22 lipca 2020 r. Trybunał Konstytucyjny ogłosił orzeczenie w sprawie połączonych wniosków Rady Gminy Świecie nad Osą oraz Rady Gminy Kobylnica dotyczących wejścia w życie przepisów z mocą wsteczną (sygn. akt K 4/19).

Wnioskodawcy wskazywali, że art. 17 pkt 2 ustawy o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw przewidywał wejście w życie z mocą wsteczną od dnia 1 stycznia 2018 r. zmienionych przepisów art. 3 pkt. 3 ustawy - Prawo budowlane, załącznika do tej ustawy oraz art. 2 pkt. 1 ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych, których skutkiem jest zmniejszenie wysokości zobowiązania w podatku od nieruchomości od budowli elektrowni wiatrowych.

Trybunał orzekł, że art. 17 pkt 2 ustawy z 7 czerwca 2018 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1276) w zakresie, w jakim wprowadził z mocą wsteczną art. 2 pkt 1 i 6 oraz art. 3 pkt 1 tej ustawy, jest niezgodny z wywodzoną z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej zasadą niedziałania prawa wstecz (zasadą lex retro non agit). Wskazał jednocześnie, że przepis ten straci moc obowiązującą po upływie 18 miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej.

 

Kwestionowana nowelizacja zmieniła na niekorzyść dla jednostek samorządu terytorialnego przepisy prawa podatkowego. Wpłynęła na zakres opodatkowania podatkiem od nieruchomości. Problemem okazała się definicja budowli i opodatkowanie elektrowni wiatrowych. Wcześniej podatek od nieruchomości miał być naliczany od całego urządzenia, nowelizacja wprowadziła jednak zasadę, że daninę płaci się tylko od części budowlanej elektrowni. Przepis zostały uchwalone w połowie 2018 roku, ale zmiany w zakresie opodatkowania weszły w życie 1 stycznia 2018 r. Wskazanie wstecznego wejścia w życie przepisów spowodowało, że gminy musiały oddawać podatnikom wcześniej pobrany podatek.

- Wyrok jest jednoznacznie korzystny dla gmin na terenie, których znajdowały się w 2018 roku elektrownie wiatrowe. Trybunał przede wszystkim uznał ich legitymację do złożenia skargi, wskazując, że zaskarżone przepisy naruszyły ich chronione konstytucyjnie prawa – komentował po ogłoszeniu wyroku dr Adam Kałążny, radca prawny w zespole ds. podatku od nieruchomości Deloitte. Jego zdaniem, z perspektywy przedsiębiorców działających w branży energii wiatrowej wyrok TK może budzić niepokój, jednak jest za wcześnie by określić czy i w jakim zakresie ich finanse ucierpią. TK wskazał bowiem w ustnym uzasadnieniu wyroku, iż ustawodawca może zdecydować się na usunięcie niekonstytucyjności zaskarżonych przepisów poprzez zrekompensowanie gminom utraconych dochodów budżetowych. W takiej sytuacji skutki finansowe wyroku TK zostałyby zdjęte z barków przedsiębiorców przez państwo.