Sąd Okręgowy w Lublinie zasądził od pozwanej Spółki Akcyjnej z siedzibą w Lublinie na rzecz powoda 2 mln 162 tys. zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie. Nakazał ściągnąć od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 108 tys. zł tytułem nieopłaconych kosztów sądowych.
Ustanowienie służebności przesyłu
Spółka zawarła z Regionalnymi Dyrekcjami Lasów Państwowych porozumienie, w którym uzgodniono wzór „Umowy o ustanowienie służebności przesyłu i rozliczenie za korzystanie z gruntu”. W wykonaniu porozumienia 30 października 2014 roku przed notariuszem podpisano umowę ustanowienia służebności przesyłu i rozliczenie za korzystanie z gruntu.
Czytaj też: SN: Sąd nie jest związany orzeczeniem w sprawie ustanowienia służebności>>
Czytaj w LEX: Ustanawianie służebności a stawka VAT na przykładach >>>
Na mocy tej umowy Nadleśnictwo jako właściciel wymienionych w umowie nieruchomości ustanowiło odpłatnie na czas nieoznaczony służebności przesyłu na rzecz spółki lub następców prawnych tej spółki. Polegało to na utrzymaniu na tych nieruchomościach obciążonych, urządzeń i instalacji elektroenergetycznych wraz z urządzeniami i infrastrukturą teleinformatyczną związaną z funkcjonowaniem sieci, w pasie gruntu zaznaczonym na wydruku mapy ewidencyjnej.
Ustalono wynagrodzenie za służebność, w wysokości odpowiadającej wartości podatków i opłat ponoszonych przez Nadleśnictwo od części nieruchomości, z której korzystanie jest ograniczone w związku z obciążeniem służebnością. Do ustalonego wynagrodzenia został doliczony podatek od towarów i usług w wysokości obowiązującej w dniu wystawienia faktury VAT.
Sąd ustalił, że pozwany zapłacił powodowi w latach 2013-2017 należności wymienione w fakturach VAT z tytułu opłat za służebności przesyłu.
Sprawdź w LEX: Postępowanie o ustanowienie służebności przesyłu - procedura krok po kroku >>>
Sprawdź w LEX: Przeprowadzenie dowodu z oględzin nieruchomości w postępowaniu o ustanowienie służebności przesyłu - procedura krok po kroku >>>
Korekta podatków przez Nadleśnictwo
Wójt Gminy C. 10 maja 2018 roku wezwał Nadleśnictwo do złożenia korekty deklaracji na podatek od nieruchomości za lata 2013-2017, wskazując że grunty znajdujące się pod pasami technicznymi, usytuowane pod napowietrznymi liniami energetycznymi, są gruntami zajętymi na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie przesyłu przez przedsiębiorstwo energetyczne energii elektrycznej, a tym samym grunty te stosownie do treści art. 5 ust. 1 ustawy z 12 stycznia 1991 roku o podatkach i opłatach lokalnych powinny podlegać opodatkowaniu najwyższymi stawkami podatku od nieruchomości.
Powód powiadomił pozwaną spółkę o tych wezwaniach oraz o zamiarze dokonania korekt deklaracji za lata 2013-2017. Powód złożył korekty deklaracji na podatek od nieruchomości, korekty deklaracji na podatek leśny i korekty deklaracji na podatek rolny za lata 2013-2017 w Gminie C. Przed sporem pozwana spółka, mimo wezwań, nie uiściła kwot objętych żądaniem powództwa.
Wyrównanie wynagrodzenia
Sąd Okręgowy uznał powództwo za zasadne i zaznaczył, że dochodzona kwota stanowi różnicę pomiędzy wysokością należnego, a wysokością zapłaconego powodowi przez pozwanego wynagrodzenia za ustanowienie na rzecz pozwanego służebności przesyłu obciążającej nieruchomości będące własnością powoda i obejmuje okres od roku 2013 do roku 2017.
Naliczone i zapłacone przez powoda odsetki od zaległości podatkowych są zdaniem sądu I instancji częścią opłaty za ustanowienie służebności przesyłu. Powód swoim działaniem dążył przy tym do zmniejszenia wynagrodzenia, występując o umorzenie odsetek i w części takie umorzenie uzyskał. Zatem dochodzoną kwotę 2 mln 162 tys. zł Sąd zasądził w całości wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych.
