Firm, które prowadzą sprzedaż zarówno poprzez sklepy stacjonarne, jak i przez internet jest mnóstwo. Jak się jednak okazuje, w niektórych, kupując w sklepie stacjonarnym przedsiębiorca otrzyma fakturę bez kłopotu, natomiast kupując w sklepie internetowym już nie. W sieci pojawiają się komentarze osób zdziwionych tą sytuacją.
- Zakupiłam towar, niestety nie otrzymałam faktury, odpisali mi że nie wystawiają faktur na firmę, tylko na osobę prywatną. - Dziwi, że w sklepie stacjonarnym można otrzymać fakturę, a w internetowym nie - piszą użytkowniczki jednego z serwisów.
Sklep nie wystawia faktur zgodnie z regulaminem
O tym, że sklep nie wystawi faktury na firmę czytamy w regulaminie.
„Zakupu towaru może dokonać wyłącznie osoba fizyczna w celu niezwiązanym bezpośrednio z działalnością gospodarczą lub zawodową swoją lub innego podmiotu. Na żądanie takiej osoby zostanie zgodnie z ustawą o podatku od towarów i usług wystawiona faktura VAT na osobę fizyczną. W przypadku żądania wystawienia faktury na przedsiębiorcę, którego dana osoba fizyczna reprezentuje, (…) będzie uprawniona do odmowy wystawienia faktury lub odstąpienia od umowy sprzedaży”.
- Przede wszystkim należy podkreślić, że zgodnie z konstytucją nie wolno nikogo zmuszać do zawarcia umowy lub zakazywać mu zawarcia umowy, ani narzucać mu osoby kontrahenta czy konkretnej treści zawieranej umowy, chyba że przepis szczególny wprowadzałby od tego wyjątki. Z tej, tak ogólnie wyrażonej zasady, wypływają jednak dwa wnioski – zaznacza Przemysław J. Hinc, doradca podatkowy z kancelarii PJH Doradztwo Gospodarcze. Ekspert tłumaczy, że w relacjach B2B (między przedsiębiorcami) sprzedawca może odmówić zawarcia umowy z przedsiębiorcą lub zdefiniowaną grupą przedsiębiorców. Może też tak samo wyłączyć możliwość świadczenia usług przez internet - dla pewnych grup nabywców będących przedsiębiorcami lub dla wszystkich przedsiębiorców, o ile oczywiście przed zawarciem umowy wyraźnie o tym poinformuje. Warunek ten spełnia zamieszczenie takiego postanowienia w regulaminie sklepu internetowego. W tym przypadku choć postanowienia regulaminu mogą budzić wątpliwość co do prawidłowości zawartych w nim sformułowań, to wydaje się przedstawiać wystarczająco intencję sprzedającego, który wskazuje, kto może dokonywać zakupu w sklepie internetowym.
Sprzedaż na rzecz osób fizycznych według odmiennych zasad
Nieco inaczej jednak jest w przypadku sprzedaży na rzecz konsumentów będących osobami fizycznymi. Przemysław J. Hinc wskazuje, że tu Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 29 kwietnia 2003 r. (SK 24/02) orzekł, że z treści art. 31 Konstytucji RP wynika, że oznacza to, że co do zasady Tu w grę wchodzi przepis art 135 Kodeksu wykroczeń, który mówi, iż "kto, zajmując się sprzedażą towarów w przedsiębiorstwie handlu detalicznego lub w przedsiębiorstwie gastronomicznym, ukrywa przed nabywcą towar przeznaczony do sprzedaży lub umyślnie, bez uzasadnionej przyczyny, odmawia sprzedaży takiego towaru, podlega karze grzywny".
Ta zasada została jednak podważona w roku 2019 przez TK w wyroku z 26 czerwca 2019 r. w sprawie pod sygnaturą K 16/17 w zakresie w jakim wiąże się z wolnością sumienia i religii usługodawcy. Zatem wyłączenia mogą dotyczyć na przykład: odmowy sprzedaży alkoholu nieletniemu, odmowy sprzedaży leku na receptę jeśli takiej recepty nie posiadamy, albo odmowy sprzedaży broni osobie, która nie ma zezwolenia, albo przekonań, w tym religijnych.
Zobacz również: Rządowy system wystawiania faktur obowiązkowy od 2023 roku >>
Wystawianie faktur i paragonów
Osobnym zagadnieniem jest jednak problematyka wystawiania faktur. W ubiegłym roku weszły w życie przepisy nowelizujące ustawę o podatku od towarów i usług w ten sposób, że dla paragonów nieposiadających numeru, pod którym nabywca został zarejestrowany dla celów VAT, nie może być wystawiona faktura VAT, która dawałaby nabywcy towarów lub usług prawo do odliczenia podatku zawartego w cenie nabywanych dóbr.
