Przedsiębiorcy mają w tym roku więcej czasu na rozliczenie CIT. Termin złożenia zeznania za 2022 r. upływa z końcem czerwca br. Jednym z praktycznych wyzwań jest prawidłowe rozliczenie wsparcia przekazanego przez firmy po wybuchu wojny w Ukrainie.
- Przepisy dotyczące rozliczenia darowizn w podatkach dochodowych nie są spójne przepisami VAT. Przedsiębiorcom trudno przyjąć neutralne rozwiązanie w zakresie formy przekazania darowizny, gdyż efektem może być spór albo w CIT albo w VAT. Warto też zauważyć, że forma pomocy powinna być determinowana potrzebami uchodźców, a nie regulacjami podatkowymi – mówi Agnieszka Wnuk, doradca podatkowy, partner w Quidea.
Czytaj też: Pomoc dla Ukrainy – preferencje podatkowe dla pomagających i uchodźców >>
Skarbówka kwestionuje rozliczenie w trakcie kontroli
- Co więcej, już obecnie zdarza się, że organy podatkowe w trakcie kontroli kwestionują rozliczenie niektórych darowizn na cele związane z pomocą ofiarom wojny w Ukrainie w zaliczkach zapłaconych w trakcie 2022 r. Podobnie może w zeznaniach za 2022 r. – dodaje Agnieszka Wnuk.
Problem dotyczy darowizn pieniężnych zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów na etapie obliczania zaliczek miesięcznych. Organy podatkowe nakazują wyłączyć je z kosztów. Przedsiębiorcy uniknęliby tego problemu, gdyby za te same pieniądze kupili np. żywność lub leki, zamiast darowizn pieniężnych przekazali rzeczowe.
W systemie LEX znajdziesz zagadnienie powiązane z tym artykułem:
Działalność lecznicza
Najczęściej czytane w temacie:
Czytaj więcej w systemie informacji prawnej LEX
To zagadnienie zawiera:
Najczęściej czytane w temacie:
Czytaj więcej w systemie informacji prawnej LEX
Przemysław Pruszyński, doradca podatkowy, dyrektor Departamentu Podatkowego Konfederacji Lewiatan wskazuje, że przedsiębiorcy niosący pomoc ofiarom wojny w Ukrainie i zastępujący niejednokrotnie w tym obszarze działania państwowe, powinni mieć możliwość uwzględnienia tej pomocy w swoim rachunku podatkowym.
- Brak możliwości odliczenia darowizn pieniężnych, w sytuacji gdy taką możliwość wprowadzono na mocy specustawy w przypadku określonych darowizn rzeczowych, wydaje się niezrozumiały. Ogromne zaangażowanie przedsiębiorców w pomoc uchodźcom, czy walczącym Ukraińcom należy postrzegać w kategoriach odpowiedzialności społecznej biznesu i jako takie powinno dawać podstawę do ujęcia wydatków w rachunku podatkowym – mówi Przemysław Pruszyński.
Czytaj też: Rozliczanie darowizny w CIT na przykładach >>
Darowizny pieniężne inaczej niż rzeczowe
Takie problemy wynikają z art. 38w ustawy o CIT, zgodnie z którym przedsiębiorcy mogą zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów koszty wytworzenia lub cenę nabycia rzeczy lub praw będących przedmiotem darowizn przekazanych w okresie od 24 lutego 2022 r. do 31 grudnia 2022 r. na cele związane z przeciwdziałaniem skutkom działań wojennych na terytorium Ukrainy.
Darowizny muszą jednak trafić do określonych podmiotów:
- organizacji pożytku publicznego lub równoważnych organizacji z Ukrainy,
- jednostek samorządu terytorialnego,
- wojewodów,
- Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych,
- podmiotów wykonującym na terytorium Polski lub na terytorium Ukrainy działalność leczniczą lub działalność z zakresu ratownictwa medycznego.
