Chodzi o ulgę w podatku od czynności cywilnoprawnych dla osób, które kupują pierwsze mieszkanie na rynku wtórnym.
Zgodnie z art. 9 pkt 17 ustawy o PCC zwolniona z podatku jest sprzedaż, której przedmiotem jest:
- prawo własności lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość,
- prawo własności budynku mieszkalnego jednorodzinnego,
- spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu dotyczące lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego
- jeżeli kupującym jest osoba fizyczna lub osoby fizyczne, którym w dniu sprzedaży i przed tym dniem nie przysługiwało żadne z tych praw ani udział w tych prawach, chyba że udział ten nie przekracza lub nie przekraczał 50 proc. i został nabyty w drodze dziedziczenia.
- W przypadku, gdy lokal nabywany jest na współwłasność, to każdy z kupujących (np. małżonkowie) musi spełniać warunek nieposiadania wcześniej m.in. lokalu mieszkalnego lub udziału w nim, chyba że udział ten nie przekracza lub nie przekraczał 50 proc. i został nabyty w drodze dziedziczenia - wyjaśnia skarbówka w interpretacjach.
Czytaj również: Warunki zwolnienia z PCC na zakup pierwszego mieszkania >>
Oboje małżonkowie muszą spełniać warunki
Na problem zwrócił uwagę Czytelnik. Przedstawił sytuację małżonków, którzy chcą kupić wspólne mieszkanie, w którym każde z nich będzie miało po 50 proc. udziałów. Przyjmijmy, że żona nigdy nie była właścicielką lub współwłaścicielką mieszkania, ale mąż (przed zawarciem związku małżeńskiego) nabył własne mieszkanie. W takiej sytuacji problem pojawia się w przypadku żony. Żona nie posiada żadnej nieruchomości, ale nie może skorzystać z tego zwolnienia, gdyż mąż posiada nieruchomość.
Potwierdza to m.in. interpretacja dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 21 września 2023 r. (nr 0111-KDIB2-2.4014.203.2023.1.PB). Fiskus odpowiadał na pytanie kobiety, która razem z mężem, z którym ma rozdzielność majątkową (intercyzę), planuje zakup domu jednorodzinnego w zabudowie szeregowej. Ze względu na intercyzę, dom będzie kupiony w udziałach. Jej mąż był wcześniej właścicielem innego mieszkania, natomiast ona nigdy nie posiadała udziałów w żadnej nieruchomości.
- Skoro mąż był już właścicielem innej nieruchomości, do umowy sprzedaży domu jednorodzinnego w zabudowie szeregowej nie znajdzie zastosowania przepis art. 9 pkt 17 ustawy o PCC. Warunkiem do skorzystania z ww. zwolnienia w niniejszej sprawie – gdy dom jednorodzinny nabywany jest na współwłasność – jest to, żeby pani oraz pani mąż nie posiadali wcześniej nieruchomości lub udziału w niej, chyba że udział ten nie przekracza lub nie przekraczał 50 proc. i został nabyty w drodze dziedziczenia - wyjaśnił dyrektor KIS.
Takie samo stanowisko zajął dyrektor KIS w interpretacji z 18 grudnia 2023 r. (nr 0111-KDIB2-2.4014.255.2023.1.DR). Podatniczka zapytała, czy przy zakupie połowy mieszkania może skorzystać ze zwolnienia, skoro spełnia wszystkie ustawowe warunki – nigdy nie posiadała nieruchomości mieszkalnej. Problem w tym, że jej mąż darowane przez ojca aktem notarialnym mieszkanie stanowiące jego majątek osobisty. Kobieta uznał, że w tej sytuacji przypadającą na nią połowa ceny zakupu będzie wolna od podatku. Dyrektor KIS uznał jednak, że w ogóle nie może skorzystać z ulgi. .
- Skoro pani mąż jest właścicielem mieszkania, w przedmiotowej sprawie nie ma zastosowania przepis art. 9 pkt 17 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych – stwierdził.
Zwolnienie osoby, nie transakcji
Według Czytelnika przepis należy zmienić. - Zastosowanie zwolnienia z art. 9 pkt 17 powinno być przypisane do konkretnej osoby, by posiadanie nieruchomości mieszkalnej przed jednego z małżonków nie pozbawiało prawa do zwolnienia drugiego małżonka - uważa Czytelnik.
Zwolnienie dotyczy nie konkretnych osób (nabywców) ale czynności cywilnoprawnej - czyli sprzedaży, której przedmiotem jest prawo własności lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, prawo własności budynku mieszkalnego jednorodzinnego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu dotyczące lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego, jeżeli kupującym jest osoba fizyczna lub osoby fizyczne.
- Celem ulgi było wsparcie osób nabywających pierwsze mieszkanie na rynku wtórnym, stąd warunek nieposiadania wcześniej innej nieruchomości mieszkalnej lub udziałów w takiej nieruchomości (z wyjątkiem nabycia do 50 proc. w drodze dziedziczenia). Wydaje się, że ustawodawca zakłada, że w sytuacji gdy jedno z małżonków ma już mieszkanie (albo sprzedało je, by zainwestować w zakup kolejnego), ich potrzeby mieszkaniowe są zaspokojone. Warto jednak rozważyć zmianę przepisów w taki sposób, aby zwolnienie zostało przypisane do czynności cywilnoprawnej dokonywanej przez osobę spełniającą ustawowe warunki. Wówczas ten z nabywców, który nabywa połowę udział, ale nie miał wcześniej innej nieruchomości, mógłby skorzystać ze zwolnienia - mówi adwokat Arkadiusz Stępniewski..
Oświadczenie u notariusza
Przypomnijmy, że zakup mieszkania na rynku pierwotnym jest opodatkowany VAT, wliczonym w cenę, który jest płacony przez dewelopera. Transakcja opodatkowana VAT nie podlega już PCC.
Stawka PCC wynosi 2 proc., a obowiązek zapłaty podatku ciąży na kupującym mieszkania na rynku wtórnym. Przykładowo, jeśli wartość nieruchomości wynosi 500 tys. zł, to kupujący płaci 10 tys. zł PCC.
Kupujący nieruchomości na rynku wtórnym skorzystają ze zwolnienia określonego w art. 9 ust. 17 ustawy o PCC, jeśli przedstawią notariuszowi oświadczenie.
-Tak jak dotychczas przy innych ulgach, notariusz będzie pobierał jako płatnik oświadczenie od strony umowy, że nie posiada ona innych nieruchomości. Zgodnie z art. 56 ustawy kodeks karny skarbowy podanie w oświadczeniu nieprawdziwych informacji może stanowić - w zależności od wysokości narażonego na uszczuplenie podatku - przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe – mówi Maciej Celichowski, notariusz, rzecznik prasowy Rady Izby Notarialnej w Poznaniu.
Podatnik składa takie oświadczenie również m.in. w sytuacji, gdy chce skorzystać z tzw. ulgi mieszkaniowej na podstawie art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Osoba korzystająca z ulgi nie może być właścicielem innego budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego, który stanowi odrębną nieruchomość.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