WZORY dokumentów w LEX:
- Oświadczenie o ustanowieniu służebności przesyłu >
- Wniosek o ustanowienie służebności przesyłu za wynagrodzeniem >
- Ustanowienie służebności przesyłu - nieodpłatnie, zakład energetyczny >
Apelacja: samowolna korekta podatku
Spółka pozwana zarzuciła m.in w apelacji naruszenie przez sąd I instancji art. 65 par. 1 i 2 k.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie. Polegało ono na pominięciu przy rozstrzyganiu sprawy i wadliwe pominięcie literalnego brzmienia tekstu umowy o ustanowienie służebności przesyłu w formie aktu notarialnego. Mimo, że okoliczności potwierdzają w umowie obowiązki w zakresie skarżenia negatywnych decyzji podatkowych, co nie uprawniało powoda do jednostronnej decyzji o złożeniu korekty deklaracji podatkowych - zwiększającej bardzo istotnie obciążenia podatkowe, które finalnie miała ponieść pozwana spółka.
Ponadto powód w świetle umowy był zobowiązany do wyczerpania całej możliwej drogi odwoławczej, zaś powód samowolnie dokonał korekty deklaracji podatkowych - zwiększającej bardzo istotnie obciążenia podatkowe, które finalnie miała ponieść pozwana Spółka.
Sprawdź w LEX: Skutki podatkowe ustanowienia służebności przesyłu >>>
Odsetki na zasadach ogólnych
Sąd Apelacyjny w Lublinie orzekł, że apelacja jest uzasadniona jedynie w części co do zasądzonych odsetek za opóźnienie w transakcjach handlowych. oraz co do należności z punktu I. 2 zaskarżonego wyroku. W pozostałym zakresie podlega oddaleniu jako bezzasadna.
Sąd II instancji orzekł, że Skarb Państwa (podmiot publiczny) jako wierzyciel kwot należnych od przedsiębiorcy nie jest uprawniony do domagania się odsetek za opóźnienie w transakcjach handlowych przewidzianych w dyrektywie, a tym samym w ustawie będącej jej implementacją. Przysługują mu jedynie odsetki za opóźnienie na zasadach ogólnych.
Dlatego też na mocy art. 386 par. 1 k.p.c. Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżony wyrok zasądzając na rzecz Skarbu Państwa odsetki za opóźnienie na podstawie art. 481 par. 1 i 2 k.c. w miejsce odsetek za opóźnienie w transakcjach handlowych, jak też oddalił powództwo co do reszty wyroku.
Czytaj w LEX: Dopuszczalność ustanowienia służebności przesyłu na prawie użytkowania wieczystego >>>
Wynagrodzenie według ustawy o lasach
Co do zasady kwestię wynagrodzenia w takim wypadku reguluje art. 39 a ust. 2 ustawy o lasach, który stanowi, że: wynagrodzenie za ustanowienie służebności przesyłu na rzecz przedsiębiorstwa energetycznego zajmującego się przesyłaniem lub dystrybucją energii elektrycznej ustala się w wysokości odpowiadającej wartości podatków i opłat ponoszonych przez Lasy Państwowe od części nieruchomości, z której korzystanie jest ograniczone w związku z obciążeniem tą służebnością. Zgodnie z tym unormowaniem strony przyjęły tożsame postanowienie co do wynagrodzenia.
Zarzut naruszenia art. 39 a ustawy o lasach jest chybiony - stwierdził Sąd Apelacyjny. Jest to przepis bezwzględnie obowiązujący i zasada swobody umów co do ustalenia wysokości tego wynagrodzenia jest wyłączona, a tym samym strony nie mogły inaczej unormować wzajemnego rozliczenia i przesłanek zapłaty wynagrodzenia. Natomiast pozwany był zobligowany w ramach wynagrodzenia uiścić na rzecz powoda te należności podatkowe (w tym podatek od nieruchomości), które powód poniósł, a poniesienie przez powoda należności wskazanych w uzasadnieniu pozwu.
Natomiast rzeczywiście strony w umowie w paragrafie 5 ust. 2 i następne przewidziały pewien tryb postępowania w razie zmiany wysokości ciężaru podatkowego i Sąd Okręgowy rzeczywiście nie dokonywał wykładni tych postanowień umowy w trybie art. 65 k.c.. Ale było to zbędne, skoro wola stron nie mogła skorygować obowiązku zapłaty wynagrodzenia i obowiązek pozwanego i tak istniał w oparciu o przepis ustawy, niezależnie od realizacji tego trybu. Dlatego też zarzuty dotyczące naruszenia art. 65 par. 1 i 2 k.c. nie są uzasadnione.
Ponadto brak było podstaw do uznania jakoby zaskarżenie tego wyroku WSA do NSA coś zmieniło – prawdopodobieństwo odstąpienia NSA od wypracowanego jednolitego stanowiska jest bliskie zeru.
Zatem sąd uznał, że nie można uznać, jakoby podatek zapłacony przez stronę powodową nie był to podatek należny i dlatego też pozwany był zobowiązany do wyrównania wynagrodzenia w dochodzonej przez powoda wysokości.
Sygn. akt I AGa 163/21, wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 29 listopada 2022 roku
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
