Na sali sądowej Naczelnego Sądu Administracyjnego rozpatrywana była skarga kasacyjna wywiedziona od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z 8 października 2019 r., złożona przez pełnomocnika osoby małoletniej reprezentowanej przez przedstawiciela ustawowego – matkę, który zaskarżył wyrok sądu pierwszej instancji, domagając się jego uchylenia w całości. Skarżący zarzucił orzeczeniu naruszenie prawa materialnego poprzez błędną jego wykładnię oraz niewłaściwe zastosowanie przepisów ustawy z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn.
W pierwszej kolejności strona skarżąca zwróciła uwagę na wyjątkowość okoliczności związanych ze stanem faktycznym we wskazanej sprawie, tj. okoliczności towarzyszących osobie małoletniej podczas nabywania spadku (własności rzeczy) po zmarłym ojcu w wyniku ustawowego porządku dziedziczenia. W przypadku nieznacznego przekroczenia terminu do zgłoszenia nabycia własności rzeczy, organ podatkowy, zdaniem skarżącego, powinien działać na korzyść małoletniego reprezentowanego przez swojego przedstawiciela ustawowego. Skarżący wskazał, że dla osoby małoletniej, do momentu osiągnięcia przez nią pełnej zdolności do czynności prawnych w ogóle nie biegnie termin do zgłoszenia nabycia rzeczy po zmarłym.
Czytaj w LEX: Opodatkowanie nabycia spadku - komentarz praktyczny >>>
Czytaj w LEX: Zgłoszenie nabycia spadku a możliwość skorzystania ze zwolnienia z podatku od spadków i darowizn >>>
Nabycie spadku rodzi obowiązek podatkowy
Co więcej, nabycie spadku skutkuje powstaniem obowiązku zapłaty podatku od spadków i darowizn, który w tej sytuacji dotyczył osoby małoletniej, a uchybienie ustawowemu terminowi do zgłoszenia jego nabycia spowodowało utratę prawa do skorzystania z całkowitego zwolnienia podatkowego. Pełnomocnik skarżącego podkreślił, że osoba małoletnia nie powinna zmagać z negatywnymi konsekwencjami przekroczenia ustawowego sześciomiesięcznego terminu do zgłoszenia nabycia własności rzeczy, w szczególności jeśli nie stanowią bezpośredniego wyniku jego zawinionego działania. Zarzutów naruszenia przepisów postępowania w skardze kasacyjnej nie sformułowano. W odpowiedzi na skargę strony skarżącej, organ podatkowy wniósł o jej oddalenie.
Zobacz również: Zwolnienia z podatku od spadków i darowizn – nowe limity >>
Czytaj w LEX: Opodatkowanie podatkiem od spadków i darowizn czynności według stawki 20% >>>
Pół roku na zgłoszenie spadku, by skorzystać ze zwolnienia
Naczelny Sąd Administracyjny odnośnie złożonej skargi zgodził się ze stanowiskiem zarówno organów podatkowych jak i Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach co do bezspornego ustalenia stanu faktycznego sprawy, w szczególności co do okoliczności pozyskania wiedzy o majątku nabytym w drodze dziedziczenia w trakcie biegu sześciomiesięcznego terminu. Na skutek powyższych ustaleń NSA stwierdził brak przeszkód pozwalających zgłosić nabycie własności w ustawowym terminie. To z kolei doprowadziło do jednoznacznego wniosku, że skoro doszło do uchybienia terminu na zgłoszenie własności rzeczy lub praw majątkowych do właściwego urzędu skarbowego, to skarżący nie był uprawniony do skorzystania ze zwolnienia podatkowego od spadków i darowizn według treści art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn.
Tym samym Naczelny Sąd Administracyjny w pełni podzielił stanowisko organu podatkowego co do powstania obowiązku podatkowego po stronie skarżącego. W zakresie pozostałej argumentacji strony skarżącej, NSA nie aprobował wątpliwości odnośnie obowiązywania ustawowego terminu na dokonanie zgłoszenia nabycia spadku wobec osoby małoletniej. Sąd stwierdził, że skoro zgodnie z kodeksem cywilnym, każdy człowiek od chwili urodzenia ma zdolność prawną, to również małoletni jako podmiot praw i obowiązków może nabywać prawa majątkowe, w tym także w drodze dziedziczenia ustawowego, jednakże pozostając pod władzą rodzicielską małoletni są reprezentowani przez rodziców jako przedstawicieli ustawowych. Tym samym działania podejmowane przez przedstawicieli ustawowych małoletnich i skutki tych działań, zarówno te pozytywne jak i negatywne, mają bezpośredni wpływ na prawa i obowiązki reprezentowanych osób młodocianych, w tym także na powstanie zobowiązania podatkowego, a wiek w zakresie obciążenia obowiązkiem podatkowym nie ma żadnego znaczenia.
Z powodu braku usprawiedliwionych powodów i sformułowania wyłącznie zarzutów naruszenia prawa materialnego, Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z 20 października 2022r. sygn. III FSK 2236/21, oddalił skargę.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
