Z art. 61a kodeksu karnego skarbowego wynika, że odpowiedzialności podlega ten, kto wbrew obowiązkowi nie przesyła księgi, przesyła ją nierzetelną, po terminie lub wadliwą. W zależności od wartości, mamy do czynienia z przestępstwem lub wykroczeniem indywidualnym. W przypadku, gdy podatnik jest osobą prawną nasuwa się pytanie jak ustalić osobę odpowiedzialną za nieprawidłowości w przesłanej ewidencji.
Zobacz również: Błąd w złożonym JPK dużym problemem podatników i biur rachunkowych >>
Kto podpisuje czynny żal w spółce z o.o.
Dokonując tej analizy należy mieć na uwadze, iż jak się wydaje w praktyce tylko osoba, która fizycznie miała możliwość wykonać obowiązek przesłania księgi (tj. była do tego umocowana, posiadała w tym celu stosowne pełnomocnictwo) może zostać uznana za sprawcę przestępstwa lub wykroczenia z art. 61a kodeksu karnego skarbowego.
- Nie należy też zapominać, iż zgodnie z aktualnym orzecznictwem dla przypisania odpowiedzialności karnoskarbowej koniecznym jest wykazanie, iż sprawca posiadał pewien zakres swobody decyzyjnej i samodzielności, nie zaś wykonywał wyłącznie czynności techniczno – wykonawcze – podkreśla dr Michał Rams, adwokat z PwC.
Te wszystkie czynniki i okoliczności należy zatem przeanalizować aby ustalić osobę, która powinna złożyć czynny żal.
Czynny żal podpisany przez biuro rachunkowe
Mariusz Palian, aplikant adwokacki w kancelarii Chmielniak Adwokaci, zwraca uwagę, że w środowisku prawniczym od ponad dziesięciu lat toczy się bowiem dyskusja nad możliwością złożenia czynnego żalu przez sprawcę za pośrednictwem pełnomocnika. Przedstawiciele doktryny opierając się o orzeczenie Sądu Najwyższego z 9 października 1968 roku (sygn. II KR 140/68) stoją na stanowisku, że złożenie czynnego żalu na piśmie (w przeciwieństwie do ustnego zawiadomienia) jest możliwe za pośrednictwem pełnomocnika. Jak podkreśla Mariusz Palian, przytoczone orzeczenie zostało jednak wydane na podstawie poprzednio obowiązującej ustawy, toteż jego aktualność jest czasem poddawana pod wątpliwość.
Czytaj w LEX: Instytucja czynnego żalu na przykładach >
- Nasze doświadczenie pokazuje, że organy podatkowe nie zawsze akceptują czynny żal złożony przez pełnomocnika, choć większość z nich dopuszcza takie rozwiązanie. Organy wymagają jednak aby pełnomocnik posiadał ogólne pełnomocnictwo udzielone przez podatnika lub pełnomocnictwo szczególne z wyraźnie wskazanym zakresem umocowania – dodaje ekspert.
Czytaj w LEX: Odpowiedzialność karna skarbowa doradców podatkowych i księgowych na przykładach >
Pełnomocnictwo do podpisania czynnego żalu
W praktyce takie pełnomocnictwa nie są powszechne. Jeżeli biuro rachunkowe złoży czynny żal w imieniu podatnika bez odpowiedniego umocowania, autodenucjacja okaże się nieskuteczna.
- Z naszego doświadczenia wynika, że zazwyczaj udzielane biurom rachunkowym pełnomocnictwa do podpisywania deklaracji, jak również ogólne pełnomocnictwa do reprezentowania podatników przed organami podatkowymi nie uprawniają do złożenia skutecznego czynnego żalu. Jeżeli zatem biura rachunkowe ciągle tego nie zrobiły powinny niezwłocznie zweryfikować posiadane przez siebie pełnomocnictwa od klientów pod kątem możliwości składania czynnego żalu w jego imieniu a w razie konieczności takie pełnomocnictwo od klienta uzyskać – dodaje Mariusz Palian.
Czytaj w LEX: Możliwości uniknięcia kary przez sprawcę przestępstwa (wykroczenia) skarbowego >
Zmiany w zakresie podpisywania czynnego żalu
W ostatnim czasie ustawodawca choć nieznacznie, to jednak ułatwił biurom rachunkowym składanie czynnego żalu w imieniu klienta. Jeszcze do niedawna czynny żal mógł być składany wyłącznie na piśmie lub ustnie do protokołu. Wspomniane wątpliwości organów podatkowych przesądzały o tym, że pełnomocnicy mogli korzystać tylko z tej pierwszej opcji. Zmiana nastąpiła wraz z wejściem w życie Tarczy Antykryzysowej tj. ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw, która znowelizowała art. 16 §4 kodeksu karnego skarbowego. Zgodnie z jego nowym brzmieniem zawiadomienie o popełnieniu czynu zabronionego można wnieść na piśmie utrwalonym w postaci elektronicznej podpisanym nawet niekwalifikowanym podpisem elektronicznym. Tym samym biura rachunkowe zyskały prawo składania czynnego żalu w imieniu swoich klientów za pośrednictwem platformy EPUAP. Rozwiązanie to należy jednak tylko w połowie ocenić pozytywnie, ponieważ ustawodawca nie wprowadził wzoru pisma w tej sprawie i zainteresowani muszą skorzystać ze wzoru tzw. pisma ogólnego.
Podpis pod czynnym żalem – najlepiej dużo osób
Dr Grzegorz Keler, adwokat w kancelarii SPCG, dodaje z kolei, że w związku z powyższym to, kto powinien złożyć czynny żal, należy oceniać w zależności od okoliczności, w tym treści umowy z biurem rachunkowym i wynikającego z niej zakresu odpowiedzialności biura. Zasadniczo zalecane jest podejście bezpieczne, polegające na złożeniu czynnego żalu przez szeroki krąg osób. Warto dodać, że obecnie czynny żal można złożyć także w formie elektronicznej, co stanowi znaczne ułatwienie. Należy jednak pamiętać o tym, że czynny żal powinien wówczas zostać opatrzony kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym.
Zobacz w LEX: Kalendarz najważniejszych zmian w podatkach w 2021 r. >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