Warunkiem jest, by nie zostały zaliczone do kosztów na podstawie innych przepisów.
- Co istotne, w przepisie nie ma mowy wprost o darowiznach pieniężnych, chociaż racjonalnie trudno znaleźć powody dla różnicowania skutków podatkowych w zależności od formy darowizny – mówi Agnieszka Wnuk.
To oznacza, że przedsiębiorca odliczy wydatki poniesione na np. nabycie lub wyprodukowanie śpiworów, które przekazał następnie na potrzeby osób przebywających w schronach w Ukrainie. Nie może jednak zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów darowizn pieniężnych.
Co prawda darowiznę pieniężną można odliczyć od dochodu na zasadach ogólnych – do limitu 10 proc. dochodu w CIT (lub 6 proc. w PIT). Z tego rozwiązania nie skorzystają jednak firmy, które nie mają odpowiedniego dochodu lub poniosły straty.
Czytaj też: Ulga na CSR w praktyce >>
Fiskus nie zgadza się na odliczenie kosztów CSR
Problemem jest też przekazanie darowizny na cele spoza listy wymienionej w art. 38w ustawy o CIT. Fiskus nie zgadza się na ujęcie ich w kosztach uzyskania przychodów. Nie przekonują go argumenty, iż są to wydatki na cele społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR).
Przykładem może być interpretacja dyrektora KIS z 30 grudnia 2022 r. (nr 0111-KDIB1-3.4010.602.2022.3.PC). Dotyczyła ona przedsiębiorcy, który wspierał przybywających do Polski członków rodziny pracowników i współpracowników z Ukrainy. Opłacał im najem mieszkań przez 3 miesiące oraz koszty wyżywienia, leczenia i ubrania. Fiskus nie zgodził się jednak na odliczenie kosztów argumentując, iż nie spełniają one warunku związku z przychodem, zachowaniem albo zabezpieczeniem jego źródła, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy o CIT. Nie spełniają też warunków zastosowania przepis specjalnego, czyli art. 38 w ustawy o CIT. Preferencja nie obejmuje bowiem świadczeń (wynajmu lokali) przekazanych bezpośrednio na rzecz obywateli Ukrainy.
Zobacz również: Darowizny w ramach CSR nie stanowią kosztu podatkowego >>
Darowizna przekazana Ukraińcom może być ... przychodem spółki
Według Agnieszki Wnuk, zdarza się jeszcze bardziej restrykcyjne podejście. Kiedy rozpoczęła się pełnoskalowa wojna, w wielu międzynarodowych grupach kapitałowych polskie spółki stały się centrami i podmiotami koordynującymi działania pomocowe całej grupy. Dlatego otrzymywały one darowizny przeznaczone dla osób dotkniętych skutkami wojny, jako będące najbliżej potrzebujących i mające najlepsze rozeznanie w ramach grupy, jak te środki najtrafniej rozdysponować.
- Niesienie pomocy było konieczne natychmiast, stąd też w niektórych przypadkach zabrakło szczegółowej dokumentacji oczekiwanej przez władze skarbowe. W takiej sytuacji może się okazać, że polska spółka otrzymująca na swój rachunek środki od zagranicznych spółek z grupy z wyraźnym przeznaczeniem na darowizny na rzecz uchodźców, będzie musiała wykazać przychód podlegający opodatkowaniu, a jednocześnie nie będzie miała prawa do rozpoznania kosztów uzyskania przychodów w związku z przekazaniem darowizn bezpośrednio osobom fizycznym – uchodźcom – mówi partner w Quidea.
Takiej sytuacji dotyczy m.in. interpretacja z 10 stycznia 2023 r. (0111-KDIB1-1.4010.663.2022.2.BS). Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał, że polska spółka – nawet przy założeniu, że wydatków na mieszkanie czy wyżywienie uchodźców nie zaliczy do kosztów uzyskania przychodów – będzie musiała wykazać przychód z tytułu środków otrzymanych od innych spółek z grupy na pokrycie kosztów tej pomocy. Według dyrektora KIS, art. 12 ust. 1 pkt 6a ustawy o CIT pozwalający na wyłączenie z przychodów zwrotu wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów nie znajdzie w tej sytuacji zastosowania.
