Szefowa Kancelarii Prezydenta RP Małgorzata Paprocka zwróciła uwagę, że ustawa budżetowa to podstawa finansowania takich programów jak "800 plus, jak wypłata 13-tej i 14-tej emerytury, wszelkie kwestie związane z funkcjonowaniem służby zdrowia z edukacją; ale również zapewnianie bezpieczeństwa naszej ojczyźnie". - Tutaj mam na myśli kontynuację modernizacji polskiej armii - zaznaczyła.

Podkreśliła równocześnie, że w toku prac nad ustawą budżetową zostały wprowadzone "poważne poprawki w części dotyczącej Trybunału Konstytucyjnego i Krajowej Rady Sądownictwa". - Bardzo wyraźnego podkreślenia wymaga fakt, że z ustawy budżetowej nie wynika i nie może wynikać, zgodnie z prawem, jakiekolwiek zablokowanie wynagrodzeń - legalnie i zgodnie z prawem, nie budzi to wątpliwości, powołanych sędziów TK - stwierdziła Paprocka. Dodała, że analogiczna sytuacja dotyczy diet wypłacanych członkom KRS. - Tak poważne zmiany w budżetach przede wszystkim KRS i TK, powinny zdaniem pana prezydenta podlegać ocenie przez TK, czy te zmiany zostały wprowadzone zgodnie z obowiązującym w Polsce prawem - poinformowała.

Zgodnie z Konstytucją, prezydent nie może zawetować ustawy budżetowej. Zgodnie z art. 224 Konstytucji może ją podpisać - ma na to 7 dni - albo skierować ustawę do Trybunału Konstytucyjnego, by ten sprawdził, czy jest w całości lub części zgodna z ustawą zasadniczą. O tym ostatnim może zdecydować przed podpisaniem budżetu (kontrola prewencyjna) lub po jego podpisaniu (kontrola następcza). 

Czytaj również: ​Budżet 2025 - spór sporem, a sędziom TK i tak trzeba będzie zapłacić

Poprawki do budżetu

Przypomnijmy, że ustawa budżetowa na 2025 r. "wyszła" z Parlamentu 9 stycznia br. Już wtedy, m.in. posłowie PiS, wskazywali, że prezydent nie powinien jej podpisać, ze względu choćby na zmiany wprowadzone podczas prac komisyjnych. Chodzi o obcięcie środków na wynagrodzenia czynnych sędziów TK - Trybunał wnioskował na 2025 rok o 63,4 mln złotych swojego budżetu, w uchwalonym budżecie przewidziano – o 10,8 mln zł mniej. Z tej puli 10,2 mln zł dotyczy właśnie wynagrodzeń. Cięcia objęły też np. budżet KRS. Ze strony kancelarii prezydenta płyną sygnały, że właśnie z tego powodu budżet, bez prezydenckiego podpisu, może zostać skierowany do Trybunału Konstytucyjnego. 

9 stycznia Sejm przyjął 28 poprawek Senatu do ustawy budżetowej na 2025 rok, które mają na celu m.in. dostosowanie planów wieloletnich zapisanych już w budżecie do niedawnych uchwał rządu. Chodzi środki wydatkowane na programy wieloletnie - w niektórych przypadkach zostały one zwiększone (rewitalizacja i rozbudowa Narodowego Instytutu Onkologicznego), w innych zmniejszone (np. w przypadku inwestycji w Narodowym Instytucie Kardiologii). Senatorowie poparli też wprowadzenie nowego programu wieloletniego, dotyczącego budowy kampusu Akademii Muzycznej w Bydgoszczy. W ramach poprawek Senat zgodził się na przesunięcie niewydanych w tym roku środków na rozwój Ziemi Słupskiej oraz północno-wschodnich terenów przygranicznych na 2025 r.

Poparcie uzyskały m.in. poprawki, które zakładają przeznaczenie z rezerwy celowej dla komend wojewódzkich, powiatowych i miejskich Państwowej Straży Pożarnej kwoty 17 mln 555 tys. zł na ochotnicze straże pożarne. Kolejna przyjęta przez Sejm poprawka senacka przewiduje utworzenie nowej rezerwy celowej w wysokości 70 mln zł dla Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego na wsparcie małych i średnich organizacji pozarządowych, działających w małych miejscowościach.

Posłowie poparli także poprawkę dotyczącą środków Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej. Zakłada ona przeznaczenie 80 mln zł na dofinansowanie realizacji zadań związanych z usuwaniem skutków powodzi w turystyce. W 2025 r. na inwestycje w tym zakresie trafi 50 mln zł. O 15 mln zł wzrosną też środki przeznaczone na zadania w zakresie kultury fizycznej, m.in. na przygotowanie zawodników kadry narodowej do udziału w igrzyskach olimpijskich oraz mistrzostwach świata i Europy.

 

Spór o rekordowy deficyt

Sejm uchwalił ustawę budżetową 6 grudnia. Posłowie opozycji krytykowali wówczas wysokość przyszłorocznego deficytu.

- Po rządach PiS odziedziczyliśmy zerowy wzrost gospodarczy, inflację sięgającą 18 proc. i deficyt, za który na Polskę nałożono procedurę nadmiernego deficytu. Dziś na szczęście gospodarka przyspiesza, inflacja spada, a my krok po kroku naprawiamy wasze błędy – mówił minister finansów Andrzej Domański.

