O samym projekcie rozszerzającym narzędzia natychmiastowej izolacji sprawcy, Prawo.pl pisało już w październiku 2021 r. To kontynuacja rozwiązań, które weszły w życie pod koniec listopada 2020 r. - czyli nakazu opuszczenia i zakazu zbliżenia się do lokalu. Chodzi o pakiet nowelizujący ustawy o Policji, Żandarmerii Wojskowej i w Kodeksie postępowania cywilnego - tzw. Ustawę antyprzemocową 2.0 - Lex Romanowski (od nazwiska wiceministra sprawiedliwości dr Marcina Romanowskiego, z którym wywiad na ten temat opublikujemy w poniedziałek) . 

Czytaj w LEX: Nowa procedura szybkiego reagowania wobec sprawców przemocy domowej >

Czytaj: Romanowski: Będzie natychmiastowy zakaz zbliżania się sprawcy przemocy do osoby pokrzywdzonej >>

Zobacz PROCEDURĘ w LEX:

Wzmocnienie ochrony osób dotkniętych przemocą 

Wiceminister Romanowski podkreślał w rozmowie z Prawo.pl, że ustawa antyprzemocowa 2.0 bez wątpienia wzmocni system ochrony osób dotkniętych problemem przemocy domowej. - Uzupełnienie dotychczasowych rozwiązań, które okazały się dużym sukcesem, było motywem przewodnim nowelizacji. Koncepcja niektórych nowych przepisów powstała w Ministerstwie Sprawiedliwości już w czasie prac nad ustawą z 2020 r. Teraz po upływie ponad 2 lat i ulepszeniach opartych na pogłębionej analizie działającej w tym czasie ustawy antyprzemocowej, postanowiliśmy wcielić je w życie. Domykając w pewnym sensie zestaw narzędzi do walki z przemocą domową. Uważam, że nakazy i zakazy dotyczące wstępu i przebywania w mieszkaniu wraz z zakazem zbliżania oraz kontaktowania się sprawcy z ofiarami stworzą kompletny, skuteczny system. Nasze rozwiązania wychodzą poza postępowanie karne, umożliwiając natychmiastową reakcję i pomoc pokrzywdzonym. Co więcej, jest ona dostosowana do indywidualnej sytuacji i okoliczności danej sprawy - dodawał.

I zaznaczał, że to nie koniec. - W Ministerstwie Sprawiedliwości trwają obecnie prace analityczno-koncepcyjne nad kolejnymi krokami mającymi w szerszym aspekcie wzmocnić ochronę małoletnich. Wśród stojących przed nami wyzwań wskazałbym też podniesienie poziomu świadomości o potrzebach osób z niepełnosprawnościami w sądzie. Ludzie o szczególnych potrzebach wymagają także szczególnej ochrony, a na tym polu jest jeszcze sporo do zrobienia. Mam tu na myśli m.in. poprawę komunikacji między osobami niepełnosprawnymi a funkcjonariuszami wymiaru sprawiedliwości - wskazywał.

"Przemocowiec" na bruk i z zakazem kontaktu z pokrzywdzonymi

Policjanci i żandarmi - na analogicznych zasadach jak w przypadku natychmiastowego nakazu opuszczenia lokalu i natychmiastowego zakazu zbliżania się do niego - będą mogli stosować trzy nowe rozwiązania: zakaz zbliżania się do osoby doznającej przemocy na określoną odległość, bezwzględny zakaz kontaktowania się z nią i zakaz wstępu oraz przebywania w miejscach, w których się uczy lub pracuje (chodzi o szkołę, placówki oświatowo-wychowawcze, opiekuńcze, artystyczne, czy pracę). Nowe zakazy będą stosowane tymczasowo - na okres 14 dni, a osoba doznająca przemocy będzie mogła wystąpić do sądu o wydłużenie tego okresu. Sąd, zgodnie z propozycją, powinien rozstrzygnąć to w ciągu 30 dni.

Analogicznie jak w przypadku nakazu opuszczenia lokalu, sprawcy będzie przysługiwać zażalenie - ale już do sądu rodzinnego. Ten będzie mógł taki zaskarżony zakaz uchylić. Przypomnijmy, w przypadku natychmiastowej izolacji obowiązującej od 30 listopada 2020 r., takie zażalenie trzeba złożyć w ciągu trzech dni od daty doręczenia, a sąd uchylając nakaz, ma niezwłocznie zawiadomić osobę dotkniętą przemocą w rodzinie, prokuratora, właściwą jednostkę policji oraz zespół interdyscyplinarny, o którym mowa w przepisach ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Co więcej, resort chce również znieść w takich przypadkach koszty sądowe.

Czytaj: Postępowanie nieprocesowe w sprawach o zobowiązanie osoby stosującej przemoc w rodzinie do opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia lub zakazanie zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia >

Z kolei przy przedłużaniu okresu obowiązywania zakazów - sąd będzie mógł określić np. zasady kontaktowania się sprawcy ze wspólnymi dziećmi, czy szczegóły dotyczące zakazu wstępu do określonych miejsc.

