Otwierający Kongres Stacy Ligas, senior partner, CEO KPMG w Polsce i Paweł Barański, partner, szef Działu Doradztwa Podatkowego i Prawnego w KPMG w Polsce, zwrócili uwagę na liczne czekające przedsiębiorców wyzwania. Będą one dotyczyć zarówno kwestii podatkowo-rachunkowych i prawnych, jak też m.in. raportowania ESG oraz cyberbezpieczeństwa i sztucznej inteligencji.

- Sukces odniosą te firmy, które przystosują się do zmieniającej się rzeczywistości - zaznaczyła Stacy Ligas.

14. edycja Kongresu Podatków i Rachunkowości KPMG odbyła się w formule online w dwóch równoległych ścieżkach:

  1. Podatki i rachunkowość
  2. ESG, AI, technologie, rozwiązania dla CFO

Kongres KPMG to wiodące wydarzenie na rynku, podczas którego eksperci, liderzy w swoich dziedzinach omawiają zagadnienia i trendy mające kluczowy wpływ na agendy zarządzających firmami w Polsce i osób odpowiedzialnych za funkcje finansowo-podatkowe. Serwis Prawo.pl, Przegląd Podatkowy i wydawnictwo Wolters Kluwer Polski byli patronami medialnymi kongresu.

MF zapowiada wdrożenie globalnego podatku minimalnego

Najnowsze plany Ministerstwa Finansów przedstawił podczas Kongresu Jarosław Szatański, dyrektor Departamentu Podatków Bezpośrednich MF, w rozmowie z Katarzyną Nosal, partnerem w KPMG w Polsce. Poinformował, że w Ministerstwie Finansów trwają prace nad przygotowaniem przepisów implementujących dyrektywę w sprawie zapewnienia globalnego minimalnego poziomu opodatkowania międzynarodowych grup przedsiębiorstw oraz dużych grup krajowych (tzw. dyrektywa Pillar 2). Chodzi o przepisy w sprawie zapewnienia globalnego minimalnego 15-proc. poziomu opodatkowania, mające objąć grupy kapitałowe o skonsolidowanych przychodach na poziomie co najmniej 750 mln euro. Polska miała wdrożyć te przepisy do końca 2023 r.

Jak poinformował Jarosław Szatański, projekt ma być przedstawiony w marcu, zaś przepisy mają wejść w życie 1 stycznia 2025 r. 

-To kompleksowe nowe opodatkowanie, które nazywamy roboczo podatkiem wyrównawczym - powiedział dyrektor. I dodał, że w jego opinii Polska jest w trochę lepszej sytuacji, niż państwa, które już wdrożyły przepisy, ponieważ pracujemy znając wytyczne OECD.

Katarzyna Nosal zauważyła, że będzie to już trzeci podatek minimalny, ponieważ od 2024 r. obowiązuje już podatek minimalny CIT, a od kilku lat -  podatek minimalny od przychodów z budynków. Zapytała, co w tej sytuacji z minimalnym CIT.

- Nie ma bezpośredniego związku między podatkiem globalnym, a krajowym. Prowadzimy analizy co do zasadności utrzymywana minimalnego podatku krajowego. Nie jestem w stanie odpowiedzieć jednoznacznie, czy będzie on, czy nie będzie uchylony i kiedy miałby to nastąpić. Analizy potrwają do połowy marca. Rozważamy różne scenariusze - powiedział Jarosław Szatański.

Odpowiadał też na pytania dotyczące wpływu globalnego podatku minimalnego na obowiązujące w Polsce ulgi i zachęty podatkowe, takie jak m.in. Polska Strefa Inwestycji (PSI), która zastąpiła specjalne strefy ekonomiczne. 

- Nie prowadzimy prac nad modyfikacją ulg, ponieważ strefy cały czas będą, ulgi cały czas będą. Nic się nie zmienia. Chciałbym uspokoić inwestorów - powiedział dyrektor Szatański. Dodał, że każdy z inwestorów powinien popatrzeć na okresy przejściowe i przeanalizować własną sytuację, bo może się okazać, że obawy są na wyrost

Prace nad podatkiem u źródła

Dyrektor zapowiedział też szerokie konsultacje i powołanie grup roboczych w sprawie podatku u źródła (WHT) z udziałem przedstawicieli przedsiębiorców, co ma doprowadzić do zmian przepisów. W październiku 2023 r. poprzednie kierownictwo ministerstwa przedstawiło projekt objaśnień do przepisów podatku u źródła, który wzbudził ogromne kontrowersje.

