywatnego dla potrzeb pracodawcy, w jazdach lokalnych, jest niejednolicie interpretowana przez organy podatkowe i sądy administracyjne. Potwierdzają to interpretacje organów skarbowych i orzeczenia sądów. Podatnicy mają więc wciąż problemy. Miał je także urząd miasta jako pracodawca, który zadał fiskusowi pytanie, czy zwrot kosztów używania samochodu prywatnego w celach służbowych w jazdach lokalnych jest przychodem w rozumieniu art. 11 ust. 1 i art. 12 ust. 1 ustawy o PIT. Urząd zapytał też, czy jeśli odpowiedź na pytanie będzie negatywna, powinien zaprzestać naliczania, pobierania i odprowadzania zaliczek na podatek dochodowy i skorygować deklaracje (PIT-11).

Urząd nie posiada samochodów służbowych. Pracownicy przemieszczają się pomiędzy różnymi siedzibami urzędu oraz jednostkami organizacyjnymi miasta (szkoły, przedszkola, instytucje kultury, jednostki pomocy społecznej), wykorzystując samochody prywatne. Z pracownikami zostały zawarte umowy o używanie samochodu prywatnego. Pracodawca ustala indywidualnie miesięczny limit przebiegu kilometrów na jazdy lokalne. Ryczałt wyliczany jest jako iloczyn limitu kilometrów i stawki za kilometr wskazanej we właściwym rozporządzeniu. Dotychczas traktowano zwrot kosztów jako przychód pracownika i pobierano od niego zaliczkę na podatek dochodowy. Urząd ma jednak wątpliwości co do tego rozwiązania. Jego zdaniem, wypłaty pracownikowi w formie miesięcznego ryczałtu zwrotu kosztów używania prywatnego samochodu do celów służbowych nie stanowi przychodu w rozumieniu ustawy o PIT, gdyż nie przysparza pracownikowi żadnej korzyści majątkowej.

Czytaj również: Darowizna poleasingowego auta pozwoli uniknąć podatku >>

 

Fiskus: Ryczałt jest przychodem

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 27 listopada 2023 r. nie przyznał racji urzędowi miasta (nr 0113-KDIPT2-3.4011.706.2023.3.SJ). Stwierdził, że otrzymana przez pracownika urzędu kwota, tytułem zwrotu kosztów używania pojazdu prywatnego do jazd lokalnych w celach służbowych, stanowi przychód pracownika, o którym mowa w art. 12 ust. 1 ustawy o PIT. Przychód ten nie może korzystać ze zwolnienia, określonego w art. 21 ust. 1 pkt 23b ustawy o PIT. Nie można bowiem uznać, że świadczenie, nawet jeśli dotyczy jazd lokalnych podlega zwolnieniu, bowiem prawo do zwrotu kosztów dla pracownika nie wynika wprost z przepisów odrębnych ustaw (np. ustawy o pomocy społecznej), a które gwarantują możliwość prawa do zwrotu poniesionych kosztów, bądź nakładają na pracodawcę obowiązek zwrotu pracownikowi tych kosztów.

W konsekwencji, wypłacany pracownikowi w formie miesięcznego ryczałtu zwrot kosztów używania prywatnego samochodu stanowi dla tego pracownika przychód podlegający opodatkowaniu.

 

Sprawdź również książkę: Meritum Podatki 2023 >>


Eksperci: Brak jednolitego stanowiska

Eksperci wskazują na niejednolitość rozstrzygnięć organów skarbowych i sądów.

- Dominujące stanowisko sądów administracyjnych jest korzystne dla podatników. Sądy wskazują, że zwrot kosztów poniesionych przez pracownika za pracodawcę z tytułu używania prywatnego samochodu do celów służbowych nie stanowi dla pracownika realnego przysporzenia majątkowego. Zwrot ten należy zatem traktować jako neutralne podatkowo świadczenie pieniężne związane z poniesionymi przez pracownika wydatkami na rzecz pracodawcy, czyli w interesie pracodawcy, a nie pracownika (powołane we wniosku o interpretację wyroki NSA z 19 września 2014 r., sygn. akt II FSK 2280/12, z 23 lipca 2015 r., sygn. akt II FSK 1689/13, z 9 sierpnia 2016 r., sygn. akt II FSK 1970/14, z 16 października 2019 r., sygn. akt II FSK 3531/17, z 14 września 2023 r., sygn. akt II FSK 2632/20) – wskazuje Agnieszka Fijałkowska-Wocial, doradca podatkowy w Kancelarii LTCA Zarzycki Niebudek Kubicz.

Zobacz linię orzeczniczą: Rozumienie przychodu pracownika jako podstawy oskładkowania >

W jej ocenie stanowisko sądów jest słuszne. Po wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 8 lipca 2014 r., sygn. K 7/13, nie powinno budzić wątpliwości, że świadczenia uzyskiwane od pracodawcy, aby podlegały opodatkowaniu, muszą prowadzić do pojawienia się po stronie pracownika korzyści majątkowej.

- Jak słusznie zauważył NSA, korzyść taka może wystąpić w dwóch postaciach: prowadzi do powiększenia aktywów, co jest zwykłym skutkiem wypłaty pieniędzy, za wyjątkiem sytuacji, w której pracownik otrzymuje zwrot wydatków poniesionych za pracodawcę, albo do zaoszczędzenia wydatków, co może być następstwem usługi lub świadczenia rzeczowego. W konsekwencji za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotu wydatków, w takiej sytuacji pracownik nie uzyskuje bowiem żadnej realnej korzyści majątkowej, a jedynie zwrot kosztów jakie poniósł używając swojego prywatnego samochodu do celów służbowych pracodawcy – podkreśla Agnieszka Fijałkowska-Wocial.

Czytaj też w LEX: Samochód prywatny pracownika wykorzystywany w działalności pracodawcy >

Ekspertka dodaje, że pracownik zasadniczo nie ma obowiązku ponoszenia wydatków „za pracodawcę”.

- Wyroki odmienne – wskazujące, że kwota z tytułu zwrotu kosztów używania prywatnego samochodu do celów służbowych stanowi przychód ze stosunku pracy, powodujący powstanie obowiązku w podatku dochodowym od osób fizycznych - należą do wyjątku (wyrok NSA z 12 maja 2021 r., sygn. II FSK 434/20). Mimo przeważającego korzystnego stanowiska sądów administracyjnych, podejście organów pozostaje niezmienne i niekorzystne dla podatników. Tym samym płatnicy, którzy zdecydują się na nierozpoznanie przychodu po stronie pracowników, narażają się na ryzyko sporu z organami – ocenia Agnieszka Fijałkowska-Wocial.

Jej zdaniem, powinni oni rozważyć wystąpienie z własnym wnioskiem o wydanie interpretacji podatkowej i zaskarżenie niekorzystnego rozstrzygnięcia do sądu administracyjnego, istnieją bowiem realne szanse na obronę stanowiska o braku przychodu na drodze postępowania sądowoadministracyjnego.

Zobacz linię orzeczniczą: Używanie samochodów prywatnych do celów służbowych a przychód na gruncie PIT >

 

Nadzieja w orzecznictwie

Na rozbieżne stanowiska wskazuje także kolejny ekspert.

- W tej sprawie można powiedzieć, że każda strona (organ i podatnik) mógł wybrać korzystną dla siebie linię orzeczniczą. Dotychczas dominujące stanowisko było niekorzystne dla podatników i takie też zajął tu fiskus. Sprowadza się ono do uznania, że pracownicy uzyskują korzyść z uwagi na zwrot podatku. Stanowisko niekorzystne i w mojej ocenie dalekie od prawidłowego zrozumienia problemu prezentowane było np. w interpretacji z 14 stycznia 2020 r., nr 0114-KDIP3-2.4011.586. 2019.1.JK3 czy wyroku NSA z 12 maja 2021 r., sygn. II FSK 434/20 – podkreśla Adrian Kęmpiński, konsultant podatkowy w LTCA.

Wskazuje on, że przełomem i nadzieją dla podatników jest najnowszy wyrok NSA w tej sprawie z 14 września 2023 r. (sygn. II FSK 2632/20).

- Istotę wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego, jak i poprzedzającego go wyroku WSA w Bydgoszczy (I SA/Bd 377/20), sprowadzić można do jednego zdania - skoro pracownik otrzymuje tylko zwrot wydatków, które obowiązany jest ponosić pracodawca, to z tytułu uzyskania tego świadczenia nie osiąga żadnego przysporzenia. Podobnie wypowiadał się w przeszłości także NSA w wyroku z 16 października 2019 r. (sygn. II FSK 3531/17) - podkreśla Adrian Kęmpiński.

Jego zdaniem, zgodzić się należy z ogólnym apelem płynącym od podatników i specjalistów zajmujących się prawem podatkowym, że Naczelny Sąd Administracyjny powinien podjąć tzw. uchwałę siódemkową w celu wyjaśnienia przepisów prawnych, których stosowanie wywołuje rozbieżności w orzecznictwie sądów administracyjnych. 

Zobacz też linię orzeczniczą: Zwrot kosztów za używanie prywatnego auta do celów służbowych >

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.