1 stycznia 2021 r. wszedł w życie tzw. pakiet SLIM VAT (Simple, Local And Modern VAT – z ang. prosty, lokalny i nowoczesny VAT). Losy ustawy ważyły się do ostatniej chwili i nie było wiadomo, czy przepisy wejdą w życie 1 stycznia 2021 r., czy też zostaną odsunięte w czasie do 1 marca 2021 r. Ostatecznie jednak, prezydent tuż przed świętami podpisał ustawę i tak od 1 stycznia 2021 r. mamy już nasz „nowoczesny” VAT.
Czytaj w LEX: PODATKI 2021 - przewodnik po zmianach >
Zmiany w rozliczaniu faktur korygujących
Flagową zmianą są nowe zasady dotyczące rozliczenia faktur korygujących in minus – zarówno po stronie sprzedawcy jak i nabywcy. Ustawodawca postanowił odejść w tym zakresie od dotychczasowych zasad określających moment ujęcia faktur korygujących i zastąpić je nowymi – mało precyzyjnymi - rozwiązaniami
Zacznijmy od cytatu z uzasadnienia: wychodząc naprzeciw oczekiwaniom i postulatom przedsiębiorców (…) zmiana likwiduje obciążenie dla podatników polegające na konieczności uzyskiwania potwierdzeń odbioru faktur korygujących.
Dla kontrastu warto jednak podkreślić, iż zlikwidowano przepis, który był zapisany w pięciu wersach ustawy i zastąpiono go nowym, który ustawodawca tłumaczy, też na pięciu, ale pełnych stronach A4!
Zobacz procedurę w LEX: Faktury korygujące - okres rozliczenia przez nabywcę >
- Ironii dodaje fakt, iż celem zmian była likwidacja zbędnych obowiązków gromadzenia dokumentacji. Tymczasem, zamiast klarownego obowiązku gromadzenia potwierdzeń otrzymania FV korygujących nałożono obowiązek gromadzenia innych dowodów dokumentujących prawo do obniżenia podstawy opodatkowania. Żeby było jeszcze ciekawiej to, jak podkreśla ustawodawca: niemożliwe jest wskazanie w ustawie katalogu dokumentów, które podatnik miałby gromadzić. Tu mogę wskazać, że chodzi o aneksy do umów, korespondencję handlową, w tym maile, protokoły reklamacji, dowody zapłat, itp. – zwraca uwagę Edyta Zaniewicz, właściciel biura rachunkowego ProPIT, autor książki „Compliance w biurze rachunkowym”.
Czytaj w LEX: VAT 2021 - przewodnik po zmianach >
Faktury korygujące in minus wcześniej i dzisiaj
- Z perspektywy sprzedawcy, przed 1 stycznia 2021 r., sytuacja wyglądała tak, że sprzedawca mógł obniżyć podstawę opodatkowania dopiero wtedy, gdy otrzymał od nabywcy potwierdzenie odbioru faktury korygującej – zwraca uwagę Marcin Zarzycki, doradca podatkowy, adwokat, partner zarządzający w kancelarii LTCA.
Zobacz procedurę w LEX: Wyłączenie opodatkowania VAT nieodpłatnego przekazania prezentów o małej wartości i próbek >
Ekspert wskazuje, że regulacja w poprzednim kształcie budziła spore wątpliwości, w tym w szczególności w odniesieniu do formy, w jakiej owe potwierdzenie ma być otrzymane, niemniej jednak, na przestrzeni lat, wykształciła się w tym zakresie w miarę jednolita linia interpretacyjna i orzecznicza, a podatnicy przyzwyczaili się do określonych reguł w zakresie form uzyskiwania potwierdzeń.
Obecnie, zasada jest taka, że obniżenie podatku może być dokonane w okresie rozliczeniowym, w którym podatnik wystawił fakturę korygującą, pod warunkiem jednak, że z posiadanej przez tego podatnika dokumentacji wynika, że uzgodnił on z nabywcą towaru lub usługi warunki obniżenia podstawy opodatkowania określone w fakturze korygującej oraz warunki te zostały spełnione, a faktura ta jest zgodna z posiadaną dokumentacją.
- Czyli mówiąc w skrócie, jeden obowiązek został zastąpiony drugim, który jest jeszcze mniej jasny i precyzyjny i będzie powodował nowe problemy interpretacyjne i spory podatników z organami – stwierdza Marcin Zarzycki.
Zobacz również:
Ponad 60 osób oskarżonych o wyłudzanie podatku VAT >>
Zmiany w używaniu kas fiskalnych od 1 stycznia 2021 roku >>
Niejasne zasady dokumentowania
Ustawodawca nie wyjaśnia bowiem, jaka konkretnie dokumentacja będzie uprawniała do dokonania obniżenia w przypadku korekt in minus, co pozostawia spore pole do interpretacji, zarówno po stronie podatników, jak i organów.
