15 czerwca TSUE udzielił odpowiedzi na pytanie Sądu Rejonowego dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie (sygn. akt C-520/21), czy stronom unieważnionej, na podstawie klauzul abuzywnych, umowy kredytu frankowego, należy się zwrot dodatkowych środków ponad wypłacone w wykonaniu tej umowy. Chodzi tu o wynagrodzenie dla banku za udostępnienie kapitału kredytu oraz odszkodowanie, bądź waloryzację świadczenia dla kredytobiorcy - za korzystanie przez bank ze środków wpłacanych w formie rat kredytowych. To zresztą nie wszystko - pytanie dotyczyło również kwestii przedawnienia roszczeń banków. Na wyrok TSUE czekało tysiące frankowiczów. Trybunał wskazał, że przyznanie takiego wynagrodzenia bankom stoi w sprzeczności z przepisami unijnymi, natomiast jeśli chodzi o kredytobiorców, w jego ocenie, takiej sprzeczności nie ma.
Przypomnijmy: postępowania cywilne, które zostały zawieszone z urzędu do czasu rozstrzygnięcia przez TSUE sprawy prejudycjalnej C-520/21, powinny obecnie zostać podjęte z urzędu. Wynika to z faktu, że TSUE udzielił odpowiedzi na wskazane pytanie prejudycjalne, a w związku z tym ustała przyczyna zawieszenia tych postępowań.
Czytaj: TSUE: Bankowi nie przysługuje wynagrodzenie za korzystanie przez frankowicza z kapitału>>
Nie każde postępowanie będzie podjęte
Większość spraw banków o tzw. wynagrodzenie za korzystanie z kapitału to sprawy zawieszone. - Zawieszenia mają jednak dwie podstawy. Zwykle sądy zawieszały postępowania z uwagi na wyrok TSUE C-520/21 jedynie w przypadku, kiedy umowa kredytowa została uznana za nieważną prawomocnym wyrokiem sądu. Wówczas faktycznie sądy powinny teraz bezzwłocznie podjąć te postępowania – tłumaczy Joanna Wędrychowska, adwokat (Kancelaria Adwokat Joanna Wędrychowska).
W wielu przypadkach jednak zawieszenie postępowania następowało nie z uwagi na oczekiwany wyrok TSUE, ale z uwagi na fakt, że sprawa z powództwa kredytobiorcy nie zakończyła się jeszcze prawomocnie. W sądach są tysiące takich spraw.
Zobacz procedurę w LEX: Wybór podstawy prawnej złożenia reklamacji >
- W tych sprawach nie będzie teraz masowego podjęcia postępowań, będzie działo się to sukcesywnie, po zakończeniu każdej ze spraw kredytobiorcy przeciwko bankowi. Wynika to z faktu, że banki w jednym pozwie pozywają i o zwrot kapitału i o tzw. wynagrodzenie za korzystanie z kapitału (ewentualnie też o waloryzację), a sąd, żeby rozstrzygać o obowiązku zwrotu kapitału, czeka na potwierdzenie z pierwszego procesu, że umowa kredytowa jest nieważna – wyjaśnia Joanna Wędrychowska.
Weź udział w szkoleniu LEX: Rogoziński Dawid, Wyrok TS UE w sprawie C-520/21 a roszczenia uzupełniające stron nieważnej umowy kredytu frankowego >
Sądy mają czas na „odwieszanie” postępowań
Podjęcie postępowania ma charakter formalny i wymaga wydania przez sąd odpowiedniego postanowienia. Tomasz Zaremba z Bochenek i Wspólnicy Kancelaria Radców Prawnych sp. k. podkreśla jednak, że od orzeczenia TSUE upłynął nadal zbyt krótki czas , aby stwierdzić, czy sądy na szerszą skalę podejmują zawieszone postępowania.
Kredytobiorcy nie muszą nic robić w celu podjęcia przez sąd zawieszonego postępowania, ale również nie muszą biernie oczekiwać na działanie sądu.
