Nowe przepisy dotyczące wind – w przepisach nazwanych „dźwigami osobowymi lub osobowo-towarowymi” - przewiduje projektowane rozporządzenie ministra rozwoju i technologii w sprawie warunków technicznych (WT), jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Akt ten zastąpi stare rozporządzenie z 2002 r. Przewiduje m.in. przepisy regulujące dostępność budynków dla osób ze szczególnymi potrzebami.
Więcej o rozporządzeniu w artykule: Jakie warunki techniczne musi spełniać budynek? Będą nowe przepisy
Więźniowie czwartego piętra
Pojawiają się już głosy, że rozporządzenie wprowadzi obowiązek wyposażenia w windy nowych, ale i istniejących budynków. Takie oczekiwania po części mogło rozbudzić samo Ministerstwo Rozwoju i Technologii, które w ocenie skutków regulacji (OSR) oraz uzasadnieniu projektu wielokrotnie wspomina o problemie tzw. więźniów czwartego piętra. To mieszkańcy ostatniej kondygnacji bloków, którzy nie są w stanie opuścić samodzielnie mieszkania z racji niepełnosprawności lub podeszłego wieku. Resort dodaje, że bez windy nawet codzienne czynności, jak wniesienie zakupów do domu czy wyjście z dziećmi na spacer, mogą okazać się bardzo problematyczne. Dlatego też, jak czytam w uzasadnieniu, „podjęto decyzję o zmianie, względem dotychczasowego rozporządzenia, wymagań w zakresie wyposażania budynków w dźwig osobowy lub osobowo-towarowy”.
W dokumencie znajdziemy nawet sugestie, że montaż wind pozytywnie wpłynie na PKB kraju, spowoduje bowiem aktywizację i powrót do samodzielnego funkcjonowania osób o ograniczonej sprawności ruchowej. - Dzięki dźwigowi osobowemu wolumen potencjalnych klientów wzrośnie – piszą ministerialni urzędnicy.
W ocenie skutków regulacji (OSR) podają zaś, że ok. 3,5 tys. spółdzielni mieszkaniowych i wspólnot mieszkaniowych będzie musiało pokryć koszt „realizacji dobudowy dźwigu osobowego do istniejących budynków”.
Czytaj także komentarz praktyczny w LEX: Sługocka Martyna, Wspieranie rozwoju mieszkalnictwa - omówienie najnowszych rozwiązań>
Kiedy trzeba budować windę w budynku
Nowe wymagania dotyczące wind przewiduje par. 49 ust. 1 nowego rozporządzenia WT. Według proponowanego brzmienia w dźwig osobowy lub osobowo-towarowy wyposaża się budynek:
- użyteczności publicznej mający dwie lub więcej kondygnacji;
- zamieszkania zbiorowego mający dwie lub więcej kondygnacji;
- mieszkalny wielorodzinny mający trzy lub więcej kondygnacji.
Obecnie obowiązujące przepisy z 2002 r. są mniej wymagające - przewidują, że w dźwig osobowy należy wyposażyć budynki „w których różnica poziomów posadzek pomiędzy pierwszą a najwyższą kondygnacją nadziemną, niestanowiącą drugiego poziomu w mieszkaniu dwupoziomowym, przekracza 9,5 m”.
Sęk w tym, że projektowane przepisy to za mało, by rozwiązać problem „więźniów czwartego piętra”.
Ale po kolei.
Par. 2 ust. 1 projektowanego rozporządzenia określa sytuacje, w których nowe przepisy o warunkach technicznych będą miały w ogóle zastosowanie. Wynika z nich, że co do zasady stosuje się je przy:
- projektowaniu,
- budowie,
- przebudowie,
- zmianie sposobu użytkowania
budynku lub jego części (zgodnie z ich przeznaczeniem), a także do związanego z nimi urządzenia budowlanego. Projektodawca wymienia wyjątki od tej zasady, ale żaden z nich nie dotyczy par. 49, który reguluje kwestię wyposażenia obiektów w windy.
- Mając na uwadze powyższe, jeżeli w danym budynku nie mają miejsca budowa, przebudowa czy zmiana sposobu użytkowania, jak również nie jest on objęty pracami projektowymi, to nie ma obowiązku stosowania przepisów niniejszego projektu rozporządzenia – konkluduje Joanna Maj, radca prawny w SWK Legal. Przytacza dodatkowo cytat ze s. 5 uzasadnienia projektu, wskazujący, że stosowanie przepisów jest obligatoryjne tylko w sytuacjach projektowania, budowy, przebudowy i zmiany sposobu użytkowania.
- Jeśli rozporządzenie wejdzie w życie w proponowanym kształcie, to wyposażenie budynku w dźwig osobowy będzie obowiązkowe zasadniczo przy wznoszeniu nowego budynku – zwraca uwagę Piotr Szulc, radca prawny (Kancelaria Radcy Prawnego Piotr Szulc). - W mojej ocenie nie jest prawidłowa interpretacja, która zakłada, że nagle we wszystkich starych budynkach, posiadających dwie lub więcej kondygnacje, trzeba będzie instalować windy – dodaje.
