Na początek małe wyjaśnienie - obniżona stawka VAT na energię elektryczną obowiązuje już od 1 stycznia 2022 r. Wprowadziła ją nowelizacja rozporządzenia w sprawie obniżonych stawek dla niektórych towarów i usług. Pierwotnie miała obowiązywać do końca marca. Obecnie 5-proc. VAT na energię można stosować do końca lipca 2022 r. Kwestia ta została uregulowana wprost w ustawie VAT, która wchodzi w życie we wtorek, 1 lutego, nie zaś w rozporządzeniu.
Zmiany w ustawie o VAT i niższy podatek na niektóre towary
Chodzi o ustawę z 13 stycznia 2022 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. 2022, poz. 196). Obniża ona stawki podatku – w okresie od 1 lutego do 31 lipca 2022 r. – dotyczące:
- artykułów spożywczych z 5 do 0 proc.,
- energii elektrycznej, cieplnej do 5 proc.,
- gazu - do 0 proc.,
- benzyny, olejów napędowych – do 8 proc.
Okazuje się jednak, że z obniżką energii elektrycznej i cieplnej wiążą się istotne problemy interpretacyjne.
Niższy VAT na energię z wątpliwościami
Ekspertom łatwo jest wyobrazić sobie właściciela sklepu z artykułami spożywczymi, który od lutego będzie sprzedawał swoje towary ze stawką VAT wynoszącą 0 proc., a także będzie otrzymywał faktury za energię wystawioną przez sprzedawcę (zakład energetyczny) z niższą stawką podatku. Problem mają jednak właściciele nieruchomości przeznaczonych na wynajem.
- Czy możemy stwierdzić, że właściciel nieruchomości, wynajmujący albo najemca dokonujący podnajmu, jest sprzedawcą energii elektrycznej, cieplnej lub gazu? Raczej nie. Nie można go nazwać sprzedawcą z urzędu, ani sprzedawcą awaryjnym – uważa Agnieszka Czernik, doradca podatkowy.
Jej zdaniem, wynajmujący nadal powinni wystawiać faktury ze stawką 23 proc. (lokale użytkowe, lokale mieszkalne wynajmowane na rzecz firm, dla zaspokojenia ich potrzeb – pamiętajmy o interpretacji ogólnej MF z 8 października 2021r, PT1.8101.1.2021) lub ze zwolnieniem z VAT (lokale na cele mieszkaniowe, dla zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych).
Zobacz również: Zmiana stawek VAT na żywność, nawozy i paliwa unieważni wydane WIS >>
Niższy VAT za energię nie dla wszystkich
Wynajmujący nie obniżą stawek podatku w zakresie czynszów, nawet jeżeli koszty mediów są składową czy też pochodną wystawianej faktury czynszowej.
Jak twierdzi Agnieszka Czernik, świadczy o tym bogate orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) i polskich sądów administracyjnych, które niejednokrotnie stwierdzały, że nie należy sztucznie dzielić usług ani dostaw towarów. Jeżeli celem i sensem transakcji gospodarczej jest najem powierzchni należy stosować stawkę VAT właściwą dla usług najmu i wszelkie koszty z nią związane (także koszty mediów) wliczać w cenę tej usługi.
VAT 2022 - przewodnik po zmianach >>
Najem i świadczenia towarzyszące jako usługa kompleksowa (wyrok WSA w Warszawie z 16 września 2015 r., sygn. akt III SA/Wa 1553/15), najem lokalu z dostawą mediów traktowany jako jedna usługa (wyrok WSA w Krakowie z 19 kwietnia 2017 r., sygn. akt I SA/Kr 87/17), jak również koncepcja usług kompleksowych (wyrok NSA z 14 stycznia 2014 r., sygn. akt I FSK 204/13) to tylko kilka przykładów wyroków dotyczących problemu. Sądy zwracają uwagę, że dla celów oddzielnego traktowania usługi najmu powierzchni oraz dostawy mediów musiałaby istnieć możliwość wyboru dostawcy (sprzedawcy) mediów (takiej możliwości nadal nie mamy). Agnieszka Czernik twierdzi, że oddzielne traktowanie usług najmu i dostawy mediów nie jest możliwe także dlatego, że nie sposób oddać lokalu zdatnego do używania przez najemcę, który to lokal byłby pozbawiony energii elektrycznej, cieplnej, instalacji wodno-kanalizacyjnej. TSUE, wypowiadając się kilkakrotnie w wyrokach C-231/94 (Faaborg-Gelting Linien), C-349/96 (Card Protection Plan Ltd), C-111/05 (Aktiebolagot NN.), C-41/04 (Levob Verzekeringen), wyznawał następującą zasadę: jeżeli poszczególne czynności świadczone przez dany podmiot wchodzą w skład jednej złożonej usługi, to czynności tych dla potrzeb opodatkowania VAT nie należy rozdzielać, lecz opodatkowaniu powinna podlegać właśnie ta kompleksowa (złożona) usługa jako całość.
Istnienie problemu potwierdza także Patrycja Kubiesa, doradca podatkowy w kancelarii KiB. Ustawa o podatku od towarów i usług nie zawęża co prawda podmiotowo, kto może skorzystać z obniżonej stawki energii elektrycznej. Nasza rozmówczyni wskazuje jednak, że w przypadku podmiotów, które dokonują wynajmu powierzchni 5-proc. stawka VAT nie będzie mogła być stosowana, jeśli energie elektryczna jest elementem usługi wynajmu. Oznacza to zatem, że właściciele nieruchomości będą nabywać energię ze stawką 5 proc., ale przenosić jej koszt na najemców ze stawką 23 proc.
Czytaj: Najem i dzierżawa w księgach rachunkowych >
VAT od mediów cały czas dużym problemem
- Sposób opodatkowania VAT rozliczenia mediów w związku ze świadczoną usługą najmu jest od dawna przedmiotem kontrowersji. Najem może być opodatkowany stawką 23 proc. lub podlegać zwolnieniu, jeżeli wynajmowany jest lokal mieszkalny na cele mieszkaniowe. Z kolei część mediów, jak woda, jest opodatkowana stawką 8 proc., zaś inne do tej pory były opodatkowane stawką 23 proc. Zatem wynajmując nieruchomość podatnik musi ustalić, według jakiej stawki należy opodatkować sam najem, a następnie, czy ta sama stawka znajdzie zastosowanie do mediów, a jeśli nie, to jakie stawki należy przyjąć dla poszczególnych mediów – tłumaczy dr Grzegorz Keler, adwokat w kancelarii SPCG.
Zdaniem naszego rozmówcy, najprościej byłoby przyjąć, że zapewnienie mediów stanowi element kompleksowej usługi najmu. Jednak nie zawsze takie podejście jest możliwe.
- Sądy często stwierdzają, że jeżeli najemca ma swobodę w wyborze dostawcy mediów i decyduje się na ich nabycie za pośrednictwem wynajmującego oraz rozliczenie w oparciu o odczyt licznika, to wówczas ma miejsce refakturowanie i w takim przypadku media są opodatkowane odrębnie od najmu, w tym z zastosowaniem stawki właściwej dla wody, energii cieplnej itp. – zaznacza dr Grzegorz Keler.
Wydaje się zatem, że w niektórych przypadkach zmiana stawek na energię cieplną, elektryczną czy gaz może wpłynąć na zasady rozliczania najmu. Warto, by wynajmujący mieli to na uwadze i zweryfikowali, czy i w jakim zakresie konieczne będzie zastosowanie stawki innej niż dotychczas. Warto też, by resort finansów doprecyzował przepisy w tym zakresie, by wątpliwości było jak najmniej.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