- Sądy powinni takie postanowienia wydawać z urzędu, niemniej nie zaszkodzi, jeśli pełnomocnik kredytobiorcy wystąpi do sądu z wnioskiem o podjęcie zawieszonego postępowania – wskazuje Tomasz Konieczny, radca prawny i partner w Konieczny, Polak Partnerzy.
Mec. Konieczny tłumaczy, że sądy dokonują przeglądu zawieszonych spraw w pewnych interwałach czasowych (np. co 3 miesiące), w związku z czym w braku wniosku pełnomocnika sekretarz danego sędziego może dotrzeć do danych akt dopiero za kilka miesięcy. Wniosek o podjęcie zawieszonego postępowania powinien więc przyspieszyć podjęcie decyzji z tym względzie.
Zobacz procedurę w LEX: Postępowanie z powództwa o zapłatę określonej kwoty pieniężnej z tytułu zwrotu nienależnego świadczenia >
Wyrok TSUE z 15 czerwca 2023 r. w sprawie C-520/21, już teraz jednak wywiera wpływ na orzecznictwo sądów.
- W jednej ze spraw, która toczyła się przed Sądem Okręgowym w Olsztynie z powództwa banku, w tym samym dniu co orzeczenie TSUE w sprawie C-520/21, został wydany wyrok, w którym sąd oddalił powództwo banku o wynagrodzenie z tytułu korzystania z kapitału kredytu. W ustnych motywach wyroku, sędzia zaznaczył, że zapoznał się z treścią wyroku w sprawie C-520/21, a w związku z tym, w swoim orzeczeniu, podzielił stanowisko zaprezentowane przez TSUE – podaje Tomasz Zaremba.
Zobacz nagranie szkolenia w LEX: Korpalski Mariusz, Kowalczyk Rafał, Kredyty frankowe w praktyce - z uwzględnieniem wpływu ogłoszenia upadłości >
Karolina Pilawska, adwokat, partner w Kancelarii Prawnej Pilawska Zorski Adwokaci, zaobserwowała z kolei, że wielu sędziów nie czekało na stanowisko TSUE i rozstrzygało roszczenia banków zdecydowanie wcześniej.
- W mojej ocenie już po opinii Rzecznika Generalnego TSUE z lutego 2023 roku nie powinno być wątpliwości, w jaki sposób orzekać w sprawach o tzw. wynagrodzenie za korzystanie z kapitału – mówi Karolina Pilawska.
Czytaj też w LEX: Rogoziński Dawid, Kwestionowanie umów kredytów frankowych o charakterze mieszanym (konsumencko-gospodarczym) >
Co jeszcze zyskasz? Załóż bezpłatne konto na Moje Prawo.pl >>>
Zawieszenia to ciągle duży problem
Wyrok TSUE pomógł tym frankowiczom, których postępowanie sądowe było zawieszone w oczekiwaniu na ten wyrok, ale postępowań zawieszonych generalnie jest dużo.
Jak uważa adwokat Dawid Woźniak z CDZ Chajec i Wspólnicy Kancelaria Prawna, część sędziów wydaje się zainteresowana poszukiwaniem orzeczeń TSUE lub SN, które mogłyby stanowić pretekst do zawieszenia postępowania.
- Dlatego mniej lub bardziej szeroki cykl zawieszeń pojawia się przy praktycznie każdym istotniejszym zagadnieniu rozpatrywanym przez TSUE. Łatwo też te zagadnienia śledzić, bo co do zasady każdorazowo, gdy przed TSUE pojawia się kolejna „polska” sprawa dotycząca kredytów frankowych, pełnomocnicy banków wnoszą o zawieszenie postępowania i oczekiwanie na rozstrzygnięcie kolejnej kwestii przez TSUE – wskazuje Dawid Woźniak.
Zobacz nagranie szkolenia w LEX: Rogoziński Dawid, WIBORowicze jak frankowicze - czy oby na pewno? Motywy rozstrzygnięcia w sprawach frankowych a umowy kredytów z WIBORem >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
