Tomasz Robaczyński, wiceminister finansów odpowiedzialny za budżet państwa i budżety jednostek samorządu terytorialnego rozpoczął rozmowy z samorządowcami na temat zmian w systemie finansów sektora samorządowego.
Ponad pół roku po debacie na temat stanu finansów samorządowych - która odbyła się w lipcu ubiegłego roku podczas Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego - zebrał się po raz pierwszy zespół złożony z ekspertów rządowych, samorządowych, a także przedstawicieli środowisk naukowych. Celem prac tego zespołu jest dokonanie przeglądu i – przede wszystkim – wypracowanie propozycji zmian w tym obszarze. Samorządowcy od lat mówili, że obecny system jest niewydolny i przestarzały, bo stworzony w zupełnie innej rzeczywistości prawnej, finansowej i gospodarczej.
Cel - większa stabilność systemu
Zespół stawia przed sobą ambitne cele. Rezultatem jego pracy ma być zwiększenie stabilności systemu finansów JST, poprawa jego wydajności fiskalnej czy wzrost poziomu odporności na cykle koniunkturalne. Samorządy mają również zwiększyć swoją samodzielność finansową, np. przez bazowanie w jak największym stopniu na tych źródłach dochodów, na które mają wpływ.
Eksperci mają się zastanawiać również, jak racjonalnie zwiększyć władztwo podatkowe JST, a także jak aktywizować samorządy w pozyskiwaniu dochodów i poprawie efektywności ich źródeł.
Na początek analizy
Zanim zespół zajmie się wypracowaniem nowych rozwiązań, zaplanował prace analityczne. Według wstępnych szacunków mają one potrwać 3 miesiące, od marca do maja br. Analizy będą dotyczyć dochodów JST pod względem ich wydajności, efektywności oraz zmienności w czasie. Będą dotyczyć także wydatków na realizowane zadania pod względem ich poziomu, racjonalności i możliwości ich optymalizacji.
Eksperci sprawdzą też adekwatność dotacji celowych i dedykowanych subwencji, np. na oświatę do rzeczywiście ponoszonych przez JST wydatków na realizację tych zadań. Samorządowcy od lat wskazują, że środki przekazywane z budżetu państwa na takie zadania nie pokrywają wydatków na ich realizację.
Harmonogram prac
W czerwcu eksperci przedstawią diagnozę stanu i wyniki swoich prac analitycznych. Następnie spróbują poszukać możliwości zwiększenia wydajności istniejących źródeł dochodów JST, a także - znaleźć nowe źródła dochodów. Ta część prac została zaplanowana na wrzesień br. W listopadzie powinna powstać już spójna koncepcja nowego systemu finansów JST, która zostanie przedstawiona do zaopiniowania Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Na 2021 r. zespół zaplanował niezbędne prace legislacyjne (w tym symulacje i analizy).
Wiceminister Robaczyński wskazał na nieuchronne powiązanie zróżnicowania poziomu dochodów JST z koniecznością ich odpowiedniego wyrównywania. Zasugerował, by już na etapie analiz i prac koncepcyjnych nad zmianą samorządowego systemu finansowego uwzględnić te relacje.
Czytaj też: Miasta: Spadają dochody samorządów z PIT – są dane potwierdzające>>
Propozycje koordynatora
Całość prac zespołu koordynuje Marek Wiewióra, dyrektor Departamentu Finansów Samorządu Terytorialnego w resorcie finansów, a ze strony samorządowej biorą w nich udział przedstawiciele korporacji tworzących stronę samorządową Komisji Wspólnej. Zespół będzie pracował w 5 grupach tematycznych, dotyczących:
- podatków dochodowych – w pracach tej grupy mogą także zostać sprawdzone koncepcje wykorzystywania nowych źródeł do zasilania dochodów JST, np. takich jak VAT
- podatków i opłat lokalnych
- finansowania oświaty (subwencji oświatowej)
- dotacji na zadania zlecone samorządom do realizacji przez rząd
- mechanizmu wyrównawczego oraz finansowania zadań rozwojowych.
Ewolucja, nie rewolucja
Jan Maciej Czajkowski, ekspert Związku Miast Polskich ds. finansów poinformował, że na swoim pierwszym spotkaniu zespół wstępnie przyjął założenia zaproponowane przez resort finansów. – Przyjęliśmy, że nie zmieniamy systemu samorządowych struktur administracyjnych w państwie. Nie zmieniamy „rewolucyjnie” zakresu zadań, realizowanych przez JST, jednak dopuszczamy możliwość wprowadzenia wspólnie uzgodnionych drobnych zmian. I wreszcie – zgodziliśmy się, że całość zaproponowanych zmian w systemie finansów samorządowych będzie dostosowana do możliwości finansowych państwa - podkreślił.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
