Podatnicy cały czas mają wątpliwości, w jakich sytuacjach mogą odliczać 100 proc. VAT od wydatków związanych z firmowymi samochodami, które są wykorzystywane na potrzeby działalności gospodarczej. Problematyczne są zwłaszcza te przypadki, w których pracownicy mogą korzystać ze służbowych pojazdów do celów prywatnych. Jak się okazuje, o prawie do odliczenia VAT przesądza nawet potencjalna możliwość podróży niezwiązanej z biznesem. Interpretacje podatkowe, zamiast jednak rozwiązywać problemy, dostarczają nowych wątpliwości.
Odliczenie VAT od samochodów i paliwa
Wydana kilka dni temu interpretacja podatkowa nr 0112-KDIL3.4012.141.2021.1.AW dotyczyła firmy, która udostępniła pracownikom samochody służbowe. Nie mogli oni jednak korzystać z aut w celach prywatnych. Zasada ta była ściśle określona w regulaminie. Pojazdy codziennie, po zakończeniu pracy, musiały też być pozostawiane na parkingu przy siedzibie pracodawcy. Fiskus pozwolił w tej sytuacji na pełne odliczenie VAT. Uznał, że wprowadzone przez firmę zasady wykluczają wykorzystanie aut do prywatnych celów pracowników.
Zobacz procedurę w LEX: Wydatki związane z samochodem a VAT >
Z przepisów wynika, że podatnik ma możliwość odliczenia 100 proc. kwoty podatku naliczonego z faktur dotyczących zakupu paliwa i innych wydatków w sytuacji, gdy pojazdy te są wykorzystywane wyłącznie do celów prowadzenia działalności gospodarczej. W przeciwnym razie odlicza się tylko 50 proc. VAT. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (KIS) wskazał dodatkowo, że do celów pełnego odliczenia podatku, fakt wykorzystywania ich wyłącznie do działalności musi być rozpatrywany w kategoriach obiektywnych. Podkreślił, że co do zasady w celu dokonania pełnego odliczenia podatku VAT muszą zostać spełnione łącznie warunki: wykluczenie użytku prywatnego danego pojazdu, prowadzenie przez podatnika ewidencji przebiegu oraz złożenie informacji o tym pojeździe naczelnikowi urzędu skarbowego.
Czytaj w LEX: Samochód w ewidencji księgowej na przykładach >
Co istotne, przepisy ustawy o VAT nie określają, w jaki sposób podatnik ma zapewnić wyeliminowanie użytku prywatnego używanego w nim pojazdu samochodowego dla celów pełnego odliczenia podatku naliczonego. Zdaniem dyrektora KIS, działania te muszą być dostosowane do specyfiki działalności i sposobu używania dla jego celów pojazdów. Określone przez podatnika zasady używania pojazdu muszą obiektywnie potwierdzać, że pojazd jest wykorzystywany wyłącznie w działalności gospodarczej i nie ma możliwości prywatnego użytku. Przy czym użytek prywatny należy postrzegać w kategoriach potencjalnej, a nie faktycznej możliwości użytku pojazdu do celów prywatnych.
Czytaj w LEX: Wydatki eksploatacyjne związanie z używaniem samochodów a odliczenie VAT na przykładach >
- Stanowisko fiskusa jest tym razem pozytywne. Kwestia odliczania VAT od samochodów nie jest jednak przesądzona – zwraca uwagę Izabela Rutkowska, doradca podatkowy, wspólnik w kancelarii Savior Legal&Tax. Ekspertka wskazuje na jeden z fragmentów interpretacji, z którego wynika, że nie można uznać wykorzystywania pojazdu wyłącznie do celów działalności gospodarczej, gdy np. zostaną ustalone zasady używania pojazdów, jednakże nie istnieją żadne zabezpieczenia gwarantujące ich przestrzeganie; przykładowo istnieje zakaz używania przez pracowników pojazdów do celów prywatnych, jednakże nikt nie weryfikuje czy zakaz ten jest respektowany. Zdaniem Izabeli Rutkowskiej, respektowanie zakazu prywatnego użytkowania samochodów w praktyce może być łatwo podważyć. Zwłaszcza, że same postanowienia regulaminu korzystania z samochodów to dla skarbówki za mało. A ona sama wydaje w niemal identycznym stanie faktycznym zgoła odmienne stanowiska.
