Chociaż sprawa dotyczyła zakwestionowania przez organy podatkowe kosztów uzyskania przychodu, to faktyczny spór sprowadził się do ważnej kwestii - zakresu udzielonego przez podatnika pełnomocnictwa. Generalnie chodziło o to czy pełnomocnictwo szczególne udzielone przez podatnika doradcy podatkowemu w toku kontroli podatkowej obejmie także postępowanie podatkowe.

WZORY DOKUMENTÓW:

 

W tej sprawie, w toku postępowania podatkowego po przeprowadzonej kontroli podatkowej u małżonków M.F., Naczelnik Urzędu Skarbowego określił kwotę zobowiązania podatkowego w podatku PIT za 2015 r. wraz z odsetkami za zwłokę (łącznie ponad 1,5 miliona zł) oraz orzekł o zabezpieczeniu na majątku żony i męża oraz majątku wspólnym małżonków M.F. wykonanie zobowiązania podatkowego z ww. tytułu. Decyzja nie została jednak doręczona ustanowionemu w toku kontroli podatkowej pełnomocnikowi.

Małżonkowie M.F. reprezentowani przez doradcę podatkowego, wnieśli skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, podnosząc min., że postępowanie podatkowe nie zostało skutecznie wszczęte, ponieważ pominięto pełnomocnika.

Sprawdź: Zakres uprawnień wynikających z pełnomocnictwa >

WSA: Pełnomocnictwo w konkretnej sprawie

WSA stwierdził, że skarga nie zasługuje na uwzględnienie. W ocenie sądu, kwestie dotyczące działania strony przez pełnomocnika w zakresie kontroli podatkowej oraz postępowania podatkowego zostały uregulowane w odrębnych działach ustawy - Ordynacja podatkowa. 

Pełnomocnictwo - pełnomocnictwo szczególne - PRZYKŁAD >

Przepisy art. 138e par. 3 powołanej ustawy określają, iż pełnomocnictwo szczególne powinno być udzielone na piśmie, w formie dokumentu elektronicznego lub zgłoszone ustnie do protokołu i złożone do akt danej sprawy według określonego wzoru.

Zdaniem WSA, dla wykazania, że pełnomocnik został dla strony ustanowiony, niezbędne jest złożenie do akt danej sprawy dokumentu stwierdzającego ustanowienie takiego pełnomocnika. W aktach danej sprawy zawsze powinien znaleźć się dokument zaświadczający o udzieleniu pełnomocnictwa w konkretnej sprawie.

Istotne jest również wyjaśnienie pojęcia "akt", które występuje w treści art. 138e par. 3 ordynacji podatkowej. Powołując się na definicje słownikowe, WSA stwierdził, że za akta sprawy, uważa się dokumenty zebrane w toku konkretnego postępowania, opisane sygnaturą, kwalifikacją prawną itp. Dla każdej sprawy zakłada się odrębne akta. Nie ulega zatem wątpliwości, że zgodnie z art. 138e par. 3 ordynacji podatkowej, pełnomocnik dołącza do akt danej sprawy pełnomocnictwo szczególne według wzoru określonego w przepisach.

Zobacz również: Fiskus wykorzystuje prawo i ogranicza zwroty nadpłaconych podatków >>

Sprawdź też: Pełnomocnik w postępowaniu podatkowym - LINIA ORZECZNICZA >

WSA stwierdził, iż złożone na etapie kontroli podatkowej pełnomocnictwo zawierające upoważnienie do reprezentowania strony na etapie kontroli podatkowej i ewentualnego postępowania podatkowego wywoływać będzie skutki prawne jedynie w ramach prowadzonej przez organ kontroli podatkowej.

Pełnomocnik mógł zastosować pełnomocnictwo ogólne, które upoważnia do działania we wszystkich sprawach podatkowych oraz w innych sprawach należących do właściwości organów podatkowych lub organów kontroli skarbowej.

Oznacza to, że złożenie pełnomocnictwa do akt kontroli podatkowej nie wywołuje skutków prawnych w zakresie postępowania podatkowego i postępowania zabezpieczającego.

Zatem zarzut braku skierowania postanowienia wszczynającego postępowanie podatkowe do pełnomocnika - jest chybiony.

NSA postanowił przedstawić do rozstrzygnięcia składowi siedmiu sędziów NSA zagadnienie "Czy użyte w art. 138e par. 1 ustawy - Ordynacja podatkowa pojęcie "w sprawie podatkowej lub innej wskazanej sprawie należącej do właściwości organu podatkowego" należy rozumieć jako "w konkretnym postępowaniu prowadzonym przed organem podatkowym", czy też jako "w przedmiocie konkretyzacji wzajemnych uprawnień i obowiązków stron stosunku, którymi są organ podatkowy i indywidualny podmiot"? (sygn. akt II FSK 1402/21).

 

NSA: Pełnomocnictwo szczególne do każdego etapu odrębnie

NSA w uchwale z 25 kwietnia br. (II FPS 1/22) stwierdził, że powinno być składane pełnomocnictwo szczególne na każdym etapie postępowania, a obowiązek złożenia takiego pełnomocnictwa do akt sprawy nie może być postrzegany jako wyraz nadmiernego formalizmu. Pełnomocnictwo ogólne i szczególne nie mogą wywoływać takiego samego skutku prawnego, bo któreś z nich byłoby zbędne. Po to zostało wprowadzone pełnomocnictwo ogólne jako usprawniające do reprezentowania podatnika na wszystkich etapach proceduralnych.

