Przez grupę VAT należy rozumieć grupę podmiotów powiązanych finansowo, ekonomicznie i organizacyjnie, zarejestrowaną jako jeden podatnik podatku od towarów i usług. Co najistotniejsze, transakcje dokonywane pomiędzy członkami grupy VAT nie będą podlegać opodatkowaniu (chociaż będą musiały być dokumentowane), a grupa będzie prowadziła dla potrzeb VAT jeden rejestr oraz składała jeden, wspólny jednolity plik kontrolny.

Zobacz również:
Polski Ład: Składka zdrowotna będzie niższa, ale pojawi się nowy podatek >>
Uproszczenia w podatkach zbyt często komplikują rozliczenia >>

 

Korzystna zmiana dla podatników VAT

Ta zmiana stanowi niewątpliwie ułatwienie rozliczeń dla dużej grupy podatników i należy ocenić ją pozytywnie. Proponowane zmiany są szczególnie korzystne dla podmiotów, które świadczą usługi objęte zwolnieniem jedynie na rzecz podmiotów z grupy i w związku z tym nie mają prawa do odliczenia VAT naliczonego od swoich zakupów. Należy również zaznaczyć, że zmiana wpłynie pozytywnie na płynność finansową członków grupy, umożliwiając im wzajemną kompensatę kwot rozliczanych względem urzędu skarbowego (dotychczas, podmiot posiadający nadwyżkę podatku należnego musiał ją uregulować do 25 dnia miesiąca następującego po okresie rozliczeniowym, zaś podmiot generujący nadwyżki podatku naliczonego, w celu ich realizacji musiał co do zasady czekać dodatkowe 60 dni na otrzymanie zwrotu).

 


Warunki konieczne do spełnienia

Zawiązanie grupy VAT, chociaż znacznie prostsze niż ma to miejsce w przypadku podatkowych grup kapitałowych, będzie się wiązało z koniecznością spełnienia licznych warunków. W szczególności, podmioty powiązane finansowo, ekonomicznie oraz organizacyjnie będą musiały zawrzeć umowę o jej utworzeniu. Dodatkowo, podatnicy, którzy będą chcieli utworzyć grupę będą musieli:

  1. posiadać siedzibę na terytorium kraju lub
  2. posiadać oddział na terytorium kraju za pośrednictwem którego prowadzą działalność gospodarczą na terytorium kraju.

Autorzy projektu precyzują również co należy rozumieć przez wymienione wyżej powiązania. Zgodnie z jego treścią powiązanie finansowe wystąpi, gdy jeden z podatników będących członkiem grupy VAT posiada bezpośrednio ponad 50 proc. udziałów w kapitale zakładowym pozostałych podatników będących członkami tej grupy (w odróżnieniu od 75 proc. wymaganych na gruncie ustawy o CIT).

Z kolei, aby członków grupy uznać za powiązanych ekonomicznie muszą zostać spełnione następujące warunki:

  1. przedmiot głównej działalności członków grupy VAT ma taki sam charakter lub
  2. rodzaje działalności prowadzonej przez członków grupy VAT uzupełniają się i są współzależne, lub
  3. członek grupy VAT prowadzi działalność, z której w całości lub w dużej mierze korzystają inni członkowie grupy VAT.

Ostatnim kryterium, jakie muszą spełnić podatnicy, którzy chcą utworzyć grupę VAT jest powiązanie organizacyjne. Aby uznać, że takie powiązanie występuje powinni oni:

  1. prawnie lub faktycznie, bezpośrednio lub pośrednio, znajdować się pod wspólnym kierownictwem, lub
  2. organizować swoje działania całkowicie lub częściowo w porozumieniu.

Powyższe warunki muszą być spełnione nieprzerwanie przez okres, w jakim grupa ta posiada status podatnika (zgodnie z obecnymi założeniami projektu, nie krócej niż przez trzy lata).

 

Jakkolwiek szeroko w uzasadnieniu projektu Ministerstwo Finansów interpretuje powyższe regulacje, istnieją uzasadnione obawy o to jak organy podatkowe będą odnosić się do kwestii spełnienia powyższych wymogów. Pozostaje mieć nadzieję, że fiskus zaadoptuje interpretację przepisów wynikającą z uzasadnienia projektu (co niestety jak pokazuje praktyka wcale nie jest takie oczywiste).

Warto również zauważyć, że dany podmiot będzie mógł być członkiem tylko jednej grupy VAT. Zgodnie z uzasadnieniem projektu ustawy ma to przeciwdziałać tworzeniu wielopoziomowych struktur i ograniczać w ten sposób ryzyko nadużyć podatkowych. Co więcej, w trakcie funkcjonowania skład grupy VAT nie może ulec zmianie tzn. żaden podmiot nie może dołączyć, ani opuścić grupy.

 

Skład grupy nie może ulec zmianie

O ile argument o uczestnictwie w tylko jednej grupie VAT wydaje się być słuszny, tak całkowity zakaz zmian w składzie grupy należy uznać za nadmiernie restrykcyjny i realnie ograniczający możliwość współpracy podmiotom, które faktycznie skorzystałyby z jednolitego rozliczenia w ramach VAT.

Należy również zaznaczyć, że podmiotem zobowiązanym do reprezentacji grupy w zakresie obowiązków VAT będzie przedstawiciel grupy VAT. Przedstawiciel będzie wyznaczony spośród członków grupy i wskazany w umowie o jej utworzeniu.

Na co należy zwrócić uwagę, zgodnie z treścią projektu ustawy podmioty wchodzące w skład grupy VAT będą odpowiadać solidarnie za jej zobowiązania z tytułu VAT za okres jej funkcjonowania.

Chociaż obecne założenia projektu w zakresie grup VAT wydają się obiecujące, należy pamiętać, że jest to dopiero robocza wersja proponowanych przepisów. Nie można wykluczyć, że w trakcie prac legislacyjnych wprowadzone zostaną zmiany, które ograniczą atrakcyjność, bądź też katalog podmiotów, dla których grupy VAT będą dostępne (pamiętajmy, że w pierwotnym założeniu Ministerstwa Finansów grupy VAT miały być „testowane” na podmiotach tworzących podatkowe grupy kapitałowe, a więc na dość wąskim gronie podatników).

Piotr Sławiński, Manager w Dziale Doradztwa Podatkowego ALTO

Kacper Wolak, Konsultant w Dziale Doradztwa Podatkowego ALTO