Zmiany to konsekwencja zapowiedzi Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) z początku tego roku, że nie będzie dotowania montażu nieefektywnych pomp ciepła które nie spełniają parametrów deklarowanych w karcie produktu i etykiecie energetycznej.

Teraz pompy, które będą kwalifikowały się do  programu „Czyste Powietrze” mają być potwierdzane badaniami wykonanymi w akredytowanym laboratorium. Podobne rozwiązanie dotyczy kotłów zgazowującego drewno oraz kotłów na pellet drzewny, przy czym tutaj nie planuje się zmiany wymogów w programie „Czyste Powietrze”, a jedynie obowiązkowy wybór tych urządzeń z listy ZUM. Przewiduje się okres przejściowy, który zakończy się 13 czerwca  2024.

Kolejną ważną zmianą w programie „Czyste Powietrze” będzie ograniczenie możliwości dofinansowania w części 3 programu. Beneficjent, który raz skorzysta z najwyższego poziomu dofinansowania (czyli części 3) będzie mógł wnioskować o dofinansowanie na kolejne budynki tylko w ramach części 1 programu (podstawowy poziom dofinansowania).

 

Zmiany dotyczące pomp ciepła

Kosztem kwalifikowanym w ramach programu będą mogły być wyłącznie pompy ciepła wpisane na listę zielonych urządzeń i materiałów (ZUM), którą prowadzi Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy (IOŚ-PIB) na zlecenie NFOŚiGW

  • Pompy ciepła będą mogły zostać wpisane na listę ZUM po udokumentowaniu spełnienia wymogów programu oraz wykonaniu odpowiedniego zgłoszenia zgodnie z regulaminem listy ZUM.
  • Wszystkie pompy ciepła znajdujące się obecnie na liście ZUM będą wymagały uzupełnienia dokumentacji o raport z badań przeprowadzonych w niezależnych akredytowanych laboratoriach zlokalizowanych na terenie EU lub EFTA, wynik badań powinien być zgodny z danymi w karcie produktu i etykiecie energetycznej danego urządzenia.Badania mają potwierdzać parametry dla klimatu umiarkowanego zarówno dla zastosowań średnio jak i niskotemperaturowych.
  • Przeprowadzone i przedstawiane przez producenta/dystrybutora badania mają w pełni potwierdzać parametry wskazane w etykiecie energetycznej oraz karcie produktu oraz spełnienie wymogów programu „Czyste Powietrze”.

Po zakończeniu okresu przejściowego, na liście ZUM pozostaną tylko pompy ciepła spełniające wymogi programu, potwierdzone wskazanymi powyżej badaniami, które przeszły pozytywną weryfikację.

Zmiany w zakresie kotłów na pellet

Zmiany dot. kotłów zgazowujących drewno o podwyższonym standardzie/kotłów na pellet drzewny o podwyższonym standardzie:

  • Kosztem kwalifikowanym w ramach programu będą mogły być wyłącznie kotły kotłów zgazowujących drewno o podwyższonym standardzie/kotłów na pellet drzewny o podwyższonym standardzie wpisane na listę zielonych urządzeń i materiałów (ZUM)
  • Nie ulegnie zmianie procedura wpisu na listę ZUM i nie będzie konieczności przedkładania żadnych nowych dokumentów w przypadku urządzeń, które obecnie na liście ZUM są wpisane.

Przeczytaj więcej: Większe dofinansowanie w nowej edycji programu „Czyste powietrze”

Postulaty mają także samorządy

Uproszczenia programu „Czyste Powietrze” domagają się też samorządy. Uchwały antysmogowe ma już 14 województw. Od 1 stycznia w ośmiu z nich zaczął obowiązywać zakaz używania tzw. kopciuchów, w trzech kolejnych będzie obowiązywał od wiosny lub od lipca. W następnych latach wejdą w życie kolejne zakazy. Od 2028 r. niemal nigdzie nie będzie można używać pieców poniżej klasy 5. Tymczasem w Polsce do wymiany pozostało około 3 mln pieców o najniższej klasie, tzw. kopciuchów. Samorządowcy tłumaczą, że nie stać ich w szersze zaangażowanie się w wymianę kopciuchów z własnych środków budżetowych. Przeczytaj także: Uchwały antysmogowe zakazują palenia w kopciuchach, ale te nadal będą dymić

Kilka dni temu Zrzeszenie Gmin Województwa Lubuskiego zwrócił się z apelem o zmiany w programie. Proponuje dofinansowanie ze strony państwa na zatrudnienie specjalnego pracownika w każdej gminie, który zajmowałby się wyłącznie realizacją tego programu. Taka osoba informowałaby mieszkańców o programie, organizowała spotkania, pomagała w wypełnianiu wniosków i innych dokumentów.

- Taki krok zwiększyłby efektywność programu i przyspieszył realizację celów związanych z poprawą jakości powietrza. To jest problem szczególnie w małych gminach o małej obsadzie kadrowej urzędu. Tam urzędnik musi łączyć obowiązki gminnego koordynatora programu „Czyste Powietrze” z innymi zadaniami, co nie jest efektywne – wskazuje Agnieszka Opalińska, dyrektor biura  Zrzeszenia Gmin Województwa Lubuskiego.