Istotą sporu w rozpoznawanej przez NSA sprawie było rozstrzygnięcie zasadności istnienia zobowiązania podatkowego w podatku od środków transportowych w przypadku, kiedy podatnik pozostawał właścicielem środków transportowych podlegających opodatkowaniu. W konsekwencji podatnikowi określono zobowiązanie podatkowe w podatku od środków transportowych w określonej wysokości, z którym on sam całkowicie się nie zgodził.
WSA w Krakowie, jako pierwszy rozstrzygając sprawę zaskarżonej decyzji wydanej przez SKO w Krakowie, oddalił skargę, na skutek czego niezadowolona z rozstrzygnięcia strona zarzuciła orzeczeniu naruszenie przepisów postępowania w kontekście wyniku sprawy (w szczególności niezbadanie wnikliwie sprawy i przedwczesne poczynienie ustaleń w sposób dowolny) oraz naruszenie prawa materialnego poprzez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie. Zdaniem skarżącego, przepisy wprost wskazują, że obowiązek podatkowy ciąży i na właścicielu i na poprzednim właścicielu, ale co do drugiego wyłącznie do końca miesiąca, w którym nastąpiło przeniesienie własności. Strona domagała się uchylenia zaskarżonego wyroku w całości i ponownego rozpoznania sprawy.
Czytaj również: Sankcje i kary za brak zgłoszenia transportu do SENT >>
Obowiązek podatkowy do momentu wyrejestrwania pojazdu
Sąd pierwszej instancji zważył, że o wygaśnięciu obowiązku podatkowego w podatku od środków transportowych decyduje fakt wyrejestrowania pojazdu przez właściciela. Dopóki pojazd pozostaje zarejestrowany, a właściciel nie złoży wniosku o wyrejestrowanie pojazdu i w jego konsekwencji nie zostanie wydana przez właściwy organ administracji publicznej decyzja o wyrejestrowaniu, na właścicielu ciąży obowiązek podatkowy w zakresie podatku od środków transportowych. Zobowiązanie podatkowe nadal istnieje, nawet jeśli podatnik faktycznie pojazdu nie posiada ani z niego nie korzysta, co więcej fakt utylizacji pojazdu, wywozu z kraju czy kradzieży pozostaje bez znaczenia, ale stanowi przesłankę do wyrejestrowania pojazdu. Istotny jest sam moment wydania decyzji, niewystarczające jest złożenie zawiadomienia o zezłomowaniu pojazdu czy kradzieży. Podatnicy fizycznie nie używający pojazdu, prawnie są zobowiązani do składania deklaracji i opłacania podatku.
NSA w pełni podzielił poglądy sądu niższej instancji. Jak wskazał, z żadnego fragmentu przepisów przedmiotowej ustawy nie wynika uzależnienie konieczności opłacenia podatku w zakresie środków transportowych od użytkowania czy fizycznego posiadania pojazdu. W związku z tym niekorzystanie z pojazdu na skutek jego zezłomowania i utylizacji czy nawet odbywania kary pozbawienia wolności przez właściciela nie oznacza, że doszło do wygaśnięcia obowiązku podatkowego – do tego niezbędne jest wyrejestrowanie pojazdu lub wydanie decyzji o czasowym wycofaniu pojazdu z ruchu przez organ rejestrujący. NSA po rozpoznaniu złożonej przez stronę skargi kasacyjnej od wyroku WSA w Krakowie oddalił skargę (wyrok z 10 maja 2023r. sygn. III FSK 2055/21).
Powstanie i wygaśnięcie obowiązku podatkowego w podatku od środków transportowych
Należy przypomnieć, jak stanowi ustawa, że obowiązek podatkowy w zakresie podatku od środków transportowych, który ciąży na osobach fizycznych i osobach prawnych będących właścicielami środków transportowych, powstaje od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym środek transportowy został zarejestrowany na terytorium Polski, a w przypadku nabycia już zarejestrowanego środka transportowego - od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym środek transportowy został nabyty. Sytuacja staje się bardziej skomplikowana w przypadku zmiany właściciela zarejestrowanego środka środka transportowego, wtedy bowiem zgodnie z twierdzeniem ustawodawcy obowiązek podatkowy ciąży na poprzednim właścicielu do końca miesiąca, w którym nastąpiło przeniesienie własności. Obowiązek podatkowy wygasa z końcem miesiąca, w którym środek transportowy został wyrejestrowany lub wydana została decyzja organu rejestrującego o czasowym wycofaniu pojazdu z ruchu albo z końcem miesiąca, w którym upłynął czas, na który pojazd powierzono. Zatem można jednoznacznie stwierdzić, że w ustawie o podatkach i opłatach wskazane zostały trzy okoliczności, których zaistnienie skutkuje powstaniem obowiązku podatkowego w podatku od środków transportowych i trzy okoliczności, których zaistnienie spowoduje wygaśnięcie obowiązku w tym świadczeniu. Żadne inne sytuacje nie mają znaczenia dla powstania i wygaśnięcia obowiązku podatkowego.
Obowiązki rejestracyjne podatnika nie takie jasne
Opodatkowaniu podatkiem od środków transportowych podlegają jedynie pojazdy zarejestrowane w Polsce. Orzecznictwo NSA wielokrotnie powielało pogląd, zgodnie z którym ustawodawca powiązał powstanie i istnienie obowiązku podatkowego w podatku od środków transportowych z własnością pojazdu, a nie z realizacją obowiązku rejestracyjnego, bowiem wyrejestrowanie środka transportowego zamyka jedynie okres trwania obowiązku podatkowego, a poza tym nie ma wpływu na jego całokształt. Jednakże jedynie z pozoru jasne zasady powstawania i wygasania obowiązku podatkowego w opisanym świadczeniu rodzą w praktyce wiele problemów. Poza polskim aktem prawnym regulacji dotyczących podatku należy szukać w dyrektywach Unii Europejskiej, a także w ustawie Prawo o ruchu drogowym, której znajomość pomoże zrozumieć zasady rejestracji i wyrejestrowania pojazdów. Znajomość aktów prawnych nie będzie stanowić podłoża problemów w rozpatrywanej indywidualnie sprawie.
Wyrok NSA z 10 maja 2023r., sygn. III FSK 2055/21
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
