Podatek od czynności cywilnoprawnych obejmuje swoim zakresem umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych, tym samym ustawodawca stworzył zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu. Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej i w przypadku umowy sprzedaży ciąży na kupującym. Podstawę opodatkowania stanowi przy umowie sprzedaży wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego. Stawki podatku wynoszą od umowy sprzedaży nieruchomości, rzeczy ruchomych, czy prawa użytkowania wieczystego - 2 proc., a co do innych praw majątkowych - 1 proc.
Nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany w zakresie, w jakim są opodatkowane podatkiem od towarów i usług, jeżeli przynajmniej jedna ze stron jest zwolniona od podatku od towarów i usług z tytułu dokonania tej czynności (z wyjątkiem umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach, a także umów sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych).
Wątpliwości podatkowe rolnika ryczałtowego
Z wnioskiem do fiskusa o wydanie interpretacji podatkowej zwrócił się rolnik. Wskazał, że na początku roku zakupił używany ciągnik rolniczy za kwotę 35 tys. zł. Transakcja zrealizowana na podstawie umowy kupna – sprzedaży nie została udokumentowana fakturą VAT. Opisał, że zarówno sprzedający jak i kupujący to osoby prowadzące gospodarstwa rolne – tym samym korzystające ze statusu rolnika ryczałtowego w ramach dostawy produktów rolnych oraz świadczenia usług rolniczych i podmiotowo zwolnione z VAT na mocy art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT.
Jak określił wnioskodawca, ciągnik stanowiący przedmiot umowy miał służył do własnego użytku na terenie prowadzonego gospodarstwa rolnego i prac z nim związanych. W takim samym celu ciągnik był wykorzystywany wcześniej przez sprzedającego. Nadto dodał, że sprzedającemu nie przysługiwało prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu uprzedniego nabycia, bowiem w momencie nabycia sprzedający posiadał status rolnika ryczałtowego, a nabycie nastąpiło na podstawie umowy cywilnoprawnej. Mimo tego, sprzedający sprzedając ciągnik korzystał ze zwolnienia od VAT, bowiem czynność stanowiła ustawową dostawę towarów wykorzystywanych wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku.
Wnioskodawcę zastanawiało, czy powinien zapłacić podatek od czynności cywilnoprawnych, gdyż uważał, że umowa sprzedaży podlega generalnie opodatkowaniu PCC i obowiązek uiszczenia podatku ciąży na kupującym. Jednakże ustawodawca przewidział i takie wyjątki, w których czynności mieszczące się w zakresie przedmiotowym ustawy zostają wyłączone z opodatkowania PCC. W ten sposób z opodatkowania zostały zwolnione czynności cywilnoprawne w zakresie, w jakim są opodatkowane VAT, a przynajmniej jedna ze stron jest zwolniona z VAT z tytułu dokonania tej czynności. Warto podkreślić w ślad za ustawodawcą, że na wyłączenie z opodatkowania PCC nie ma wpływu okoliczność posiadania przez strony statusu podatnika VAT, ale sam fakt, że dana, konkretna czynność jest opodatkowana VAT albo przynajmniej jedna ze stron czynności z tego podatku jest zwolniona.
Zwolnienie od VAT równoczesne ze zwolnieniem od PCC
Wnioskodawca wyszedł z założenia, że jeżeli chodzi o transakcję nabycia rzeczy, w przypadku, kiedy kupujący i sprzedający są podmiotowo zwolnieni z VAT, czynność sprzedaży nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Objęcie transakcji uregulowaniami ustawy o VAT jest nierozerwalnie związane z brakiem zobowiązania do zapłaty PCC.
Stanowisko wnioskodawcy sprowadzające się do twierdzenia, że transakcja nabycia ciągnika rolniczego nie podlegała opodatkowaniu PCC zostało przez dyrektora KIS uznane za prawidłowe. Dyrektor KIS, biorąc pod uwagę wszystkie okoliczności podniesione we wniosku, stwierdził, że jeżeli faktycznie sprzedający z tytułu omawianej transakcji był zwolniony z VAT, to transakcja nabycia ciągnika rolniczego od rolnika ryczałtowego nie podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Opisana transakcja była objęta uregulowaniami ustawy o podatku od towarów i usług, dlatego wnioskodawca nie był zobligowany do zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych z tytułu opisanego zdarzenia.
Zobacz też: Zwolnienie z VAT towarów używanych - PROCEDURA w LEX >>
Rolniczy system ryczałtowy a zakres zwolnienia usług rolniczych z VAT
Każda dostawa produktów rolnych prowadzona przez rolnika ryczałtowego, które pochodzą z własnej działalności rolniczej podlega zwolnieniu podatkowemu, tak jak każda usługa rolnicza świadczona przez rolnika ryczałtowego. Ustawowe zwolnienie ma charakter niepodzielny i nie można z niego korzystać wybiórczo, a rezygnacja ze zwolnienia może dotyczyć wyłącznie jego całości, a nie części. Albo cała działalność rolnicza rolnika ryczałtowego jest zwolniona od podatku, albo żadna jej część zwolnieniu nie podlega (wyrok WSA w Białymstoku z 3 czerwca 2022 r. sygn. I SA/Bk 127/22). Wypłacanie rolnikowi ryczałtowemu kwoty zryczałtowanego zwrotu podatku co do zasady winno być neutralne dla podmiotów dokonujących tych wypłat, pod warunkiem, że nabyte towary służą do działalności gospodarczej, która uprawnia podatnika do odliczenia podatku naliczonego.
Zobacz również: Rolnik łatwiej sprzeda nieruchomość bez podatku >>
Chociaż uzyskanie statusu rolnika ryczałtowego nie wymaga równoczesnego dokonywania dostaw produktów rolnych i świadczenia usług rolniczych (wystarczy prowadzenie jednej z działalności), to zwolnienie z VAT dotyczy każdego rodzaju takiej działalności, jeżeli tylko wykonuje je rolnik ryczałtowy (wyrok WSA w Łodzi z 17 grudnia 2020 r. sygn. I SA/Łd 474/20). Podatnik nie może łączyć dwóch statusów - podatnika VAT zwolnionego jako rolnika ryczałtowego z tytułu prowadzonej sprzedaży i podatnika VAT czynnego w zakresie pozostałej, prowadzonej działalności rolniczej. Świadczenie usług rolniczych nie stanowi odrębnej od prowadzenia gospodarstwa rolnego działalności gospodarczej, tylko nadal jest działalnością rolniczą wykonywaną w ramach prowadzonego gospodarstwa rolnego (wyrok WSA w Opolu z 4 grudnia 2019 r. sygn. I SA/Op 390/19).
Na marginesie należy dodać, że dochody pochodzące ze sprzedaży własnych upraw rolników są zwolnione z opodatkowania, a jednocześnie z ewidencjonowania za pomocą kasy rejestrującej.
Interpretacja indywidualna dyrektora KIS z 30 maja 2023r., nr 0111-KDIB2-2.4014.9.2023.3.DR
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
