Nowe zasady rozliczania VAT są skutkiem nowelizacji przepisów unijnych. Chodzi tu o Dyrektywę 2006/112/WE z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej oraz rozporządzenie wykonawcze UE nr 282/2011 z 15 marca 2011 r. ustanawiające środki wykonawcze do Dyrektywy VAT.
Zmiany w rozliczaniu WDT
Spośród nadchodzących zmian, niewątpliwie najbardziej istotne oraz mające znaczenie praktyczne dla największej liczby przedsiębiorców, są te dotyczące zastosowania 0-proc. stawki VAT do dostaw wewnątrzwspólnotowych (WDT).
- Od razu trzeba powiedzieć, że zmiany te są niekorzystne dla podatników. Warunki stosowania stawki 0 proc. ulegają zaostrzeniu – podkreśla Piotr Litwin, doradca podatkowy, parter w kancelarii Enodo Advisors. Ekspert tłumaczy, że zmienione przepisy przewidują, że istniejące do tej pory wymogi formalne staną się przesłankami materialnymi stosowania stawki 0 proc. Chodzi o warunek w postaci konieczności podania prawidłowego numeru VAT kontrahenta oraz obowiązek prawidłowego wykazania transakcji w informacji podsumowującej. Do tej pory błędy w tym zakresie stanowiły wprawdzie naruszenie przepisów mogące powodować negatywne konsekwencje, ale - jeśli wywóz towarów realnie nastąpił a nabywcą był podatnik - to samo prawo do stawki 0 proc. VAT było zachowywane.
Czytaj w LEX: Niższy PIT i wyższe koszty podatkowe od 1 października 2019 r. >
- Zmienione przepisy natomiast przewidują wprost, że stawka 0 proc. jest stosowana tylko, jeśli kontrahent posiada i poda numer identyfikacji dla celów VAT z innego kraju członkowskiego oraz jeśli informacja podsumowująca zostanie złożona i będzie prawidłowo wykazywać daną transakcję – podkreśla Piotr Litwin.
Piotr Chojnacki, doradca podatkowy w kancelarii TA&TPT, zauważa dodatkowo, że z powodu zmian w VAT podatnicy, dokonujący obrotu towarowego z zagranicą, powinni skupić swoją uwagę na swoich przepływach towarów. Jego zdaniem, może się okazać, że wykorzystywane dotychczas potwierdzenia i dowody będą niewystarczające do zastosowania stawki 0-proc. przy dostawach wewnątrzwspólnotowych. Poza tym, posiadane rejestracje na VAT w krajach niedopuszczających do tej pory uproszczeń w rozliczeniach (np. Szwecja) mogą być już niepotrzebne.
Zobacz również:
Wiążąca informacja taryfowa tylko elektronicznie >>
Od stycznia faktury tylko do paragonów z NIP >>
Zmianie ulegną zasady dokumentowania dostaw. - Nowe regulacje przewidziane są w rozporządzeniu. Oznacza to, że będą one bezpośrednio stosowane w całej Unii, bez konieczności nowelizowania przepisów krajowych – wskazuje Piotr Litwin. Dość szczegółowo wskazują one, jakie dokumenty mogą być stosowane, aby wykazać że towar został wywieziony. Przepisy jednocześnie wprowadzają nową zasadę, że podatnik musi posiadać co najmniej dwa z nich, wydane przez dwie różne strony.
Zmiany w rozliczeniach magazynów konsygnacyjnych
Inne ważne zmiany wchodzące w życie od 1 stycznia 2020 r. mają bardziej pozytywny wydźwięk dla podatników. Nowe przepisy przewidują ułatwienia dla przedsiębiorców korzystających z tzw. magazynów konsygnacyjnych, zwanych również magazynami typu „call-off stock”. - To rozwiązanie jest stosowane w różnych krajach UE (w tym również w Polsce), aby uprościć rozliczenia z tytułu transakcji wewnątrzwspólnotowych, kiedy towary są wysyłane do magazynu w innym kraju i dopiero po jakimś czasie pobierane przez ich docelowego odbiorcę – wyjaśnia Litwin.
Do tej pory brak było uregulowania takiej sytuacji na poziomie Dyrektywy VAT, a rozwiązania z różnych krajów były niejednolite. - Dodanie przepisów do Dyrektywy VAT ułatwi zatem stosowanie tych rozwiązań poprzez sam fakt ich harmonizacji – w całej Unii tego typu przemieszczenia będą rozliczane w ten sposób, że samo przemieszczenie do magazynu nie stanowi dostawy, która jest wykazywana jako WDT dopiero przy pobraniu towarów przez odbiorcę, czemu towarzyszy wykazanie przez ten podmiot wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów – ocenia ekspert.
Czytaj w LEX: Zmiany w podatku VAT od 1 września 2019 r. >
Zmiany w opodatkowaniu dostaw łańcuchowych
Zmiany dotkną również opodatkowania VAT dostaw łańcuchowych. Chodzi o transakcje, w których towar jest kolejno odsprzedawany pomiędzy wieloma podmiotami, jednak wysyłka następuje bezpośrednio od pierwszego dostawcy do ostatniego podmiotu w łańcuchu.
- W takim przypadku, dla prawidłowego rozliczenia VAT konieczne jest przypisane transportu do jednej konkretnej sprzedaży w całym łańcuchu (tzw. dostawa ruchoma). W Dyrektywie VAT brakowało jednak przepisów na ten temat i wszelkie zasady w tej mierze były wywodzone z orzeczeń TSUE. Od 1 stycznia 2020 r. ma natomiast zostać wprowadzona relatywnie prosta zasada, że (poza jednym wyjątkiem) dostawą ruchomą będzie sprzedaż do tzw. podmiotu pośredniczącego, którym będzie podmiot transportujący towary – podkreśla Litwin.
Cel: Uszczelnienie systemu VAT
Jak zauważa z kolei Radosław Maćkowski, doradca podatkowy w MVP TA, karuzela zmian w VAT rozkręciła się już dobre kilka lat temu. Tym razem inicjatorem zmian określanych terminem szybkich (Quick fixes) jest Komisja Europejska, a nie nasz krajowy legislator. - Oczywiście „Quick fixes” zostały wprowadzone po to, żeby walczyć z tradycyjnymi karuzelami VAT-owskimi służącymi do wymuszeń podatku i oszukiwaniu budżetów krajów UE na miliardy euro – wskazuje ekspert. Dodaje, że nowe przepisy wprowadzają także termin podatnika certyfikowanego VAT. Służyć on będzie do rozróżnienia między rzetelnymi i mniej rzetelnymi podatnikami. Koncept podatnika certyfikowanego ma być też wykorzystany do uproszczenia regulacji dotyczących transakcji łańcuchowych, które według niektórych są najbardziej skomplikowanymi przepisami, sprawiającymi najwięcej trudności w stosowaniu w całym systemie VAT.
Zobacz LEX News: Wyłączenie ze zwolnienia z VAT niektórych podatników >
- Trwają prace legislacyjne nad implementacją części z tych przepisów do polskiego porządku prawnego. Część z nich (tzn. te zaostrzające wymogi dokumentacyjne dla WDT) wprowadzono rozporządzeniem wykonawczym Rady UE, a więc musimy stosować je bezpośrednio (bez konieczności wdrażania do ustawy o podatku od towarów i usług). Tak czy inaczej podatnikom nie pozostało zbyt wiele czasu na przygotowanie się do stosowania powyższych regulacji, ponieważ powinny one obowiązywać od 1 stycznia 2020 r. – podsumowuje Radosław Maćkowski.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.