Zdaniem Marcina Zarzyckiego, z perspektywy nabywcy, sytuacja de facto uległa pogorszeniu, albowiem dotychczas nabywca miał prawo do rozliczenia faktury korygującej w okresie jej otrzymania, a obecnie będzie on zobowiązany do zmniejszenia VAT naliczonego w rozliczeniu za okres, w którym warunki obniżenia podstawy opodatkowania zostały uzgodnione z dostawcą towarów lub usługodawcą, jeżeli przed upływem tego okresu rozliczeniowego warunki te zostały spełnione. Jeśli nie zostały spełnione, wówczas ujęcie faktury korekty powinno mieć miejsce w okresie, w którym warunki będą spełnione. Taka konstrukcja przepisów może wprowadzić spory zamęt w rozliczaniu faktur korygujących przez nabywców, którzy będą musieli każdorazowo analizować, kiedy faktycznie warunki transakcji zostały uzgodnione ze sprzedawcą.
Potrzebne szczegółowe procedury
- Przed biurami księgowymi nie lada wyzwanie. Pierwsze faktury korygujące już są w obrocie. Klienci zatem już teraz powinni stosować nowe reguły gry. Jak ich poinformować w czytelny sposób o nowych przepisach? Czy oprócz faktury korygującej żądać od klienta tychże niesprecyzowanych dowodów, które mają przesądzać o dacie dokonania zapisu w ewidencjach? – zastanawia się Edyta Zaniewicz. Ekspertka zwraca uwagę, że biuro księguje zarówno faktury korygujące po stronie sprzedawcy, jak i nabywcy. Tymczasem są to dwa różne przepisy do zastosowania. Ponadto, każdy klient, np. sprzedawca ma kilku, kilkuset kontrahentów. Z każdym z tych kontrahentów może rozliczać faktury korygujące na trzy różne sposoby: w dacie wystawienia (bo są uzgodnienia np. umowa i warunki z niej wynikające zostały spełnione), w dacie odbioru faktury przez nabywcę (bo nowe warunki transakcji dokumentuje tylko fakturę korygującą i do uzgodnienia doszło w chwili, gdy kontrahent ją odebrał) i wreszcie – na podstawie przepisów przejściowych - według zasad obowiązujących w 2020 r., ale pod warunkiem, iż strony uzgodnią (potwierdzą) na piśmie stosowanie starych rozwiązań przed terminem wystawienia pierwszej faktury korygującej w 2021 r. Jednak, co podkreśla Marcin Zarzycki, za dość absurdalne należy uznać rozwiązanie, wskazujące na możliwość stosowania dotychczasowych zasad do końca 2021 r. pod warunkiem uzgodnienia na piśmie pomiędzy dostawcą a nabywcą przez wystawieniem pierwszej faktury korygującej w 2021 r.
Sprawdź w LEX: W jaki sposób można uzgodnić z kontrahentem stosowanie dotychczasowych zasad rozliczania faktur korygujących do końca 2021 r.? >
Nowy problem w miejsce starego
Istnienie problemu potwierdza również Krzysztof Koniewski, doradca podatkowy, partner w kancelarii TLA. Ekspert zwraca uwagę, że zgodnie z nowymi przepisami, obok faktury korygującej musi powstać dodatkowa dokumentacja, która musi składać się z dwóch elementów: ustalającego warunki korekty oraz potwierdzającego spełnienie tych warunków. Takie rozwiązanie powoduje szereg wątpliwości i pytań.
Sprawdź w LEX: W jakiej dacie należy wykazać faktury korygujące w ewidencji VAT? >
Krzysztof Koniewski jako przykład przytacza najprostsze zdarzenie - zwrot towaru. Jaką dodatkową dokumentację należy stworzyć? Czy sam zwrot towaru potwierdza automatycznie obniżenie podstawy opodatkowania o 100 proc.? Czy może jednak trzeba jakiegoś potwierdzenia, oczywiście innego niż faktura korygująca, bo faktura ta nie stanowi elementu dodatkowej dokumentacji, gdyż faktura ta musi być zgodna z dokumentacją?
- Tak prosty przykład pokazuje, że podatnicy zamiast uproszczenia dostali od ustawodawcy przede wszystkim niepewność oraz twardy orzech do zgryzienia. Obecnie zamiast skoncentrować się na czynnościach związanych z zamknięciem roku 2020, muszą tworzyć rozwiązania spełniające wymóg ustawowy, które musi też zaakceptować i potwierdzić kontrahent – wskazuje Krzysztof Koniewski.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
