Czy ulga rodzinna przysługuje płacącym alimenty?
Część podatnikw płacących po orzeczonym rozwodzie alimenty na rzecz dziecka (dzieci) ma wątpliwości, czy może skorzystać z ulgi rodzinnej. Stanowisko w tej kwestii zajęło Ministerstwo Finansw.
Do biur poselskich zwracają się osoby, zobowiązane po orzeczonym rozwodzie do płacenia alimentów z pytaniem i pytają, dlaczego nie mogą skorzystać z ulgi rodzinnej. Sąd, orzekając alimenty na dzieci, z reguły nakłada obowiązek utrzymania dzieci na oboje rodziców, a tym samym zasądza rodzicowi, który płaci alimenty, połowę kosztów utrzymania dziecka. Drugą połową ponosi rodzic, u którego dziecko zamieszkuje. Tymczasem z ulgi rodzinnej korzysta tylko rodzic, któremu sąd przyznał prawo opieki nad dzieckiem (dziećmi), tzn u którego dzieci faktycznie zamieszkują. Osoby zobowiązane do płacenia alimentów pytają, czy możliwa jest nowelizacja obecnie obowiązujących przepisów i wprowadzenie możliwości odliczania przez każdego z rodziców połowy przysługującej ulgi, także przez rodzica, który płaci alimenty, nawet gdy dzieci z nim nie przebywają (nie zamieszkują).
Sprawa ta stała się również przedmiotem interpelacji poselskiej (nr 196), skierowanej do ministra finansów. W odpowiedzi Ministerstwo Finansów wskazało, że zasady korzystania z ulgi rodzinnej reguluje art. 27f ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.).
Przepis ten stanowi, że od podatku dochodowego, obliczonego zgodnie z art. 27, pomniejszonego o kwotę składki, o której mowa w art. 27b, podatnik ma prawo odliczyć rocznie kwotę stanowiącą iloczyn liczby wychowywanych dzieci i dwukrotności kwoty zmniejszającej podatek, określonej w pierwszym przedziale skali podatkowej, jeżeli w roku podatkowym wychowywał własne lub przysposobione dzieci, o których mowa w art. 6 ust. 4 ustawy (art. 27f ust. 1 i ust. 2 ustawy o podatku dochodowego od osób fizycznych). Z dalszych postanowień tego przepisu wynika, iż odliczenie kwoty, o której wyżej mowa, dotyczy łącznie obojga rodziców. Kwotę tę odlicza się od podatku jednego z rodziców lub od podatku obojga (art. 27f ust. 3 ustawy o podatku dochodowym).
W odniesieniu do rodziców, w stosunku do których orzeczone zostały rozwód albo separacja, odliczenie przysługuje jednemu z nich, u którego dzieci faktycznie zamieszkują (art. 27f ust. 4 ustawy o podatku dochodowym). Jeżeli przez część roku podatkowego dzieci faktycznie zamieszkują u każdego z rodziców, w stosunku do których orzeczone zostały rozwód albo separacja, odliczenie przysługuje każdemu z nich; w tym przypadku kwotę odliczenia stanowi iloczyn liczby miesięcy pobytu dzieci u rodzica i 1/12 kwoty stanowiącej iloczyn liczby wychowywanych dzieci i dwukrotności kwoty zmniejszającej podatek, określonej w pierwszym przedziale skali podatkowej (art. 27f ust. 5 ustawy o podatku dochodowym).
Ministerstwo Finansów podkreśliło, że ze wskazanych wyżej przepisów wynika, że ustawodawca zdecydował się na przyznanie rodzicom jednego łącznego limitu odliczenia.. Zatem także rodzice, w odniesieniu do których zostały orzeczone rozwód albo separacja, mogą korzystać tylko z jednego limitu odliczenia. W tym przypadku ustawodawca określił przesłankę wskazującą, któremu z rodziców odliczenie przysługuje. Przyznając prawo do skorzystania z omawianego uprawnienia temu podatnikowi, u którego dziecko faktycznie zamieszkuje, zdecydował się na wskazanie łatwej do ustalenia, obiektywnej przesłanki – uważa resort finansów.
Resort finansów podkreślił, że ustawodawca nie wykluczył z prawa do ulgi rodzinnej podatników zobowiązanych do płacenia alimentów. Możliwe jest zatem skorzystanie z odliczenia także przez podatnika płacącego alimenty, u którego dziecko faktycznie zamieszkuje.
