Międzyzakładowa Organizacja Związkowa NSZZ “Solidarność” Pracowników Sądownictwa i Prokuratury zwróciła się w tej sprawie do ministra sprawiedliwości Zbigniewa Ziobro. Chodzi - jak precyzuje - o obowiązek zapewnienia dostępności w jednostkach sądownictwa powszechnego nałożony ustawą z 19 lipca 2019 r. o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami (Dz.U. poz. 1696, z późn. zm.) oraz ustawą z 4 kwietnia 2019 r. o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych. Związek przeanalizował podział czynności wynikający z powierzonego zakresu zadań i dodaje, że w praktyce duża część z obowiązków spadnie na obecnych pracowników, zaś dodatki dostaną nieliczni.
- Budzi to nasze zaniepokojenie. Bo wygląda na to, że ministerstwo nie ma środków finansowych na koordynatorów ds. dostępności i próbuje tworzyć stanowiska, które są wymagane przez przepisy, dokładając obowiązków obecnym pracownikom. Myślą sobie, że jak będą koordynatorzy na poziomie apelacji z dodatkiem 900 zł, to to wystarczy i oni będą koordynować pracowników wyznaczonych w sądach okręgowych i rejonowych, którzy faktycznie wykonują czynności przewidziane dla koordynatora w swoich sądach. Przy czym część osób jest przeszkolonych, część zdobywa potrzebną wiedzę samodzielnie. Dostają nowe zadania bez dodatkowej gratyfikacji - mówi Edyta Odyjas, przewodnicząca MOZ NSZZ „Solidarność” Pracowników Sądownictwa i Prokuratury.
Czytaj: Sądy będą dostępniejsze dla niepełnosprawnych, sędziowie poćwiczą na symulatorach>>
Sądowa rzeczywistość - koordynatorzy na górze, pracownicy na dole
Teoretycznie zadania te miałyby być wykonywane przez koordynatorów na poziomie apelacji. "Solidarność" opierając się na informacjach uzyskanych z sądów apelacyjnych podkreśla jednak, że zadania koordynatora ds. dostępności są dużym obciążeniem dla jednej osoby i nie ma on możliwości samodzielnie w całości wywiązać się z powierzonych obowiązków. - Różnorodna i rozbudowana struktura sądownictwa w ramach apelacji, rozmieszczenie komórek jednego sądu w kilku budynkach (w tym m.in. OZSS, Zespołów Kuratorskiej Służby Sądowej i ośrodków kuratorskich), ich infrastruktura oraz zróżnicowane uwarunkowania każdej jednostki wręcz uniemożliwiają wykonywanie ustawowych obowiązków koordynatora przez jedną osobę na obszarze danej apelacji - wskazuje.
Związek wyjaśnia, że dlatego w niemal każdym sądzie została wyznaczona jedna osoba, której powierzono dodatkowe czynności polegające na:
- ścisłej współpracy z koordynatorem apelacyjnym, który nie ma realnej wiedzy na temat infrastruktury oraz istniejących ograniczeń (w kwestii np. dostępności architektonicznej i informacyjno-komunikacyjnej w danym sądzie),
- sporządzaniu raportów o stanie zapewnienia dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami,
- przygotowaniu planu działania w danym sądzie rejonowym lub okręgowym na rzecz poprawy zapewnienia dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami, jak i jego wdrożenie, koordynacja i nadzór,
- wykonaniu inwentaryzacji obiektów zajmowanych przez dany sąd rejonowy lub okręgowy oraz określenie minimalnych wymagań w zakresie zapewnienia dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami,
- bieżącym i bezpośrednim wsparciu osób ze szczególnymi potrzebami w dostępie do usług świadczonych przez dany sąd rejonowy lub okręgowy,
- udzielaniu informacji o rozkładzie pomieszczeń w budynku,
- zamieszczaniu stosownych informacji na stronie internetowej sądu rejonowego lub okręgowego (w szczególności deklaracji dostępności) oraz ich aktualizacji,
- współpracy z oddziałami informatycznymi, administratorami i redaktorami BIP w zakresie dostępności cyfrowej,
- współpracy bezpośrednio z dyrektorem oraz oddziałami gospodarczymi, oddziałami inwestycji i remontów, zamówień publicznych,
- współpracy z Biurem Obsługi Interesanta w zakresie dostępności architektonicznej i informacyjno-komunikacyjnej,
- współpracy z oddziałami administracyjnymi w związku z wniesionymi wnioskami lub skargami.