Według Ministerstwa Finansów rząd przywraca budżetowi państwa właściwą konstytucyjnie rangę podstawowego aktu zarządzania finansami państwa i transparentność oraz kontrolę parlamentarną nad gromadzeniem i wydatkowaniem środków publicznych.

W budżecie na 2025 r. priorytetem są: środki na bezpieczeństwo, rozwój gospodarczy i wsparcie obywateli.

Zgodnie z założeniami do ustawy wzrost gospodarczy w 2025 r. wyniesie 3,9 proc. Inflacja w przyszłym roku odbije i wyniesie 5 proc., podczas gdy w 2024 r. będzie niższa niż 4 proc. W kolejnych latach zakładany jest stopniowy spadek inflacji do celu inflacyjnego NBP. Ma ona wynieść odpowiednio 3,1 proc. w 2026 r. i 2,6 proc. w 2027 r.

 

Wyższe dochody i wydatki

Zgodnie z założeniami do ustawy wzrost gospodarczy w 2025 r. ma wynieść 3,9 proc, a inflacja - 5 proc. 

Budżet na 2025 r. zakłada: 

  • dochody na poziomie 632,6 mld zł,
  • limit wydatków na poziomie 921,6 mld zł,
  • deficyt budżetu państwa w wysokości nie większej niż 289 mld zł,
  • deficyt sektora finansów publicznych (definicja UE) na poziomie ok. 5,5 proc. PKB,
  • dług sektora instytucji rządowych i samorządowych (definicja UE) na poziomie 59,8 proc. PKB

Minister finansów Andrzej Domański poinformował, że rząd oczekuje w 2025 r. wyraźnego wzrostu dochodów z VAT - o 55 mld zł; z CIT – o ponad 9 mld zł; dochodów z akcyzy - o ponad 8 mld zł.

Wyższe wydatki na obronność i ochronę zdrowia

- Przygotowaliśmy rekordowo wysokie wydatki na obronność, mówimy o ponad 186 mld zł na obronność; to wielki wysiłek, od którego nie ma odwrotu - powiedział premier Donald Tusk. Stanowi to 4,7 proc. planowanego w założeniach do budżetu PKB na 2025 r. Dla porównania w latach 2022-2024 wydatki na obronność wyniosły odpowiednio 3 proc. 4,2 proc. i, 4,2 proc.

Na modernizację zabezpieczenia granicy z Białorusią przeznaczone zostanie ponad 0,5 mld zł.

Budżet przewiduje też 222 mld zł na ochronę zdrowia (łącznie z NFZ). Oznacza to rekordowy wzrost nakładów na ochronę zdrowia - o blisko 31 mld zł, tj. 16,1 proc.

Więcej na wsparcie obywateli 

Rząd zaplanował również  pieniądze na programy wspierające obywateli: 

  • 0,5 mld zł na realizację programu in vitro (w ramach nakładów na ochronę zdrowia),
  • 8,4 mld zł na realizację świadczeń „Aktywny rodzic”,
  • 62,8 mld zł na program „Rodzina 800+”,
  • 4,8 mld zł na składki na ubezpieczenie społeczne dla rodziców na urlopach wychowawczych i macierzyńskich,
  • 7,1 mld zł na świadczenie wspierające dla osób z niepełnosprawnościami oraz na świadczenia pielęgnacyjne,
  • nie mniej niż 3,2 mld zł na rentę wdowią,
  • 31,5 mld zł na wypłatę dodatkowych rocznych świadczeń pieniężnych (tzw. 13. i 14. emerytury),
  • 24,2 mld zł na waloryzację świadczeń emerytalno-rentowych,
  • ok. 2,5 mld zł na kontynuację programów „Dobry start”, „Za życiem”, „Aktywny Maluch” i „Mama 4+”.

Z  kolei minister funduszy i polityki regionalnej Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz poinformowała na platformie X, że rząd przeznaczy na mieszkalnictwo 4,3 mld zł, czyli ponad 50 proc. więcej niż w tym roku.

Inwestycje i cele gospodarcze

Ministerstwo Finansów zapewnia, że w budżecie na 2025 rok przewidziano środki na wsparcie transformacji energetycznej, w tym 4,6 mld zł na budowę pierwszej w Polsce elektrowni jądrowej. 

- Finansujemy kluczowe inwestycje m.in. budowę Centralnego Portu Komunikacyjnego i programy „Polska 100 minut” oraz Kolej+. - informuje MF.

Wzrost nakładów inwestycyjnych finansowanych przez sektor publiczny wyniesie 9,3 proc. r/r w ujęciu nominalnym.

- Przeznaczamy dodatkowe 24,8 mld zł na reformę finansów samorządów. Dzięki tym środkom samorządy będą mogły też wykorzystać środki z KPO. Wspieramy również przedsiębiorców zabezpieczając środki m.in. na likwidację naliczania składki na ubezpieczenie zdrowotne od zbycia środków trwałych i 1,6 mld zł na miesięczne wakacje od ZUS - informuje resort finansów.