Czytaj w LEX: Ewidencja przebiegu pojazdu na potrzeby VAT na przykładach >
Regulamin to za mało, by odliczyć cały VAT
Nieco ponad miesiąc temu fiskus stwierdził bowiem, że firma nie odliczy całego VAT od wydatków związanych z samochodami, jeśli istnieje nawet potencjalna możliwość skorzystania z pojazdu w celach prywatnych. Regulamin użytkowania auta i zakaz prywatnych jazd - jest bez znaczenia. Pisaliśmy o tym w tekście pt. Samochód firmowy pod domem, więc nie będzie odliczenia VAT >>
Stany faktyczne przedstawione we wnioskach o te interpretacje były niemal identyczne. Różnica dotyczyła miejsca parkowania samochodu. Lipcowe pismo skarbówki dotyczyło pojazdów parkowanych przy siedzibie pracodawcy. Czerwcowa odpowiedź odnosiła się natomiast samochodów, które pracownicy mogli parkować pod blokiem, w miejscu zamieszkania. W obu przypadkach mieli jednak zakaz korzystania z aut do celów prywatnych – precyzyjnie zapisany w regulaminie.
Czytaj w LEX: Używanie samochodów służbowych do celów prywatnych - problemy z rozliczaniem na przykładach >
Dyrektor KIS podkreślał wcześniej, że użytek prywatny należy postrzegać w kategoriach potencjalnej, a nie faktycznej możliwości użytku pojazdu do celów prywatnych. Zdaniem fiskusa, nadzór kontrolny wprowadzony przez wnioskodawcę nie jest wystarczający, aby przyjąć, że samochody te będą wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika. Samo parkowanie pojazdu w miejscu zamieszkania pozwala bowiem na potencjalne wykorzystanie samochodu do celów prywatnych. W żaden sposób nie zmienia tego wprowadzony regulamin, w którym zostanie określony sposób używania przedmiotowych samochodów wykluczający użycie tych pojazdów do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą.
Zobacz procedurę w LEX: Użytek prywatny samochodu a prawo do odliczenia >
- Wydana interpretacja była nie tylko niekorzystna dla podatnika, ale też kuriozalna, sprzeczna z przepisami prawa, zawiera nieuprawnione treści i jest koronnym dowodem na brak styczności z realiami prowadzenia działalności gospodarczej w XXI wieku, w tym działalności polegającej na wynajmie kamperów (tych konkretnie pojazdów dotyczyła odpowiedź). Z całą pewnością sprawa ta powinna znaleźć swój finał przed WSA lub nawet NSA – komentuje Agnieszka Czernik, doradca podatkowy.
Zobacz linię orzeczniczą w LEX: Używanie samochodów prywatnych do celów służbowych a przychód na gruncie PIT >
- Opinia organu podatkowego wydaje się zaskakująca z uwagi na fakt, iż art. 86a ust. 4 ustawy o VAT wskazuje bardzo jasno, iż pojazdy samochodowe są uznawane za wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika, jeżeli sposób wykorzystywania tych pojazdów przez podatnika, zwłaszcza określony w ustalonych przez niego zasadach ich używania, dodatkowo potwierdzony prowadzoną przez podatnika dla tych pojazdów ewidencją przebiegu pojazdu, wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą – twierdzi z kolei Patrycja Kubiesa, doradca podatkowy w kancelarii KiB. Dodaje również, że potencjalna możliwość użycia na cele prywatne, niezwiązane z działalnością gospodarczą istnieć będzie zawsze. Nawet, jeśli samochodów jest parkowany pod firmą.
Zobacz procedurę w LEX: Pojazdy samochodowe wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika >
Sądy po stronie podatników
Czerwcowe, negatywne, stanowisko fiskusa jest całkowicie odmienne od dotychczas prezentowanych zarówno w interpretacjach indywidualnych i orzeczeniach sądów np. sygn. akt I FSK 2151/15. Naczelny Sąd Administracyjny wskazał w nim, że parkowanie samochodu poza siedzibą firmy nie oznacza automatycznie, że samochód nie jest wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej. Sąd podkreślił jednocześnie, że chodzi jedynie o to, by możliwość parkowania pojazdu poza siedzibą firmy była uzasadniona specyfiką prowadzonej działalności, określona została w wewnętrznych regulacjach obowiązujących u podatnika, zaś podatnik zapewnił odpowiednie mechanizmy kontroli przestrzegania wykorzystania tak postawionych do dyspozycji pracowników.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
