Skoro samotnie wychowującą dziecko jest osoba, która w oznaczonym czasie sama zajmuje się dzieckiem i faktycznie wychowuje dziecko bez udziału drugiego z rodziców, to ma ona prawo do skorzystania z preferencyjnego opodatkowania wynikającego z art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Potwierdza to najnowsza interpretacja podatkowa nr IPPB4/4511-498/16/20-5/S/MS.

Wynika z niej, że skoro samotnie wychowującą dziecko jest osoba, która w oznaczonym czasie sama nim się zajmuje się i faktycznie wychowuje je bez udziału drugiego z rodziców, to w sytuacji, gdy oboje rodzice sprawują opiekę nad dziećmi oddzielnie, w innym miejscu, każde w „swojej połowie” czasu w danym roku podatkowym – a więc „nie wspólnie”, to prawo do skorzystania z preferencyjnego opodatkowania wynikającego z art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przysługuje obojgu rodzicom.

Zobacz procedurę w LEX: Opodatkowanie osoby samotnie wychowującej dzieci >>
 

Prawo do rozliczenia wspólnie z dzieckiem

Preferencyjne rozliczenie PIT wspólnie z dzieckiem dotyczy dochodów rodzica lub opiekuna prawnego, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:

  1. małoletnie,
  2. bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,
  3. do ukończenia 25 roku życia uczące się, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu.

Podatek oblicza się w takiej sytuacji od połowy dochodów i mnoży przez dwa.

 

Preferencja w PIT dla obojga rodziców

Wcześniej skarbówka próbowała uniemożliwić skorzystanie ze wspólnego z dzieckiem rozliczenia rocznego PIT przewidzianego dla samotnych rodziców. Uważała, że z tej opcji może skorzystać tylko jeden z nich. Zdaniem sądów, takie podejście nie było jednak właściwe. Ta forma rozliczenia podatku dostępna jest dla obu rodziców – zwłaszcza jeśli mają orzeczoną opiekę naprzemienną. Potwierdza to m.in. wyrok NSA, sygn. akt II FSK 383/20. Wbrew opinii organów podatkowych, NSA zwrócił uwagę, że określone w tym przepisie kryterium samotnego wychowywania dzieci jest spełnione również wtedy, gdy rozwiedziony rodzic wychowuje dzieci naprzemiennie z drugim rodzicem, tj. w odosobnieniu od drugiego rodzica dzieci oraz bez jego udziału wykonuje czynności stanowiące proces wychowania w innym miejscu i czasie niż drugi rodzic. Sąd podkreślił, że leksykalne znaczenie wyrazu samotny ukierunkowuje na odkodowanie sformułowania rodzic samotnie wychowujący dzieci, jako rodzica wychowującego dzieci (dziecko) w odosobnieniu od drugiego rodzica dzieci (dziecka) i bez jego udziału, przebywającego z dziećmi (dzieckiem) w innym miejscu niż drugi rodzic.

Zobacz również:
Trudno uniknąć podatku po sprzedaży mieszkania >>
Kupno psa czasami może wymagać zapłaty dodatkowego podatku >>
 

Wystarczy opieka przez jeden dzień

Z wyroku wynika też, że ustawodawca nie zastrzegł wprost, że z ulgi podatkowej może korzystać tylko jeden z rozwiedzionych rodziców. NSA podkreślił dodatkowo, że władza rodzicielska, która obejmuje wychowanie dziecka, przysługuje obojgu rodzicom. Rozwód natomiast - co do zasady - nie pozbawia żadnego z rodziców władzy rodzicielskiej.

- Orzeczenie NSA, koncentrujące się na wykładni literalnej, celowościowej i systemowej, powinno stanowić potężny oręż w sporach z fiskusem. Oczywistym jest przecież, że jeżeli oboje rodzice sprawują władzę rodzicielską, wychowują dziecko, lecz nie robią tego wspólnie i w tym samym czasie (nie współdziałają ze sobą), to każde z nich jest rodzicem samotnie wychowującym dziecko, uprawnionym do skorzystania z ulgi. Preferencja dotyczy wszak rodzica samotnie wychowującego dziecko, a nie dziecka wychowywanego przez jednego rodzica – zauważa Wojciech Jasiński, konsultant podatkowy w kancelarii ATA Finance.

Jak podkreśla z kolei Tobiasz Szczęsny, doradca podatkowy, menadżer w kancelarii Gekko Taxens, współczesny model wychowania dzieci nie ogranicza się tylko do wykonywania nad nimi opieki w sposób prawny i faktyczny. Ze względu na tryb pracy i konieczność zarobkowania przez rodziców, w szczególności rozwiedzionych, bardzo często zdarza się, że dzieckiem dość długo zajmuje się babcia lub dziadek. Jednak - jak podkreśla ekspert - proces wychowania dzieci należy rozpatrywać wyłącznie w relacji rodzic – rodzic. Jeśli rodzic nie wykonuje w tym samym czasie i w tym samym miejscu czynności, przy współudziale drugiego rodzica, składających się na proces jego czynności wychowawczych, to każdy z nich wychowuje dziecko samotnie.

 

MERITUM Podatki 2021

Aleksander Kaźmierski

Sprawdź  

- Poza tym ustawa o PIT w żadnym miejscu – co również potwierdza orzeczenie NSA – nie wyłącza możliwości zastosowania preferencji dla obojga rodziców. Omawiany sposób opieki kreuje model wychowania dzieci, gdzie każdy z rodziców tak naprawdę, bez udziału drugiego, wychowuje wspólne dzieci. Z mojej perspektywy ustawa o PIT pozwala wręcz, że dla uznania statusu samotnego rodzica wystarczy, aby taki stan, tj. samotne wychowywanie, trwał choćby jeden dzień w danym roku podatkowym – zaznacza Tobiasz Szczęsny.

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.