Skarb Państwa-Prezes Sądu Okręgowego wystąpił przeciwko pozwanemu Wiktorowi M. o uznanie za bezskuteczną względem powoda umowy darowizny zawartej przez Tadeusza M., jako darczyńcę.
Darowizna określała nieruchomość gruntową. Sąd I instancji uwzględnił powództwo. Sąd Apelacyjny oddalił apelację pozwanego.
Czytaj: SA: Skuteczna skarga pauliańska wobec żony fałszywego syndyka>>
Czytaj w LEX: Przepadek równowartości korzyści majątkowej z przestępstwa a stan majątkowy sprawcy >>>
Skazanie i utrata majątku
Wartość tej nieruchomości strony umowy określiły na 400 tys. zł. Pozwany reprezentowany był przy zawarciu umowy przez matkę i wiedział o otrzymanej darowiźnie. Tadeusz M. został skazany wyrokiem Sądu Okręgowego w sprawie handlu narkotykami
Tym samym wyrokiem orzeczono wobec Tadeusza M., przepadek na rzecz Skarbu Państwa osiągniętej przez oskarżonego korzyści majątkowej w kwocie 830 tys. zł. Wyrok skierowano do egzekucji, jednak postępowanie w tym przedmiocie zostało umorzone, gdyż prowadzący je Naczelnik Urzędu Skarbowego stwierdził, że w toku egzekucji nie uzyska się kwoty przekraczającej wydatki egzekucyjne.
Czytaj w LEX: Sytuacja wierzyciela pauliańskiego w razie ogłoszenia upadłości dłużnika oraz osoby trzeciej w praktyce >>>
Czytaj w LEX: Znaczenie zabezpieczeń osobistych dla ustalania dopuszczalnych granic zabezpieczenia >>>
Przeciwko ojcu pozwanego toczyły się także inne postępowania karne, zakończone wyrokami uniewinniającymi go od zarzucanych mu czynów. Sąd Apelacyjny ustalił również, że dokonując darowizny, Tadeusz M. musiał mieć świadomość skutków majątkowych wynikających z grożącego mu skazania i utraty nieruchomości.
Sąd drugiej instancji ocenił, że wierzytelność, której ochrony dochodził powód, niewątpliwie istniała, bo została potwierdzona w wyroku karnym. Skoro zatem ojciec pozwanego działał w zamiarze pokrzywdzenia przyszłego wierzyciela, a wskutek nieodpłatnego przysporzenia na rzecz pozwanego doprowadził do pokrzywdzenia powoda, to powództwo było uzasadnione.
Czytaj w LEX: Czynności zaskarżalne skargą pauliańską w praktyce - KOMENTARZ PRAKTYCZNY >>>
Ochrona należności wobec sądu
Sąd Najwyższy uznał możliwość stosowania skargi pauliańskiej (art. 527 k.c.) w celu ochrony należności Skarbu Państwa wynikających z orzeczenia przez sąd karny przepadku korzyści majątkowej pochodzącej z przestępstwa.
Uzasadniając rozstrzygniecie o oddaleniu skargi kasacyjnej pozwanego, Sąd Najwyższy stwierdził, że wierzytelność Skarbu Państwa, powstała wskutek orzeczenia wydanego na podstawie art. 45 par. 1 k.k., nie ma charakteru cywilnoprawnego. Publicznoprawny charakter tej wierzytelności nie wyklucza jednak możliwości udzielenia ochrony pauliańskiej na podstawie art. 527 k.c. stosowanego w drodze analogii.
Sąd Najwyższy wskazał, że brak uregulowania ochrony wierzyciela (Skarbu Państwa) w razie orzeczenia przepadku korzyści majątkowej stanowi lukę w prawie. Zastosowanie przepadku przez sąd karny jest bowiem obligatoryjne, a cel stosowania art. 45 par. 1 k.k. mógłby zostać ubezskuteczniony w razie przyjęcia, że wierzycielowi nie przysługuje ochrona przed fraudacyjnymi czynnościami dłużnika.
Sygnatura akt II CSKP 573/22, wyrok z 15 czerwca 2022 r.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