Niejednokrotnie osoby te obarczone są również przeprowadzaniem audytu dostępności w danym sądzie rejonowym lub okręgowym.
- Wyznaczony pracownik do wykonywania powyższych czynności musi zdobyć nową wiedzę z zakresu m.in. projektowania uniwersalnego, funkcjonowania osób o różnych cechach, w tym osób z niepełnosprawnościami, osób starszych, osób z czasowymi ograniczeniami sprawności fizycznej, dostępności architektonicznej, dostępności cyfrowej, dostępności dokumentów, dostępności informacyjno – komunikacyjnej. Wiedzę tę często musi zdobywać we własnym zakresie, w czasie wolnym od pracy - wskazano w piśmie do ministra.
- Jeśli już dzisiaj mamy problem niedoetatyzowanych sądów, to co będzie po tych ruchach? Już teraz w małych sądach na czterech sędziów przypada jeden pracownik, a jak zachoruje, to trzeba kombinować co zrobić, aby zapełnić dziurę. A trzeba powiedzieć, że mówimy o osobach, które mają wiedzę, doświadczenie, potrafią pracować w różnych miejscach, jak trzeba w wydziale karnym to w karnym, jak w biurze podawczym, to w biurze podawczym. Dokładanie im dodatkowych zadań spowoduje chaos - wskazuje w rozmowie z Prawo.pl Odyjas.
Konieczne wytyczne
"Solidarność" zaznacza, że osoby wyznaczone w poszczególnych sądach rejonowych i okręgowych realizują te zadania niezależnie od pozostałych obowiązków i czynności służbowych, wynikających z zajmowanego przez nich stanowiska. Dodaje, że osoby te wykonują dodatkowe zadania o dużym stopniu złożoności, nie otrzymując z tego tytułu żadnej gratyfikacji pieniężnej.
- Mając na uwadze powyższe, MOZ NSZZ “Solidarność” Pracowników Sądownictwa i Prokuratury zwraca się z prośbą o pilne wydanie wytycznych dyrektorom sądów w zakresie dodatkowego wynagradzania osób współpracujących z koordynatorem apelacyjnym celem realizacji ustawy o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami oraz ustawy o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych, z uwzględnieniem par. 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 marca 2017 r. w sprawie stanowisk i szczegółowych zasad wynagradzania urzędników i innych pracowników sądów i prokuratury oraz odbywania stażu urzędniczego oraz rozważenie zmiany wymienionego rozporządzenia poprzez rozszerzenie zakresu podmiotowego osób uprawnionych do otrzymania dodatku funkcyjnego w związku z wykonywaniem zadań koordynatora ds. dostępności w sądach rejonowych i okręgowych - wskazano w piśmie.
Doposażenie wybranych sądów
Warto też przypomnieć, że Ministerstwo Sprawiedliwości realizuje projekt "Zapewnienie dostępu do wymiaru sprawiedliwości dla osób z niepełnosprawnościami w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój 2014-2020" współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego. Łącznie ma zostać na niego przeznaczonych 34 997 655 zł, z czego nieco ponad 29 496 023 zł to środki unijne, 5 501 631 - środki współfinansowania krajowego.
Resort planuje doposażenie w tym zakresie 35 sądów w całym kraju i przeprowadzenie specjalnych szkoleń dla 3,5 tys. pracowników wymiaru sprawiedliwości. A wisienką na torcie ma być dokument zawierający ujednolicone zasady i wytyczne dla pozostałych sądów. Sam pomysł chwalą prawnicy, bo jak podkreślają, to obowiązek wynikający i z konieczności zagwarantowania osobom z niepełnosprawnościami prawa do sądu, jak i z prawa międzynarodowego - choćby Konwencji o prawach osób z niepełnosprawnościami. Marcin Romanowski, wiceminister sprawiedliwości mówił Prawo.pl, że zadania zaplanowane w projekcie są odpowiedzią na potrzeby i oczekiwania społeczeństwa.
- Przede wszystkim osób ze szczególnymi potrzebami, które powinny mieć zapewnioną możliwość korzystania z usług publicznych świadczonych przez sądy na równi z innymi obywatelami. Realizując ten projekt w Ministerstwie Sprawiedliwości szczególny nacisk kładziemy na funkcjonalność i przydatność działań zwiększających dostępność do wymiaru sprawiedliwości - wskazywał.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
