Nowelizacja ustawy o rachunkowości ma wprowadzić oczekiwaną od dawna możliwość podpisu sprawozdania tylko przez jednego członka zarządu. Konieczne będzie jednak uzyskanie przez niego od pozostałych członków oświadczeń potwierdzających, że sprawozdanie spełnia wymagania przewidziane w ustawie. Pełna wersja nowelizacji jest dostępna na stronie Senatu. >>

Obecne przepisy ustawy o rachunkowości nie przewidują możliwości podpisywania sprawozdań finansowych przez jednego członka zarządu, w przypadku gdy jednostką kieruje organ wieloosobowy. Projektowane przepisy mają na celu wprowadzenie ułatwień dla jednostek kierowanych przez organ wieloosobowy, które ze względów organizacyjno-technicznych mają trudności z realizacją swoich ustawowych obowiązków. Stosowanie nowego rozwiązania nie będzie jednak obowiązkowe. Z projektu wynika, że stosowanie nowych rozwiązań będzie dobrowolne. Nowe przepisy mają nie mieć negatywnego wpływu na jednostki, które posiadają wypracowaną i utrwaloną praktykę w zakresie podpisywania sprawozdań finansowych.

Zobacz również: MF: Dane w Krajowym Systemie e-Faktur będą bezpieczne >>

 

Zmiany w formacie sprawozdań finansowych

Nowa ustawa stanowi także, że wkrótce zmienią się zasady sporządzania sprawozdań finansowych. Chodzi m.in. o przyjęcie – dla emitentów – rozwiązań z rozporządzenia 2019/815, tj. formatu XHTML. Dzięki temu sporządzanie sprawozdań finansowych oraz sprawozdań z działalności będzie w jednym formacie elektronicznym. Dla pozostałych jednostek sporządzających sprawozdania finansowe zgodnie z MSSF, MF przewiduje wprowadzenie rozwiązania prowadzącego do większego ujednolicenia formatów oraz zwiększenia użyteczności sprawozdań finansowych, jak również sprawozdań z działalności (możliwość automatycznego przeszukiwania dokumentu) poprzez wprowadzenie obowiązku sporządzania jednostkowych i skonsolidowanych sprawozdań finansowych i sprawozdań z działalności w formacie XHTML lub w innym formacie umożliwiającym automatyczne przeszukanie dokumentu oraz poprzez wprowadzenie możliwości dla skonsolidowanych sprawozdań finansowych sporządzonych w formacie XHTML znakowania przy użyciu języka znaczników XBRL zgodnie z taksonomią określoną w rozporządzeniu 2019/815.

Chodzi tu o rozporządzenie Komisji (UE) 2019/815 z 17 grudnia 2018 r. uzupełniającego dyrektywę 2004/109/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do regulacyjnych standardów technicznych dotyczących specyfikacji jednolitego elektronicznego formatu raportowania. Jak podkreśla MF, pozostawienie obecnego brzmienia ustawy o rachunkowości, przy jednoczesnym obowiązywaniu postanowień rozporządzenia 2019/815, skutkowałoby koniecznością posługiwania się różnymi formatami dla tych samych sprawozdań finansowych.

 

Jak podkreśla Bartłomiej Kurylak, biegły rewident, partner w sieci firm audytorskich Polska Grupa Audytorska, taka zmiana jest rzeczywiście praktyczna w przypadku sprawozdań jednostek gospodarczych, których zarządy składają się z osób z różnych krajów i są wieloosobowe. Często koordynacja podpisów elektronicznych sprawiała, szczególnie na początku obowiązywania przepisów o elektronicznym podpisie sprawozdań sporych kłopotów i wiele sprawozdań nie zostało złożonych na czas lub występowała konieczność ponownego podpisu, a co za tym idzie wydania przez biegłego nowego sprawozdania.

- Zmiany są więc ułatwieniem, natomiast biegli będą sprawdzać oświadczenia przekazane przez tych członków zarządu, którzy nie podpisują, osobie, która podpisuje sprawozdanie, nie tylko pod kątem czy one są ale też czy są w odpowiedniej dacie (tj. przed wydaniem opinii a po sporządzeniu ostatniej wersji sprawozdania) - zaznacza Bartłomiej Kurylak.