Zgadza się z tym również Michał Siembab, radca prawny z GKR Legal. - Zmiany dotyczące przepisów techniczno–budowlanych nie skutkują obowiązkiem dostosowania budynków do nowych przepisów, lecz należy je stosować na przyszłość – mówi.
Czytaj także komentarz praktyczny w LEX: Maj Joanna, Inwestycje mieszkaniowe wielorodzinne po zmianach przepisów techniczno-budowlanych>
Cena promocyjna: 152.09 zł
|Cena regularna: 169 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 126.75 zł
Obowiązek uwzględnienia windy przy inwestycjach
Co w takim razie ze wspólnotami i spółdzielniami, które według resortu miałyby pokryć koszty montażu windy w istniejących budynkach? Owszem, będą one do tego zobowiązane, ale tylko przy okazji prowadzenia w obiektach określonych inwestycji. Zaś liczba 3,5 tys., podana w ocenie skutków regulacji, jest szacunkowa.
- Jeśli przykładowo będzie miała miejsce przebudowa budynku mieszkalnego wielorodzinnego mającego trzy kondygnacje, który do tej pory windy nie posiadał, to przy okazji takiej przebudowy konieczne będzie zamontowanie windy. Jeśli zaś taka inwestycja nie będzie realizowana, to samo wejście w życie rozporządzenia nie będzie oznaczać takiej konieczności – tłumaczy Michał Siembab.
Obowiązek nie będzie jednak dotyczył wszystkich inwestycji w budynkach. Projektodawca sam zauważył, że w dotychczas obowiązującym stanie prawnym pojawiały się wątpliwości, czy np. jeśli przebudowa obejmuje jedynie np. pomieszczenia higieniczno-sanitarne, to należy cały budynek w każdym aspekcie przystosować do przepisów projektu rozporządzenia, przykładowo w zakresie obowiązku wyposażenia w dźwig osobowy.
Czytaj także w LEX: Budynki i pomieszczenia - wymagania ogólne>
- W przypadku rozbudowy, nadbudowy, przebudowy i przy zmianie sposobu użytkowania budynku, a także związanego z nim urządzenia budowlanego, przepisy rozporządzenia stosuje się tylko i wyłącznie w stosunku do części rozbudowywanej, nadbudowywanej i przebudowywanej lub podlegającej zmianie sposobu użytkowania – tłumaczy Joanna Maj.
Jak będzie to wyglądało w praktyce? Mec. Siembab tłumaczy, że zgodność inwestycji z przepisami rozporządzenia jest sprawdzana na etapie wydawania pozwolenia na budowę.
- Gdyby więc spółdzielnia mieszkaniowa realizująca przebudowę budynku nie uwzględniła w projekcie zamontowania windy, to organ powinien odmówić udzielenia pozwolenia na budowę, powołując się na niezgodność projektu z rozporządzeniem i w takim wypadku inwestycja nie będzie mogła być realizowana – wraca do swojego przykładu mec. Siembab.
- Oczywiście brak ustawowego (czy „rozporządzeniowego”) obowiązku realizacji takiej inwestycji nie stoi na przeszkodzie, aby właściciel lub zarządca obiektu, posiadając odpowiednie środki finansowe na ten cel, mógł wyposażyć obiekt w ułatwienie dotyczące poruszania się osób w nim zamieszkałych. Przepisy tego jednak nie narzucają, a przynajmniej nie następuje to w każdym przypadku – podsumowuje mec. Maj.
Czytaj komentarz praktyczny w LEX: Kłosiński Kamil, Odpowiedniość stanu technicznego budynku>
Kosztowne inwestycje w windy
Ministerstwo nie ukrywa, że nowe przepisy mogą zwiększyć koszty inwestycji, jakie realizują wspólnoty i spółdzielnie. Do oceny skutków regulacji dołączono szacunkowe wyliczenia aktualne na rok 2024, zgodnie z którym winda to wydatek rzędu od 540 tys. zł (szyb zewnętrzny tradycyjny, budynek dwukondygnacyjny) do 963 tys. zł (od 5 do 9 kondygnacji, szyb wewnętrzny panoramiczny).
Resort podpowiada jednak, że na dobudowę szybu windowego oraz zakup i montaż dźwigu osobowego można uzyskać dofinansowanie z rządowego Funduszu Dostępności, prowadzonego przez Bank Gospodarstwa Krajowego oraz współpracujące z nim instytucje finansujące. Został on powołany ustawą z dnia 19 lipca 2019 r. o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami. - Pomoc udzielana jest w formie preferencyjnej pożyczki z możliwością umorzenia do 40 proc. jej wartości – po spełnieniu określonych warunków – czytamy w ocenie skutków regulacji.
Innym rozwiązaniem jest dofinansowanie z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, w ramach Programu Wyrównywania Różnic Między Regionami. W takim wariancie inwestycja w windę musi jednak zapewnić dostępność do co najmniej dwóch lokali, w których mieszkają osoby z niepełnosprawnością narządu ruchu o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności.
Czytaj także artykuł w LEX: Jurgilewicz Oktawia, Dostosowanie budynków użyteczności publicznej dla osób niepełnosprawnych - wybrane zagadnienia>
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
