Przepisy dotyczące przechodzenia przez podatników na kasy online od początku budzą wiele kontrowersji i wątpliwości. Wszystkiemu winny jest brak precyzji ustawodawcy, który dla określenia kategorii podatników zobowiązanych do używania nowych urządzeń posłużył się pojęciami ogólnymi i nieostrymi.
- Przez to, że ustawodawca nie zdecydował się na odwołanie do konkretnych pozycji PKWiU, czy choćby określenie tych kategorii przy użyciu nazw wykorzystywanych w tej klasyfikacji, podatnicy mają słuszne wątpliwości co do tego, od kiedy zmuszeni będą do stosowania kas online – potwierdza Bartosz Kubista, doradca podatkowy, adwokat, partner w kancelarii GLC.
Zobacz również: Nie będzie przesunięcia terminu kas fiskalnych online >>
Podmioty lecznicze a obowiązek stosowania kas online
Jak się okazuje, problem ten dotyczy również podmiotów leczniczych. W art. 145b ust. 1 pkt 3 lit. d ustawy o VAT ustawodawca nałożył obowiązek stosowania kas online od 31 grudnia 2020 r. (który został następnie przedłużony do 1 lipca 2021 r.) na podmioty świadczące usługi w zakresie opieki medycznej świadczonej przez lekarzy i lekarzy dentystów.
Tu jednak zaczynają się schody.
- Niestety, użyte przez ustawodawcę odwołanie do świadczenia usług „opieki medycznej” przez „lekarzy i lekarzy dentystów” budzi wiele pytań. Choć ustawa o VAT odwołuje się do pojęcia usług opieki medycznej choćby w katalogu czynności zwolnionych z VAT (art. 43 ust. 1 pkt 18-19 ustawy VAT), to jednak posłużenie się tym odwołaniem w stosunku do katalogu podmiotów objętych obowiązkiem stosowania kar online jest co najmniej niefortunne – zaznacza Bartosz Kubista.
Najwięcej problemów budzi to, że polskie przepisy regulujące wykonywanie działalności leczniczej, w szczególności ustawa z 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej, nie odwołują się do świadczenia usług opieki medycznej, zaś samo prowadzenie działalności leczniczej może być wykonywanie w formie praktyk zawodowych lub na rzecz podmiotów leczniczych (np. zakładów opieki zdrowotnej).
Jeżeli skonfrontujemy sposoby prowadzenia działalności leczniczej z treścią art. 145b ust. 1 pkt 3 lit. d ustawy o VAT zrodzi się pytanie, czy obowiązek prowadzenia ewidencji przy użyciu kas online mają wyłącznie lekarze prowadzący działalność leczniczą w formie praktyk zawodowych, czy również podmioty lecznicze, które powierzają przecież wykonywanie szeroko rozumianych usług opieki medycznej pracującym (w tym na podstawie umów cywilnoprawnych) na ich rzecz lekarzom. Odpowiedzi na to pytanie nie daje również odwołanie się do PKWiU – ta odróżnia z kolei działalność szpitali (86.10.Z) od praktyki lekarskiej (86.2), nie odwołując się w ogóle do świadczeniu usług „opieki medycznej”. Podatnicy próbują więc szukać pomocy w interpretacjach podatkowych.
Sprawdź w LEX: Czy podatnik świadczący usługi protetyczne podlega pod obowiązek używania kasy fiskalnej online od 1 lipca 2021 roku? >
Kasy fiskalne online tylko u osób fizycznych?
Najnowszy przykład to interpretacja dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 7 kwietnia 2021 r., nr 0114-KDIP1-3.4012.123.2021.1.KP, dotycząca obowiązku stosowania kas rejestrujących online przez podmioty lecznicze. Dyrektor KIS wskazał, że podmiot leczniczy (inny niż szpital), którego rodzajem wykonywanej działalności leczniczej są stacjonarne świadczenia zdrowotne - szpitalne, ambulatoryjne świadczenie zdrowotne, stacjonarne i świadczenie zdrowotne, nie jest zobowiązany do stosowania kas online od 1 lipca 2021 r. Swoje stanowisko fiskus oparł tu na przekonaniu, że poprzez odwołanie do świadczenia usług w zakresie opieki medycznej świadczonej przez lekarzy i lekarzy dentystów ustawodawca zobowiązał do stosowania kas rejestrujących online od 1 lipca 2021 r. wyłącznie osoby fizyczne. Ma o tym świadczyć odwołanie się do świadczenia tych usług przez „lekarzy i lekarzy dentystów”.
Zobacz procedurę w LEX: Czynności podlegające obowiązkowi ewidencjonowania przy zastosowaniu kas online >
Interpretacja skarbówki jest korzystna dla podmiotów leczniczych. Jednak, jak podkreśla Bartosz Kubista, odpowiedź fiskusa może tylko spiętrzyć problemy związane z nowymi regulacjami.