Zobacz w LEX: Compliance w biurze rachunkowym - szkolenie online >

Także dr Monika Król-Stępień, partner zarządzający w firmie audytorskiej Quarto sp. z o.o. , wiceprezes Stowarzyszenia Księgowych w Polsce oddział Dolnośląski, ocenia projektowane zmiany bardzo pozytywnie. Podkreśla, że w przypadku sprawozdań w zestandaryzowanym formacie XHTML zmiana formatu przewidzianego dla  sprawozdań finansowych przygotowywanych zgodnie z MSSF stanowi ważną i oczekiwaną zmianę sposobu raportowania, aby sprawozdanie finansowe,  mogło być odczytane przez zainteresowanych przy użyciu przeglądarki internetowej, bez konieczności posiadania jakiegokolwiek innego oprogramowania.

- Jeśli chodzi o delegowanie podpisów w  praktyce były bardzo często przypadki, w których członkowie kierownictwa korzystali z prawa odmowy złożenia podpisu. Przykładowo, gdy nie mieli wpływu na działalność podmiotu, w sytuacji gdy zostali powołani do zarządu w nowym roku obrotowym - przed datą sporządzenia sprawozdania. Można oczekiwać, że w praktyce podpis będzie delegowany na jedną z osób, która odpowiada za kwestie finansowe - zauważa dr Monika Król-Stępień. Wskazuje również, że wyeliminuje to też sytuacje, że przedstawiciele kierownictwa jednostki udostępniali klucze do podpisu elektronicznego osobom trzecim. Często pojawiały się dylematy etyczne, gdyż posługiwanie się podpisem elektronicznym innej osoby stanowi  naruszenie prawa. Projektowana zmiana wyeliminuje takie sytuacje.

Czytaj w LEX: Przechowywanie dokumentów księgowych w formie elektronicznej >

 

PANA będzie działać także elektronicznie

Nowelizacja przewiduje również, że Polska Agencja Nadzoru Audytowego (PANA) będzie mogła działać w większym zakresie w formie elektronicznej.

Firmy audytorskie, które podlegają kontroli przez PANA, będą mogły składać, w formie elektronicznej, wnioski o zmianę danych na liście firm audytorskich. Procedura rozpatrywania wniosków także będzie się odbywać online. W przypadku pozytywnego rozpatrzenia – będzie to czynność materialno-techniczna, a w przypadku braku przesłanek do aktualizacji danych na liście firm audytorskich – będzie to wydanie decyzji odmownej oraz odpowiednie stosowanie przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego. Doprecyzowane zostaną również przepisy dotyczące składania oświadczenia o odpowiedzialności za składanie fałszywych oświadczeń w przypadku wystąpienia z wnioskiem o wpis na listę firm audytorskich lub wnioskiem o zmianę danych zawartych na liście. Firmy audytorskie także elektronicznie będą mogły składać wnioski o wpis na listę, o skreślenie firmy audytorskiej z listy oraz wniosku o zmianę danych. Dodatkowo, założenia przewidują także doprecyzowane zostaną również sytuacje, w których nie dochodzi do naruszania tajemnicy zawodowej biegłego rewidenta, odbywania posiedzeń zdalnych oraz podejmowania uchwał w trybie obiegowym przez Radę PANA, wydawania legitymacji służbowych dla osób kontrolujących.

Czytaj w LEX: Jak przejść z papierowego do nowoczesnego biura rachunkowego - nowe technologie w biurze rachunkowym >

 


Kontrole firm audytorskich przez PANA

Doprecyzowane zostały także przepisy dotyczące kontroli przeprowadzanych przez Agencję w firmach audytorskich za ich zgodą: w siedzibie PANA czy też w sposób zdalny przy użyciu środków komunikacji elektronicznej. Jak podkreśla MF, obowiązujące obecnie przepisy nie przewidują prowadzenia przez PANA wszystkich kontroli w firmach audytorskich w sposób całkowicie zdalny przy użyciu środków komunikacji elektronicznej. Obecnie tylko niektóre czynności wskazane w ustawie można przeprowadzić za pomocą środków komunikacji elektronicznej.

Zmianie ulegną dodatkowo przepisy dotyczące doręczeń pism za pomocą środków komunikacji elektronicznej.

Zobacz również: Biura rachunkowe będą miały dodatkowe i trudne obowiązki >>