- Jeśli zatem sklep internetowy dedykowany jest tylko osobom fizycznym, które nie prowadzą działalności gospodarczej i nie posiada mechanizmu pozwalającego na podanie przez nabywcę swojego numeru NIP/VAT przed wystawieniem dokumentu sprzedaży, to taka faktura nawet jeśli zostałaby wystawiona, nie będzie dawała podstawy do rozliczenia podatku naliczonego zawartego w cenie nabywanych towarów i usług – podkreśla Przemysław J. Hinc. Z kolei, zgodnie z obowiązującymi przepisami, faktura dla osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej jest wystawiana na ich żądanie. Faktura taka nie daje prawa do odliczenia podatku VAT.
Skoro zatem sklep internetowy w intencji sprzedawcy dedykowany jest wyłącznie dla nabywców będących osobami fizycznymi, które mogą dokonywać w nim zakupów wyłącznie dla celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą prowadzoną przez siebie lub inny, reprezentowany przez taką osobę podmiot, to prawidłowe jest poinformowanie kupującego o tym, że nie będą wystawiane faktury na nabywcę będącego osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą albo niebędącego osobą fizyczną.
Wystawienia faktury czasami można odmówić
W aktualnym stanie prawnym sprzedawca (podatnik VAT) nie może odmówić wystawienia faktury w przypadku sprzedaży opodatkowanej realizowanej na rzecz przedsiębiorcy (innego podatnika VAT). Jeżeli dokona takiej sprzedaży albo przyjmie zaliczkę na jej poczet, obowiązek wystawienia faktury powstanie z mocy samego prawa, bez jakiegokolwiek wezwania ze strony kontrahenta (odpowiednio na podstawie art. 106b ust. 1 pkt 1 Ustawy o VAT albo art. 106b ust. 1 pkt 4 tej ustawy).
- Potencjalnie sprzedawca może jednak ograniczyć grono klientów sklepu internetowego do konsumentów (tj. wyłączając sprzedaż na rzecz przedsiębiorców). W takiej sytuacji nie dojdzie do sprzedaży na rzecz przedsiębiorcy (podatnika VAT), w związku z czym obowiązek wystawienia faktury VAT na rzecz przedsiębiorcy nie powstanie. Nie będziemy mieli wówczas do czynienia z odmową wystawienia faktury na rzecz przedsiębiorcy, ale z odmową sprzedaży na rzecz takiego podmiotu, której konsekwencją będzie brak obowiązku wystawienia faktury – tłumaczy Piotr Prokocki, doradca podatkowy i radca prawny.
Ekspert przypomina, że na gruncie przepisów prawa podatkowego takie rozwiązanie powinno być skuteczne nawet w sytuacji, gdy – wbrew ograniczeniom przewidzianym w regulaminie sklepu internetowego – zakupu dokona podmiot występujący w charakterze przedsiębiorcy. Na gruncie art. 106b ust. 1 pkt 1 Ustawy o VAT istotny jest bowiem status nabywcy w ramach danej transakcji, a nie fakt, czy klient w ogóle jest podatnikiem VAT. Jeżeli zatem zakupu dokona nabywca będący zarejestrowanym podatnikiem VAT, który zaakceptuje regulamin sklepu internetowego, sprzedawca będzie miał prawo oczekiwać, że nabywca ten dokonuje zakupu jako konsument, a nie jako przedsiębiorca (podatnik VAT). W konsekwencji, przewidziany w art. 106b ust. 1 pkt 1 Ustawy o VAT obowiązek wystawienia faktury VAT na rzecz przedsiębiorcy nie powstanie.
- Dodać jednak trzeba, że w przypadku sprzedaży opodatkowanej VAT nie można wprowadzić reguły, zgodnie z którą sklep internetowy w ogóle nie będzie wystawiał faktur VAT. Obowiązek wystawienia faktury może bowiem powstać również w sytuacji, gdy klientami sklepu będą wyłącznie konsumenci. Konsumenci mogą skorzystać z prawa do żądania wystawienia faktury VAT przewidzianego w art. 106b ust. 3 ustawy o VAT. W przypadku zgłoszenia takiego żądania w odpowiednim czasie obowiązek wystawienia faktury VAT będzie miał charakter bezwzględny. Faktura wystawiona na rzecz konsumenta nie będzie jednak fakturą wystawioną na rzecz przedsiębiorcy – przypomina Piotr Prokocki.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
