Zwolnienie od VAT obejmuje tylko świadczenia medyczne określonego rodzaju wykonywane w określonym celu przez ściśle zdefiniowany krąg podmiotów. Tym samym, oprócz przedmiotu transakcji, istotny jest także status podmiotu świadczącego daną usługę, jednocześnie niezbędna jest każdorazowa analiza celu, jaki przyświecał danej usłudze świadczonej na rzecz pacjenta.
Czytaj w LEX: Usługi medyczne a podatek od towarów i usług na przykładach >>
Ustawowe i unijne gwarancje zwolnień
W treści ustawy o VAT oraz w przepisach wykonawczych do ustawy ustawodawca przewidział dla wykonywania niektórych ściśle określonych czynności zwolnienie od podatku stanowiące odstępstwo od zasady powszechności i równości opodatkowania. Zgodnie z warunkami przewidzianymi w art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy o VAT, zwalnia się od VAT usługi w zakresie opieki medycznej służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia oraz dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane, wykonywane w ramach działalności leczniczej przez podmioty lecznicze (przedsiębiorców, samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej, jednostki budżetowe albo instytuty badawcze, fundacje i stowarzyszenia) a także podmioty wykonujące zawody medyczne, m. in. lekarza, lekarza dentystę, pielęgniarkę i położną, fizjoterapeutę, psychologa. Sama działalność lecznicza polega na udzielaniu świadczeń zdrowotnych, także za pośrednictwem systemów teleinformatycznych lub systemów łączności, za to świadczenie opieki medycznej odnosi się do usług służących diagnozie, opiece oraz możliwemu leczeniu chorób lub zaburzeń zdrowia.
Zobacz również:
Przedsiębiorca nie odliczy VAT od abonamentu medycznego >>
Zwolnienie z VAT usług medycznych cały czas problematyczne >>
Przepisy krajowe dotyczące opieki medycznej stanowią implementację przepisów Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.U.UE.L nr 347, str. 1 ze zm.). Wskazana regulacja przedstawia warunki do zastosowania zwolnienia z VAT opieki szpitalnej, medycznej oraz ściśle z nią związane czynności podejmowane przez podmioty prawa publicznego albo przez szpitale, ośrodki medyczne i diagnostyczne, a także inne, odpowiednio uznane placówki o podobnym charakterze. Tym samym, warunkiem zastosowania takiego ustawowego zwolnienia jest łączne spełnienie przesłanki o charakterze podmiotowym (podmiot leczniczy jako usługodawca) oraz przesłanki o charakterze przedmiotowym (określony rodzaj świadczonych usług medycznych), a niespełnienie chociażby jednej z nich nie będzie skutkować zwolnieniem podatkowym. Zatem to cel usługi medycznej wskazuje na możliwość skorzystania ze zwolnienia - jeśli głównym celem nie jest ochrona, utrzymanie bądź przywrócenie zdrowia, zwolnienie nie będzie miało zastosowania.
Czytaj w LEX: Usługi medyczne a podatek od towarów i usług >>
Ważny jest cel usługi medycznej
Biorąc pod uwagę bogaty dorobek orzecznictwa wspólnotowego, w wyroku C-212/01 TSUE uznał, że to cel usługi medycznej decyduje o tym, czy powinna ona być zwolniona z VAT, dlatego jeśli kontekst, w jakim taka usługa jest wykonywana pozwala ustalić, że jej głównym celem nie jest ochrona zdrowia, lecz udzielanie porad wymaganych przed podjęciem decyzji wywołujących skutki prawne, zwolnienie nie ma zastosowania do takiej usługi. Co ważne, opisanej preferencji podatkowej nie podlegają usługi o charakterze czysto eksperckim i doradczym (orzekanie o stanie zdrowia dla potrzeb przyznania renty bądź dla instytucji ubezpieczeniowych celem ustalenia wysokości składki ubezpieczenia na życie).
Czytaj w LEX: Pakiety medyczne a podatek od towarów i usług >>
Czytaj w LEX: Pozyskiwanie, preparowanie i przechowywanie tkanek także bez VAT >>
Istotny zarówno podmiot, jak i przedmiot świadczonej usługi medycznej
Kwestia opisanego zwolnienia stała się przedmiotem jednej z ostatnich interpretacji dyrektora KIS. Prowadząca prywatną praktykę lekarską w zakresie świadczenia usług medycznych stomatologicznych jako lekarz, posiadający uprawnienia i zarejestrowany jako podmiot leczniczy, prowadzi klinikę medyczną, w której wyłącznie osoby wykonujące zawód lekarza świadczą usługi medyczne. Podstawą takiej współpracy z lekarzami są umowy o świadczenie usług medycznych. Za wykonywane czynności lekarze współpracujący wystawiają faktury w ramach własnych działalności gospodarczych. Zainteresowani mogą skorzystać z usług w zakresie opieki medycznej dentystycznej służącej profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia w jamie ustnej pacjentów, a także leczenia stanów chorobowych. W szczególności klinika oferuje pacjentom zabiegi w ramach periodontologii, chirurgii stomatologicznej, protetyki stomatologicznej, stomatologii dziecięcej oraz zachowawczej z endodoncją. Poza tym, jeśli chodzi o opiekę pozabiegową, pacjentom sprzedawane są wyroby medyczne ściśle związane z wykonanym zabiegiem w postaci płukanek leczniczych oraz specjalistycznych szczoteczek do czyszczenia i pielęgnacji jamy ustnej. Wnioskodawczyni usługi świadczy jedynie osobom fizycznym, nie wykonuje usług dla podmiotów prowadzących działalność gospodarczą.
Czytaj w LEX: Zwolnienie z VAT dla usług medycznych na odległość/przez telefon. Glosa do wyroku TS z dnia 5 marca 2020 r., C-48/19 >>
Biorąc pod uwagę charakter świadczonych w klinice usług medyczno-dentystycznych przez lekarzy i lekarzy-dentystów, polegających w szczególności na profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, wnioskodawczyni prawidłowo korzysta ze zwolnienia podmiotowo-przedmiotowego od VAT. Dyrektor KIS zgodził się ze stanowiskiem wnioskodawczyni i na marginesie dodał, że poza zwolnieniem z VAT usług dentystycznych, jednocześnie ze zwolnienia korzystają dostawy towarów medycznych sprzedawanych pacjentom w ramach opieki pozabiegowej jako dostawy towarów ściśle związane z usługami podstawowymi - w tym przypadku dentystycznymi (interpretacja indywidualna z 20 kwietnia 2023 r., nr 0114-KDIP4-2.4012.83.2023.3.MC).
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