 

 

NSA w uchwale stwierdził, że „użyty w art. 138 e par. 1 ordynacji podatkowej zwrot we wskazanej sprawie podatkowej lub innej wskazanej sprawie należącej do właściwości organu podatkowego należy rozumieć w ten sposób, że odwołuje się on do wynikającego ze stosunku podstawowego materialnego zakresu pełnomocnictwa szczególnego co oznacza, że może on obejmować każdą sprawę należącą do właściwości organu podatkowego do której stosuje się przepisy tej ustawy.

Jednakże do wywołania skutku procesowego konieczne jest złożenie pełnomocnictwa szczególnego do akt sprawy w konkretnym postępowaniu prowadzonym przed organem podatkowym stosownie do art. 138 e par. 3 Ordynacji podatkowej.

 

Ordynacja podatkowa. Komentarz. Tom II

Leonard Etel

Sprawdź  

Eksperci: Uchwała słuszna, przepisy warto poprawić

- W świetle obowiązujących przepisów stanowisko NSA należy uznać za prawidłowe. Niestety ustawodawca nie zdecydował się na wprowadzenie regulacji podobnej, jak jest w przypadku kontroli celno-skarbowej – stwierdza dr Radosław Bulejak, radca prawny w Kancelarii Ożóg Tomczykowski.

Ekspert zauważa, że w kontroli celno-skarbowej pełnomocnictwo rozciąga się również na późniejsze postępowanie podatkowe. Nie ulega wątpliwości, że jest to istotna luka prawna.

- Z perspektywy sprawności procedowania w sprawie podatnika niecelowe jest udzielanie kolejnych pełnomocnictw. Należy zatem postulować o zmianę przepisów. Nie wydaje się przy tym trafne wskazywanie na pełnomocnictwo ogólne. Pełnomocnictwo to obejmuje wszystkie sprawy podatnika, nie tylko postępowania podatkowe. Nie każdy podatnik będzie chciał tak szeroko umocować inną osobę - podkreśla dr Radosław Bulejak.

Jako słuszną ocenia uchwałę kolejny ekspert, zwraca on uwagę na rolę samego druku pełnomocnictwa. - Nie ulega wątpliwości, że istotą pełnomocnictwa szczególnego złożonego do akt danej procedury jest to, że mocuje ona pełnomocnika w ramach danej procedury podatkowej. Słusznie zatem sąd w uchwale stwierdził, że pełnomocnik szczególny, który umocował się w kontroli podatkowej PPS, nie jest eo ipso umocowany w późniejszym postępowaniu podatkowym. To może nastąpić dopiero poprzez złożenie pełnomocnictwa szczególnego do akt danej procedury (tu: postępowania podatkowego) – stwierdza dr hab. Adam Bartosiewicz, prof. UJD, doradca podatkowy, radca prawny.

Jego zdaniem, wydaje się natomiast, że nie można uchwały odczytywać w ten sposób, aby każdorazowo w treści pełnomocnictwa PPS-1 konieczne było precyzyjne określenie procedury, do działania w ramach której ma upoważniać pełnomocnictwo.

- Innymi słowy, jeśli w treści druku PPS-1 wskaże się np., że pełnomocnictwo upoważnia pełnomocnika do występowania w imieniu mocodawcy w ramach kontroli podatkowej, postępowania podatkowego, kontroli celno-skarbowej w sprawach dot. zobowiązań w danym podatku za dany rok, to tym pełnomocnictwem można umocować pełnomocnika zarówno w kontroli podatkowej, jak i w postępowaniu podatkowym, przy czym oczywiście (zgodnie z tym co wskazano wyżej) pełnomocnictwo to musi być odrębnie złożone zarówno do akt kontroli podatkowej, jak i do akt postępowania podatkowego – podkreśla dr hab. Adam Bartosiewicz.

Pozytywnie bardzo ocenia uchwałę NSA kolejny ekspert.

- Z treścią uchwały należy się zgodzić w całej rozciągłości. Porządkuje ona tak fundamentalne dla bezpieczeństwa podatników kwestie jak zakres oddziaływania udzielonego pełnomocnictwa szczególnego, ograniczony do konkretnego trybu (kontrola, postępowanie), do akt, którego złożono właściwy dokument – stwierdza Sławomir Sadocha, doradca podatkowy.

Ekspert dodaje, że zatem dopiero skuteczne złożenie do akt dokumentu pełnomocnictwa upoważnia i zobowiązuje organ do dokonywania doręczeń pełnomocnikowi, zaś przez akta należy zawsze rozumieć akta konkretnego postępowania.

- Ustawodawca mógłby rozważyć dodanie w przepisach rozwiązania takiego jakie jest w regulacjach dotyczących kontroli celno-skarbowe, skutkującego tym, że pełnomocnictwo udzielone w toku kontroli jest skuteczne także w trybie postępowania podatkowego – dodaje Sławomir Sadocha.

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.