Cena promocyjna: 29.7 zł
|Cena regularna: 297 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: zł
Korzystny wyrok WSA
Pojawia się jednak nadzieja, że inne stanowisko w sprawie rozliczenia pomocy dla uchodźców z Ukrainy zajmą sądy administracyjne. WSA w Warszawie z 18 maja 2023 r. (sygn. III SA/Wa 2531/22), uzyskanym przez Kancelarię LTCA, orzekł, że przedsiębiorca może odliczyć wydatki na pomoc przekazywaną bezpośrednio obywatelom Ukrainy. Nie musi ich przekazywać za pośrednictwem organizacji czy podmiotów wskazanych w art. 38w ustawy o CIT. Według WSA, działania na rzecz uchodźców z Ukrainy wpisują się w działania z zakresu społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR).
Chodziło o spółkę, która finansowała m.in. wynajem mieszkań oraz pomoc psychologiczną, pomoc prawną, opiekę lekarską, korepetycje z języka polskiego dla dzieci, a także inne świadczenia mające na celu zabezpieczenie podstawowych potrzeb bytowych, socjalnych i społecznych uchodźców z Ukrainy.
-To bardzo ważny wyrok dla firm, które finansowały i dalej finansują wsparcie Ukrainy, a pomoc kierują bezpośrednio do jej obywateli. – mówi Grzegorz Niebudek, adwokat, doradca podatkowy, partner zarządzający w LTCA.
Czytaj też: Wyłączenie prawa do odliczenia VAT - na przykładach >>
Zerowa stawka VAT nie dla wszystkich
Odmiennie wygląda sytuacja w VAT. Przekazanie pieniędzy jest neutralne. Problematyczne może być natomiast przekazanie darowizny rzeczowej.
- Niespójności pomiędzy regulacjami w CIT i VAT stanowią dla przedsiębiorców dodatkowe źródło wątpliwości i powodują, że zamiast w pełni zaangażować czas w pomaganie, muszą poszukiwać w pełni bezpiecznych podatkowo rozwiązań - mówi Przemysław Pruszyński. I wskazuje przykład firmy, która kupiła materiał, by uszyć z niego śpiwory i przekazać na cele pomocy Ukrainie. Co do zasady jeśli firma odliczyła VAT od zakupu materiału, to przekazując śpiwory w darowiźnie powinna naliczyć i odprowadzić VAT.
Czytaj też: Darowizny w podatku od towarów i usług >>
Sposobem na rozwiązanie tego problemu miało być rozporządzenie ministra finansów wprowadzające zerową stawkę VAT na cele związane z pomocą ofiarom skutków działań wojennych na terytorium Ukrainy. Zgodnie z rozporządzeniem, do 30 czerwca 2023 r. stawkę 0 proc. VAT stosuje się do nieodpłatnej dostawy towarów oraz nieodpłatnego świadczenia usług na te cele. (Ministerstwo Finansów chce przedłużyć stosowanie zerowej stawki do końca 2023, co wynika z opublikowanego niedawno projektu).
Problem w tym, że lista podmiotów, które można wspomóc, jest węższa niż w CIT. Nie ma niej organizacji pożytku publicznego.
Dotyczy to wyłącznie do dostaw towarów lub świadczenia usług dokonywanych na rzecz:
- Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych;
- podmiotów leczniczych w rozumieniu art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej
- jednostek samorządu terytorialnego.
Warunkiem jest zawarcie pisemnej umowy między podatnikiem a podmiotem z listy, z której wynika, że dostarczane towary lub świadczone usługi będą wykorzystane na cele pomocowe.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