Zobacz również:
Prawnik bez kasy fiskalnej tylko wyjątkowo >>
NRA chce wspierać adwokatów w sprawie kas fiskalnych online >>
Odpowiedź skarbówki pełna niejasności
Do kwestii kas fiskalnych online zastrzeżenia ma także Wiktoria Szpineta, konsultant w kancelarii TLA. Ekspertka zwraca uwagę, że interpretacja podatkowa wskazuje, że to wyłącznie lekarze - jako jednostki, a nie jako zatrudnieni w innych podmiotach będą zobowiązani do posiadania kasy online. Zauważa ona jednak, że jedna z wcześniejszych interpretacji (z marca 2021 r., nr 0114-KDIP1-3.4012.94.2021.1.MPE) odwołuje się do ustawy z 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty i wskazuje na czym polega wykonywanie zawodu lekarza oraz w jakiej formie może być wykonywana działalność lecznicza. Z interpretacji wynika, że cechą charakterystyczną, która miałaby odróżnić lekarzy od podmiotów leczniczych (w których taki lekarz jest zatrudniony) jest fakt, że lekarz i lekarz dentysta wykonują świadczenia zdrowotne na własny rachunek i własną odpowiedzialność.
- Można stwierdzić, że wszystko wydaje się jasne. Tylko świadczenie usług leczniczych bezpośrednio przez lekarzy i lekarzy dentystów powinno być ewidencjonowane na kasie online, natomiast przy świadczeniu takich usług przez podmiot leczniczy, w którym lekarze są zatrudnieni, obowiązek nie zaistnieje – zauważa Wiktoria Szpineta.
Usługi medyczne dużym problemem dla skarbówki
Co jednak z pojęciem usług medycznych, które zostało użyte w rozporządzeniu nakładającym obowiązek zainstalowania kas online? Czy ustawodawca miał na myśli coś innego niż usługi lecznicze czy świadczenia zdrowotne?
- Nigdzie nie ma odwołania do pojęcia „usług medycznych”. Być może ustawodawca zapomniał o sprawdzeniu, jakimi wyrażeniami posługują się inne ustawy. Może lepiej, aby nie narażać się na negatywne konsekwencje, każdy lekarz i lekarz dentysta działający na własny rachunek powinien zainstalować kasę online i ewidencjonować na niej wykonywane świadczenia zdrowotne, czy usługi medyczne, czy może po prostu działalność leczniczą. Skoro ustawodawca nie wie, czym zajmuje się podmiot, na którego nakłada nowe obowiązki, to jak prawo ma być jasne i przejrzyste – zauważa Wiktoria Szpineta.
Obowiązek zakupu kas online to żadna nowość
Bartosz Kubista zwraca dodatkowo uwagę, że interpretacja pomija zupełnie fakt, że praktyka zawodowa może być prowadzona również za pośrednictwem spółek osobowych (art. 5 ust. 2 pkt 1 lit. b ustawy o działalności leczniczej). Tymczasem KIS odwołuje się twardo do tego, że obowiązkiem korzystania z kas fiskalnych online od 1 lipca 2021 r. obciążone będą wyłącznie osoby fizyczne.
- Czy zatem dla przykładu spółka partnerska lekarzy prowadząca działalność leczniczą od 1 lipca 2021 r. będzie zwolniona z tego obowiązku? Niestety, najnowsza interpretacja nie daje odpowiedzi na to pytanie – wskazuje nasz rozmówca.
Remigiusz Fijak, doradca podatkowy w TPA, zwraca jednak uwagę, że organy podatkowe w interpretacjach wskazują na brzmienie ustawy o działalności leczniczej, zgodnie z którą działalność lekarzy, może być wykonywana w formie, np. jednoosobowej działalności gospodarczej jako indywidualna praktyka lekarska, lub w formie spółki cywilnej, spółki jawnej albo spółki partnerskiej jako grupowa praktyka lekarska. Podkreśla się także, że cechą charakterystyczną wykonywania zawodu w formie praktyki lekarskiej jest udzielanie świadczeń zdrowotnych przez lekarza/lekarzy na własny rachunek i własną odpowiedzialność i że właśnie ta cecha odróżnia prowadzenie praktyki od podmiotu leczniczego, w którym lekarze wykonują zawód na podstawie stosunku prawnego zawartego z podmiotem leczniczym, udzielając świadczeń na rachunek i odpowiedzialność (wobec osób trzecich) podmiotu leczniczego. Ustawa wskazuje także wprost, że wykonywaniem zawodu w ramach praktyk zawodowych nie jest prowadzeniem podmiotu leczniczego.
- Obowiązek wymiany kas na kasy online powinien dotyczyć więc nie tylko indywidualnych praktyk lekarskich, ale także grupowych praktyk lekarskich prowadzonych w formie spółek cywilnych, jawnych, czy partnerskich – twierdzi Remigiusz Fijak.
Przypomina również, że przepisy nakładające obowiązek wymiany kas weszły w życie już 1 maja 2019 r., tak więc podatnicy mieli ponad dwa lata na przygotowani się na realizację wynikającego z nich obowiązku.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