 

Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie. Komentarz

Sylwia Spurek

Sprawdź  

Nie wydziały rodzinne, ale szersze kompetencje dla cywilnych

Początkowo wszystkie sprawy związane z natychmiastową izolacją sprawców przemocy miały trafiać do wydziałów rodzinnych To budziło spore emocje wśród sędziów rodzinnych, którzy argumentowali, że i tak są obciążeni, i to pilną pracą. Resort podczas prac nad projektem zmienił plany. Co ważne nakazy będą mogły zostać orzeczone także przez sąd cywilny, którego kompetencje będą szersze. Sąd będzie mógł wydać zakaz kontaktowania się, gdy mamy do czynienia z tzw. stalkingiem. Czyli wówczas, kiedy sprawca przemocy domowej nęka swą ofiarę za pomocą środków komunikacji elektronicznej na odległość, wzbudzając u niej uzasadnione okolicznościami poczucie zagrożenia, poniżenia lub udręczenia albo w istotny sposób narusza jej prywatność. Zakazem wstępu i przebywania  sąd będzie mógł objąć także miejsca, w których osoba dotknięta przemocą regularnie przebywa. Zakaz kontaktowania się w tak szerokiej postaci będzie mógł zostać orzeczony również, gdy nie toczy się postępowanie karne.

- Ministerstwo Sprawiedliwości zamierza także ułatwić dostęp do informacji na temat przebiegu postępowania dzieciom oraz osobom niepełnosprawnym. Otrzymają one dodatkowe wyjaśnienia, m.in. o przyjaznym sposobie przesłuchania. Informacje te mogą być przygotowane w sposób opisowy lub graficzny – informował wiceminister Romanowski.

 

 

Przy okazji zmiany w k.p.k - m.in. podstawa do pouczeń graficznych

Delegacja ujęta w art. 300 par. 4 k.p.k. ma przewidywać wprost, że wzór pouczenia oraz wyjaśnienia mogą zawierać graficzne przedstawienie zakresu uprawnień i obowiązków oraz sposobu i warunków przesłuchania. Ma to umożliwić zamieszczenie w tych wzorach grafik ułatwiających zrozumienie przekazywanej treści, a jednocześnie nadanie im „przystępnego” charakteru. To z kolei ma być szczególnie istotne zwłaszcza dla najmłodszych uczestników postępowania oraz uczestników z niepełnosprawnością intelektualną.

W tym samym pakiecie zmian w k.p.k. dodano art. 185e, zgodnie z którym pokrzywdzonego będącego osobą z niepełnosprawnością intelektualną przesłuchuje się w charakterze świadka tylko raz, chyba, że wyjdą na jaw istotne okoliczności, których wyjaśnienie wymaga przesłuchania, lub gdy sąd, działając z urzędu lub na wniosek, uzna to za konieczne dla obrony oskarżonego, który nie miał obrońcy w czasie pierwszego przesłuchania pokrzywdzonego.

Takie przesłuchanie ma być przeprowadzone przez sąd na posiedzeniu, nie później niż w terminie 14 dni od dnia wpływu wniosku. Prokurator, obrońca oraz pełnomocnik pokrzywdzonego mają prawo wziąć w nim udział w przesłuchaniu. Ważne, że w  przesłuchaniu ma uczestniczyć biegły psycholog posiadający wiedzę na temat funkcjonowania osób z niepełnosprawnością intelektualną, a jeśli pokrzywdzony ma problemy z komunikacją werbalną, przesłuchanie przeprowadza się przy wykorzystaniu komunikacji alternatywnej i wspomagającej, którymi posługuje się pokrzywdzony. Zgodnie z przyjętymi przepisami jeżeli będzie to konieczne w przesłuchaniu ma brać udział biegły posiadający wiedzę w zakresie komunikacji alternatywnej lub wspomagającej. Dodatkowo takie przesłuchanie ma być przeprowadzone w przyjaznych pokojach przesłuchań - w których przesłuchiwane są też dzieci pokrzywdzone przestępstwami, chyba że sąd uzna, że powinno się to odbyć w innym miejscu.

Zmieni się definicję przemoc w rodzinie w przemoc domową

W Parlamencie kończą sie też prace nad nowelą ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie i niektórych innych ustaw autorstwa Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej. Podstawową zmianą jest sama zmiana pojęcia przemocy. Ministerstwo chce by zmienić i nazwę dotychczasowej ustawy i samo określenie przemocy na „ustawę o przeciwdziałaniu przemocy domowej" i przemoc domową. Jak wyjaśnia, obowiązująca nazwa ustawy stygmatyzuje rodzinę i wskazuje, że "wyłącznie rodzina jest środowiskiem, w którym dochodzi do aktów przemocy". Zachowania przemocowe mogą występować również pomiędzy byłymi małżonkami, którzy w świetle prawa nie są rodziną, czy osobami żyjącymi w związkach nieformalnych. Zatem konieczne jest ponowne określenie, co należy rozumieć pod pojęciem przemoc - wskazano.

Resort powołuje się przy tym na Konwencję stambulską, która definiuje przemoc jako wszelkie akty fizycznej, seksualnej, psychologicznej lub ekonomicznej przemocy, występujące w rodzinie lub gospodarstwie domowym lub pomiędzy byłymi lub obecnymi małżonkami lub partnerami, niezależnie od tego, czy sprawca i ofiara dzielą miejsce zamieszkania, czy też nie. Przypomnijmy, że ponad rok temu Ministerstwo Sprawiedliwości wystąpiło z wnioskiem o wypowiedzenie tejże konwencji. 

Co więcej, w nowelizacji uwzględniona jest przemoc ekonomiczną. Obecne przepisy uwzględniają trzy rodzaje przemocy: fizyczną, psychiczną i seksualną. - Katalog ten, ze względu na posłużenie się przez ustawodawcę określeniem „w szczególności”, miał charakter otwarty, przez co skutkami tych zachowań mogły być również te występujące w sferze ekonomicznej.

WZORY DOKUMENTÓW:


 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.