- Podatek u źródła jest jednym z kluczowych zagadnień. Inicjatywa okrągłego stołu jest drogą szukania kompromisu: z jednej stromy mamy oczekiwaniu rynku, a z drugiej szczelność systemu podatkowego. Orzecznictwo poszło w jednym kierunku, a oczekiwania idą w drugim. Wydaje się, że jest to praca na okres minimum roku. Mam nadzieję, że w wyniku tych prac powstałby docelowy kształt systemu opodatkowania u źródła. Myślę o zmianach ustawowych w tym zakresie. Wydaje mi się, że tylko w ten sposób można przeciąć rzeczy, które już narosły - powiedział Szatański.

Warto już pracować nad wdrożeniem KSeF

Ważnym z tematów Kongresu były też wyzwania związane z wdrożeniem obligatoryjnego Krajowego Systemu e-Faktur. Ministerstwo Finansów ogłosiło 19 stycznia, że obligatoryjny KSeF zostanie przesunięty w czasie i nie wejdzie w życie w 2024 r. Następnie MF zapewniło, że KSeF na pewno zostanie wdrożony, a data zostanie ogłoszona po zakończeniu audytu zewnętrznego w MF, na przełomie kwietnia i maja 2024 r.

- Zdecydowanie nie rekomendujemy klientom, aby ten projekt przekładać. Wiemy już wszyscy, że to projekt bardzo czasochłonny. Dla tych, który nie rozpoczęli jeszcze prac nad wdrożeniem KSeF, rekomendujemy żeby już rozpoczęli ten pierwszy etap mapowania. A następnie, żeby kontynuować te procesy, które są już bardziej zaawansowane. Nie wiemy, ile mamy czasu, więc nie zwlekajmy - zaznaczyła Agnieszka Laskowska, partner associate w KPMG w Polsce. 

Bartosz Zawisza, partner associate w KPMG w Polsce, dodał z kolei, że nie jest wykluczone, że KSeF będzie wdrażany etapami, a nie w jednym terminie. Przypomniał, że Ministerstwo Finansów ogłosiło niedawno konsultacje w sprawie rozwiązań prawnych i funkcjonalności systemu, podczas których będzie omawiana także ta kwestia. 

Zmiany w PIT i ZUS

Mateusz Kobyliński, partner w KPMG w Polsce, przedstawił zmiany planowane w zakresie PIT oraz składek. Zgodnie z zapowiedziami rządu będzie to:

  • podwyższenie kwoty wolnej od podatku do 60 tys. zł,
  • ograniczenie podatku od dochodów kapitałowych (tzw. podatku Belki),
  • PIT kasowy - przychód z działalności gospodarczej ma powstać w momencie otrzymania zapłaty a nie wystawienia faktury,
  • wakacje od składek ZUS - mikroprzedsiębiorcy będą mogli w jednym miesiącu kalendarzowym w roku skorzystać ze zwolnienia z opłacania składek (zostaną one sfinansowane z budżetu państwa),
  • ZUS będzie opłacać zasiłek chorobowy od pierwszego dnia nieobecności pracownika. 

- Wszystkie te zmiany, jeśli zostaną wdrożone, zostaną przyjęte z zadowoleniem - powiedział Mateusz Kobyliński.

Rośnie liczba kontroli celno-skarbowych

Oskar Wala, starszy menedżer w KPMG w Polsce i Marcin Górniak, starszy menedżer w KPMG w Polsce podsumowali trendy w kontrolach podatkowych. Według ekspertów KPMG z roku na rok rośnie liczba kontroli celno-skarbowych, realizowanych przez naczelników urzędów celno-skarbowych (które są rzadsze niż kontrole podatkowe, ponieważ są nakierowana na identyfikację istotnych nieprawidłowości). W 2022 r. przeprowadzono ich 4033, podczas gdy w 2021 r. było ich 2966, co oznacza wzrost o 36 proc. Z kolei w 2023 r. – według danych za okres od stycznia do września – było ich ponad 7 tys., co oznacza kolejny rekord.

Według ekspertów KPMG zmniejsza się natomiast liczba i znaczenie kontroli podatkowych, które dotyczą zwykle bieżących rozliczeń podatników i nieprawidłowości o mniejszym charakterze. W 2022 r. urzędy skarbowe przeprowadziły 18,1 tys. kontroli podatkowych, podczas gdy w 2021 r. było ich 15,7 tys. Z kolei w 2023 r. – w okresie od stycznia do września – kontroli było ponad 12 tys.

- Wciąż stosowana jest praktyka instrumentalnego wszczynania spraw karnoskarbowych tuż przed upływem terminu przedawnienia – powiedział Oskar Wala.

Przypomnijmy, że art. 70 par. 6 pkt 1 ordynacji podatkowej stanowi, że bieg terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu, z dniem wszczęcia postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe, o którym podatnik został zawiadomiony, jeżeli podejrzenie popełnienia przestępstwa lub wykroczenia wiąże się z niewykonaniem tego zobowiązania.