Podatniczka zawarła umowę z podpisem poświadczonym notarialnie o sprawowanie opieki nad małżeństwem w podeszłym wieku. Do jej obowiązków należały m.in. pomoc małżonkom w załatwianiu codziennych spraw, uiszczanie w ich imieniu opłat, robienie zakupów. Opiekę podatniczka wykonywała przez okres ponad dwóch lat od chwili zawarcia umowy. Jedno z małżonków zmarło. Na podstawie zapisu zwykłego zawartego w testamencie holograficznym podatniczka uzyskała roszczenie o przeniesienie na nią własności mieszkania zmarłej.
Podatniczce przysługuje też roszczenie względem męża, który stał się jedynym spadkobiercą zmarłej żony. Podatniczka nie była ze zmarłą spokrewniona ani spowinowacona, należy ją zaliczyć do III grupy podatkowej – w myśl art. 14 ust. 3 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Jest ona też współwłaścicielką lokalu mieszkalnego, który odziedziczyła wraz z innymi spadkobiercami po dziadku.
W testamencie, na podatniczkę nałożono polecenie (art. 982 Kodeksu cywilnego), w myśl którego jest ona zobowiązana do umożliwienia zamieszkiwania w mieszkaniu mężowi spadkodawczyni, aż do momentu jego śmierci. Podatniczka ma zamiar zamieszkiwać w odziedziczonym lokalu dopiero po jego śmierci.
Czytaj także: Darowizna mieszkania czasem bez podatku od spadków i darowizn>>
Komu przysługuje ta ulga?
Podatniczka wystąpiła o interpretację, czy w przypadku, gdy podatnik jest współwłaścicielem innej nieruchomości znajduje zastosowanie przepis art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn? Zdaniem podatniczki, zgodnie z art. 16 ust. 2 pkt 2 tej ustawy ulga, o której mowa w art. 16 ust. 1 tej ustawy nie przysługuje jedynie właścicielowi innego budynku lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość. Zdaniem podatniczki jednoznaczne brzmienie przepisów nie wyklucza możliwości skorzystania ze wskazanej ulgi przez współwłaścicieli innych nieruchomości. Skoro normodawca posłużył się w tym przepisie pojęciem „właściciel”, a przepisy dotyczące stosowania ulg i zwolnień powinny być interpretowane zgodnie z ich literalnym brzmieniem, należy stwierdzić, że możliwości skorzystania z ulgi nie zostali pozbawieni nabywcy, którzy są współwłaścicielami innego budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość.
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał stanowisko podatniczki za prawidłowe. Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od spadków i darowizn, w przypadku nabycia własności (współwłasności) budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, spółdzielczego prawa do domu jednorodzinnego albo udziału w takim prawie – w drodze dziedziczenia, zapisu zwykłego, zapisu windykacyjnego, dalszego zapisu lub polecenia testamentowego przez osoby zaliczane do III grupy podatkowej, które sprawowały opiekę nad wymagającym takiej opieki spadkodawcą, na podstawie pisemnej umowy z podpisem notarialnie poświadczonym, przez co najmniej dwa lata od dnia poświadczenia podpisów przez notariusza – nie wlicza się do podstawy opodatkowania ich czystej wartości do łącznej wysokości nieprzekraczającej 110 m2 powierzchni użytkowej budynku lub lokalu. W przypadku nabycia części (udziału) budynku mieszkalnego lub lokalu albo udziału w spółdzielczym prawie do budynku mieszkalnego lub lokalu ulga przysługuje stosownie do wielkości udziału.
Czytaj także: Zwolnienie z długu bez podatku od spadków i darowizn>>
Współwłaściciele z prawem do ulgi
Dyrektor KIS stwierdził, że z analizy przepisów nie wynika z nich, aby prawa do ulgi pozbawieni byli ci, którzy są współwłaścicielami innego budynku mieszkalnego bądź współwłaścicielami lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość albo współwłaścicielami spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego lub prawa do budynku w zasobach spółdzielni. Skoro ustawodawca pozbawił prawa do ulgi podatkowej określonej w art. 16 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn jedynie właścicieli takich nieruchomości (ust. 2 pkt 2) lub praw (ust. 2 pkt 3), to współwłaściciele takich nieruchomości lub praw spełniają warunki do skorzystania z ulgi.
Zatem wyłączenie zastosowania ulgi z art. 16 cytowanej ustawy odnosi się tylko do osób, które są właścicielami lokalu lub budynku mieszkalnego, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu. Przepis ten nie dotyczy osób, które są współwłaścicielami tych lokali lub budynków.
Podatniczka ma prawo do skorzystania z ulgi na podstawie art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn w związku z nabyciem własności lokalu mieszkalnego tytułem zapisu zwykłego, mimo, że jest współwłaścicielem innego lokalu mieszkalnego. Prawo do skorzystania z ulgi przysługuje pod warunkiem, że wszystkie pozostałe warunki zawarte w art. 16 ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn będą przez nią spełnione.
Zamieszkanie w lokalu warunkiem skorzystania z ulgi
Możliwość skorzystania ze zwolnienia ustawodawca uzależnił m.in. od terminu, w którym osoba uprawniona do ulgi zamieszka w nabytej nieruchomości.
Zamieszkiwanie to powinno trwać 5 lat: od dnia złożenia zeznania podatkowego lub zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego – jeżeli w chwili złożenia zeznania lub zawarcia umowy darowizny nabywca mieszka i jest zameldowany na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku; od dnia zamieszkania potwierdzonego zameldowaniem na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku – jeżeli nabywca zamieszka i dokona zameldowania na pobyt stały w ciągu roku od dnia złożenia zeznania podatkowego lub zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego.
Jednak w art. 16 ust. 3 ww. ustawy, ustawodawca wprowadził wyjątek od tych zasad, stanowiąc, że jeżeli nabyty budynek lub lokal jest zajęty przez osoby trzecie, spełnienie warunków dotyczących zamieszkania może nastąpić w okresie 5 lat od dnia nabycia; w tym wypadku zawiesza się odpowiednio bieg terminu przedawnienia do dokonania wymiaru podatku.
Dyrektor KIS stwierdził, że mimo posiadania udziału we współwłasności nieruchomości innej niż ta opisana we wniosku, przysługuje podatniczce prawo do skorzystania z ulgi przewidzianej w art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn.