Od 2022 r. raportując informację o cenach transferowych dla transakcji realizowanych po 31 grudnia 2021 r., w jednym dokumencie, czyli w formularzu TPR podatnik będzie zobowiązany do równoczesnego złożenia oświadczenia z klauzulą dotyczącą rynkowości transakcji. Treść przedmiotowego oświadczenia już została zaproponowana w projekcie rozporządzenia w sprawie informacji o cenach transferowych z dnia 14 kwietnia 2022 r. w brzmieniu „Stosownie do art. 11t ust. 2 pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oświadczam, że lokalna dokumentacja cen transferowych została sporządzona zgodnie ze stanem rzeczywistym, a ceny transferowe transakcji kontrolowanych opisanych w tej dokumentacji są ustalane z zachowaniem zasady ceny rynkowej”. Natomiast, w przypadku, gdy podatnik lub spółka niebędąca osobą prawną realizuje „pośrednio” lub „bezpośrednio” transakcje inne niż transakcje kontrolowane z rajem podatkowym (art. 11o ust. 1 i 1a) klauzula odnosiła się będzie również do transakcji innych niż transakcje kontrolowane.
Niejasne zasady raportowania
Jednak powstają wątpliwości, co do możliwości uzupełnienia w informacji TPR stosownych informacji odnoszących się do treści oświadczenia. Przykładowo w sytuacji, gdy podatnik dokona transakcji w warunkach nierynkowych, a następnie, w latach kolejnych, ma zamiar dokonać kompensaty, to czy będzie miał możliwość złożenia oświadczenia odpowiadającemu stanowi faktycznemu. Dobrą stroną omawianej nowelizacji bezsprzecznie jest ograniczenie obowiązków sprawozdawczych, związanych z wypełnieniem osobnego oświadczenia.
Co do złożenia TPR nadal nie będzie możliwe przez podpisanie przez pełnomocnika, za wyjątkiem pełnomocnika będącego adwokatem, radcą prawnym, doradcą podatkowym bądź biegłym rewidentem. Należy mieć na uwadze, że aby formularz TPR skutecznie został złożony przez pełnomocnika, musi posiadać on tzw. UPL-1.
Zobacz również: Rozliczenia cen transferowych trzeba zacząć już teraz >>
Ważne wydłużenie terminów
Niewątpliwie korzystną zmianą, jest wydłużenie terminu na złożenie TPR do końca 11. miesiąca po zakończeniu roku podatkowego. Za lata 2019-2021 podatnik był zobowiązany do złożenia informacji w terminie do końca 9. miesiąca, z wyjątkami kiedy to termin został wydłużony w związku z COVID-19. Natomiast lokalną dokumentację cen transferowych należy przygotować do końca 10. miesiąca po zakończeniu roku podatkowego podatnika. Jeśli chodzi o formę local file to podatnik musi ją sporządzić w postaci elektronicznej. Wobec tego, wskutek kontroli podatkowej, podatnik jest obowiązany do przekazania dokumentacji organom podatkowym w formie elektronicznej. Poprawa sytuacji podatników dotyczy także terminu przedłożenia dokumentacji w wyniku kontroli, podmiot powiązany na przedstawienie dokumentów będzie miał czas do 14 dni od doręczenia żądania, w poprzednim stanie prawnym było to 7 dni.
Następną pozytywną zmianą jest rozszerzenie katalogu zwolnień z obowiązku przygotowania dokumentacji.
- Przewidziane zostało zwolnienie ze sporządzania dokumentacji dla transakcji objętych porozumieniem inwestycyjnym, których przedmiotem są planowane lub realizowane inwestycje na terytorium Polski, o wartości co najmniej 100 mln zł, a od 2025 r. w wysokości nie mniejszej niż 50 mln zł.
- Wyłączeniem z obowiązku sporządzenia local file są objęte również transakcje korzystające z uproszczeń safe harbour dla pożyczek, kredytów, emisji obligacji, w przypadku spełnienia przesłanek ustawowych.
- Zwolnienie przedmiotowe obejmuje także transakcje dotyczące rozliczeń stanowiących usługi o niskiej wartości dodanej oraz transakcji w ramach refakturowania, również przy spełnieniu warunków ustawowych, a usługi te nie mogą być przedmiotem dalszej odprzedaży. Po nowelizacji, w sytuacji przesłanki do zwolnienia z obowiązku dokumentowania refaktur zrezygnowano z warunku uniemożliwiającego zastosowanie klucza alokacji w ramach rozliczenia. Jednak wyjątkowo przepis pozwala na stosowanie kluczy alokacji, jednak podatnik w takiej sytuacji jest obowiązany posiadać szczegółową kalkulację, w tym opis transakcji oraz analizę funkcji, ryzyk i aktywów.
Ustalanie wartości kontrolowanych
Polski Ład doprecyzowuje również zasady ustalania wartości transakcji kontrolowanych. Przy ustalaniu wartości transakcji kontrolowanej pomniejsza się ją o podatek VAT, ściśle wiąże się to zasadą neutralności podatku od towarów i usług. W rezultacie, w większości przypadków wartość transakcji należy ustalić w kwocie netto.
Od 1 stycznia 2022 r. w sposób korzystny modyfikuje się również warunki korekty cen transferowych (in minus), bowiem dopuszczono możliwość zastosowania korekty w przypadku, gdy podatnik otrzyma od podmiotu powiązanego dowód księgowy w postaci noty księgowej lub faktury korygującej, który potwierdza dokonanie korekty w określonej wysokości. W poprzednio obowiązującym stanie prawnym warunkiem dopuszczającym dokonanie korekty było posiadanie przez podatnika oświadczenia o tym, że podmiot powiązany dokonał korekty cen transferowych w tej samej wysokości, co podatnik. Po drugie, do 31 grudnia 2021 r. podatnik mógł dokonać korekty, gdy podmiot powiązany, miał miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd w Polsce albo w państwie lub na terytorium, z którym Polska zawarła umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania oraz istniała podstawa prawna do wymiany informacji podatkowych z tym państwem. Obecnie, od 2022 r., jedynie musi istnieć podstawa prawna do wymiany informacji podatkowych. Szczególnym uproszczeniem dla podatników jest rezygnacja z obowiązku informowania o dokonaniu korekty cen transferowych w zeznaniu rocznym (CIT-8). Uproszczenia z zakresu korekty cen transferowych są korzystne dla podatników, zmniejszą obciążenia związane z dokonywaniem i dokumentowaniem korekty cen transferowych.
Analiza cen transferowych jest szczególnie istotnym elementem dokumentacji podatkowej. Tym razem ułatwienie dotyczy mikro i małych przedsiębiorców. Taki podatnik będzie mógł skorzystać z rozwiązania w odniesieniu do transakcji zrealizowanych już w 2021 r. Preferencja dotyczy możliwości zwolnienia ze sporządzenia analizy porównawczej (zgodności) dla transakcji kontrolowanych zawieranych z podmiotami powiązanymi.
Z całą pewnością należy uznać wskazane rozwiązanie za korzystne. Jednak należy zwrócić szczególną uwagę na fakt, że mikro lub mały, pomimo zwolnienia, będzie obligatoryjnie związany do oświadczenia o rynkowości przy wypełnianiu TPR. W takiej sytuacji pojawia się pytanie, na jakiej podstawie podatnik zwolniony z obowiązku przygotowania analizy ma znaleźć potwierdzenie na rynkowość danej transakcji. Być może mikro i mali podatnicy powinni być zwolnieni z obowiązku złożenia oświadczenia o realizacji transakcji na zasadach rynkowych, jednak czy nowy formularz TPR będzie przewidywał takie przypadki. Czy jednak, w konsekwencji mikro lub mały przedsiębiorca, choć nie wynika to z przepisów prawa będzie w potrzebie przygotowania analizy cen transferowych, pomimo zwolnienia. Kolejne zagrożenie dotyczy konsekwencji utraty statusu małego lub mikro przedsiębiorcy, w szczególności w sytuacji trwania transakcji przez okres obejmujący parę lat podatkowych. Przedsiębiorca bowiem traci prawo do skorzystania ze zwolnienia ze sporządzenia analizy na początku roku podatkowego następującego po roku, w którym nastąpiła utrata statusu mikro lub małego przedsiębiorcy.
Transakcje rajowe
Z dniem 1 stycznia 2021 r. obowiązują regulacje (art.11o ustawy o CIT) zgodnie z którymi każdy podatnik będzie raportował transakcje prowadzone z podmiotami powiązanymi lub z podmiotami niezależnymi jeśli będą spełnione w roku podatkowym (2021) następujące przesłanki:
- Wartość transakcji „jednego rodzaju” określona na podstawie jednego z 88 kodów ujętych w rozporządzeniu w sprawie informacjicenach transferowych TPR ze wszystkimi podmiotami powiązanymi lub z odrębnym podmiotem niepowiązany przekroczy 500 000 zł
- Kontrahent polskiego podatnika będzie prowadził jakiekolwiek rozliczenia z podmiotem z „raju podatkowego”
Wówczas obowiązkiem będzie sporządzenie dokumentacji local file a w przypadku transakcji z kontrahentami powiązanymi dodatkowo analizy cen transferowych.
Nowe obowiązki są niestety sprzeczne z Rezolucją rady i przedstawicieli rządów Państw Członkowskich zebranych w Radzie z dnia 27 czerwca 2006 r. dotycząca kodeksu postępowania w sprawie dokumentacji cen transferowych dla przedsiębiorstw stowarzyszonych w Unii Europejskiej (DCT UE), zgodnie z którą Państwa członkowskie nie powinny nakładać nieuzasadnionych kosztów zachowania zgodności lub obciążeń administracyjnych na przedsiębiorstwa, wymagając sporządzenia lub dostarczenia dokumentacji.
Wprowadzenie nowych regulacji spotkało się z krytycznymi ocenami zarówno środowiska doradców podatkowych, jak i przedsiębiorców. Publikacja drugiego projektu objaśnień z 21 grudnia 2021 r. (pierwsza wersja została opublikowana 2 marca 2021 r.) zwiększyła niepewność podatników. Zapisy projektowanych objaśnień są bowiem sprzeczne z wykładnią językową art.11o ustawy o CIT. W przypadku wprowadzenia do obiegu prawnego objaśnień w wersji grudniowej bez wątpienia spowoduje to wiele nieścisłości interpretacyjnych oraz dylematów w zakresie obowiązków raportowania.
Jarosław F. Mika, doradca podatkowy, partner w Instytucie Cen Transferowych
Marta Kiryczuk, konsultant podatkowy w Instytucie Cen Transferowych
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
