Z niedawnego wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach sygn. akt I SA/Gl 1570/19 wynika, że aby skorzystać ze zwolnienia z podatku od spadków darowizn przewidzianego dla najbliższej rodziny, pieniądze muszą być przekazane za pośrednictwem banku na konto obdarowanego i zgłoszone w ciągu sześciu miesięcy. Co istotne, wpłata musi być dokonana przez darczyńcę, a nie inną osobę. Sąd podkreślił również, że wykonanie umowy darowizny następuje w chwili, gdy obdarowany otrzymuje pieniądze w gotówce. To w tym momencie powstaje obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn. Tym samym nie można skorzystać ze zwolnienia z podatku, nawet po spełnieniu pozostałych warunków przewidzianych dla darowizn w kręgu najbliższej rodziny.
Najbliższa rodzina nie płaci podatku
Obowiązek zapłacenia podatku od spadków i darowizn zależy od dwóch podstawowych kwestii. Ważne jest po pierwsze – kto komu darowiznę lub spadek przekazuje, po drugie – jaka jest wartość prezentu czy spadku. Przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn dzielą bowiem podatników na kilka grup.
Zobacz procedurę w LEX: Darowizny dla najbliższych zwolnione od podatku >
Jedną z nich jest tzw. grupa zerowa. Przepisy zaliczają do niej najbliższą rodzinę (małżonkę, małżonka, dzieci, wnuków, rodziców, dziadków, pasierba, pasierbicę, rodzeństwo, ojczyma i macochę). Może być ona zwolniona z konieczności zapłacenia podatku od spadków i darowizn po spełnieniu dwóch warunków. Pierwszym jest zgłoszenie otrzymania darowizny do urzędu skarbowego w ciągu pół roku. Drugim jest udokumentowanie otrzymania pieniędzy dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.
Zobacz również: Darowizna mieszkania czasem bez podatku od spadków i darowizn >>
Przepisy o podatku od spadków i darowizn najeżone pułapkami >>
Prywatny majątek ma zostać w rodzinie >>
Najbliższa rodzina zwolniona z podatku od spadków i darowizn >>
Pieniądze w gotówce bez prawa do zwolnienia
We wskazanym wyroku WSA potwierdził, że darowizna pieniędzy od matki w formie gotówki i następnie ich wpłata na konto w banku nie daje prawa do zwolnienia z podatku. Tak samo uważa zresztą też skarbówka. Nie tak dawno fiskus uznał, że skoro środki pieniężne zostały przekazane wnioskodawczyni w formie gotówkowej, nawet w siedzibie banku, nie został spełniony warunek dający prawo do zwolnienia. W takim przypadku nie ma bowiem możliwości udokumentowania otrzymania darowizny dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy. Bez znaczenia są natomiast motywy, jakimi kierowały się strony darowizny decydując się na przekazanie darowizny w formie gotówki (interpretacja nr 0111-KDIB2-2.4015.50.2019.3.MZ).
Czytaj w LEX: Jak uniknąć zapłaty podatku od darowizn na przykładach >
NSA dopuszcza gotówkę
Organy podatkowe, ale jak się okazuje także WSA, ignorują jednak wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego(m.in. sygn. akt I FSK 1470/170), który uznał, że przekazywanie pieniędzy w formie gotówkowej nie ogranicza prawa do skorzystania ze zwolnienia. Sąd podkreślił, że jeśli samo przekazanie darowizny jest oczywiste i nie pozostaje kwestią sporną, a otrzymane pieniądze następnie są wpłacane przez obdarowanego na konto bankowe, prawo do zwolnienia z podatku zostaje zachowane. Takie samo stanowisko NSA zajął też w wyroku o sygn. akt II FSK 3954/17.
Zwolnienie darowizn dla najbliższej rodziny pełne problemów
Jak się jednak okazuje, problemów z przekazywaniem w najbliższej darowizn w formie gotówki jest więcej. Robert Gniezdzia, radca prawny, partner w kancelarii Chmielniak Adwokaci, zwraca uwagę, że zagadnieniem szczególnie ciekawym, ale kryjącym w sobie kilka pułapek podatkowych, jest dokonanie darowizny przez rodziców, lub jedno z nich, na rzecz swojego dziecka.
- Darowizny stanowić będą majątek odrębny dziecka, jeśli syn lub córka pozostaje w związku małżeńskim, w którym panuje wspólność majątkowa małżonków – podkreśla ekspert. Wyjaśnia, że jeśli matka chciałaby np. podarować środki pieniężne, umowa darowizny będzie ważna, jeśli rzeczywiście matka dokonała przelewu darowanej kwoty na rachunek obdarowanego.
Warto odnieść się w tym miejscu do interpretacji nr 0111-KDIB4.4015.72.2019.2.BB. Dotyczyła ona skutków podatkowych pieniędzy otrzymanych przez żonatego syna w formie darowizny od ojca. Ojciec pomyłkowo jednak przesłał pieniądze na konto synowej. Syn, składając wniosek o wydanie interpretacji, uzasadniał, że pieniądze były przeznaczone dla niego. Chciał zatem skorzystać z prawa do zwolnienia z podatku. Tłumaczył, że ojciec - co prawda - starał się pomóc jemu i jego żonie, ale obdarował tylko jego, ponieważ to jemu ufał mu bardziej niż małżonce. Skarbówka uznała te argumenty i pozwoliła na zwolnienie.
Karolina Obstój, specjalista ds. podatkowych, menadżer w kancelarii TLA, zwraca uwagę, że nie ma znaczenia to, czy pieniądze zostaną przelane na osobiste konto syna, czy na wspólne konto małżonków. Jej zdaniem, jeżeli rodzic ma zamiar darować pieniądze tylko synowi, to powinna wyraźnie to wskazać w umowie darowizny i w opisie przelewu. - Ewentualny przelew na wspólne konto małżonków to jedynie kwestia techniczna (forma realizacji darowizny) i nie powoduje, że z tego powodu pieniądze będą należały do majątku wspólnego małżonków – podkreśla ekspertka.
Grzegorz Symotiuk, doradca podatkowy w TAX PFK, zwraca z kolei uwagę, że dla fiskusa problematyczne są również sytuacje, w których darowizna przekazywana jest na inne konto niż obdarowanego. Na szczęście podatnikom przychodzi tu z pomocą NSA (wyrok sygn. akt II FSK 1873/16). - Oznacza to zatem, że np. w sytuacji wskazania przez dziecko rachunku bankowego dewelopera, na który rodzic bezpośrednio przekaże pieniądze, będzie można skorzystać ze zwolnienia z podatku całej kwoty darowizny – podkreśla Symotiuk.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