Jak wynika z powyższego stanowiska Ministerstwa Finansów, resort nie zamierza nowelizować przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w celu wprowadzenia możliwości odliczania przez każdego z rodziców połowy przysługującej ulgi rodzinnej, także przez rodzica, który płaci alimenty w sytuacji, gdy dzieci z nim nie zamieszkują. Dość przewrotnie i w sposób nie uwzględniający realiów brzmi bowiem pogląd resortu finansów, że możliwe jest skorzystanie z prawa do ulgi rodzinnej przez rodzica płacącego alimenty, u którego dziecko faktycznie zamieszkuje. Dzieci w znakomitej większości przypadków nie zamieszkują bowiem u rodzica (najczęściej ojca, któremu sądy rodzinne rzadko przyznają prawo do opieki nad dzieckiem), zobowiązanego do płacenia alimentów.
Sprawa ta stała się również przedmiotem interpelacji poselskiej (nr 196), skierowanej do ministra finansów. W odpowiedzi Ministerstwo Finansów wskazało, że zasady korzystania z ulgi rodzinnej reguluje art. 27f ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.).
Przepis ten stanowi, że od podatku dochodowego, obliczonego zgodnie z art. 27, pomniejszonego o kwotę składki, o której mowa w art. 27b, podatnik ma prawo odliczyć rocznie kwotę stanowiącą iloczyn liczby wychowywanych dzieci i dwukrotności kwoty zmniejszającej podatek, określonej w pierwszym przedziale skali podatkowej, jeżeli w roku podatkowym wychowywał własne lub przysposobione dzieci, o których mowa w art. 6 ust. 4 ustawy (art. 27f ust. 1 i ust. 2 ustawy o podatku dochodowego od osób fizycznych). Z dalszych postanowień tego przepisu wynika, iż odliczenie kwoty, o której wyżej mowa, dotyczy łącznie obojga rodziców. Kwotę tę odlicza się od podatku jednego z rodziców lub od podatku obojga (art. 27f ust. 3 ustawy o podatku dochodowym).
W odniesieniu do rodziców, w stosunku do których orzeczone zostały rozwód albo separacja, odliczenie przysługuje jednemu z nich, u którego dzieci faktycznie zamieszkują (art. 27f ust. 4 ustawy o podatku dochodowym). Jeżeli przez część roku podatkowego dzieci faktycznie zamieszkują u każdego z rodziców, w stosunku do których orzeczone zostały rozwód albo separacja, odliczenie przysługuje każdemu z nich; w tym przypadku kwotę odliczenia stanowi iloczyn liczby miesięcy pobytu dzieci u rodzica i 1/12 kwoty stanowiącej iloczyn liczby wychowywanych dzieci i dwukrotności kwoty zmniejszającej podatek, określonej w pierwszym przedziale skali podatkowej (art. 27f ust. 5 ustawy o podatku dochodowym).
Ministerstwo Finansów podkreśliło, że ze wskazanych wyżej przepisów wynika, że ustawodawca zdecydował się na przyznanie rodzicom jednego łącznego limitu odliczenia.. Zatem także rodzice, w odniesieniu do których zostały orzeczone rozwód albo separacja, mogą korzystać tylko z jednego limitu odliczenia. W tym przypadku ustawodawca określił przesłankę wskazującą, któremu z rodziców odliczenie przysługuje. Przyznając prawo do skorzystania z omawianego uprawnienia temu podatnikowi, u którego dziecko faktycznie zamieszkuje, zdecydował się na wskazanie łatwej do ustalenia, obiektywnej przesłanki – uważa resort finansów.
Resort finansów podkreślił, że ustawodawca nie wykluczył z prawa do ulgi rodzinnej podatników zobowiązanych do płacenia alimentów. Możliwe jest zatem skorzystanie z odliczenia także przez podatnika płacącego alimenty, u którego dziecko faktycznie zamieszkuje.
Jak wynika z powyższego stanowiska Ministerstwa Finansów, resort nie zamierza nowelizować przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w celu wprowadzenia możliwości odliczania przez każdego z rodziców połowy przysługującej ulgi rodzinnej, także przez rodzica, który płaci alimenty w sytuacji, gdy dzieci z nim nie zamieszkują. Dość przewrotnie i w sposób nie uwzględniający realiów brzmi bowiem pogląd resortu finansów, że możliwe jest skorzystanie z prawa do ulgi rodzinnej przez rodzica płacącego alimenty, u którego dziecko faktycznie zamieszkuje. Dzieci w znakomitej większości przypadków nie zamieszkują bowiem u rodzica (najczęściej ojca, któremu sądy rodzinne rzadko przyznają prawo do opieki nad dzieckiem), zobowiązanego do płacenia alimentów.