Świadczenie wdowie z USA bez ulgi w PIT

Świadczenie wdowie otrzymywane ze Stanów Zjednoczonych Ameryki, po śmierci męża, który pracował w USA - przyznane na podstawie federalnych przepisów emerytalno-rentowych - nie może zostać uznane za świadczenie rodzinne otrzymywane na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych. Nie może zatem korzystać w Polsce ze zwolnienia podatkowego i powinno być wykazane w zeznaniu podatkowym.

Do świadczeń otrzymywanych z USA zastosowanie mają postanowienia umowy między Rządem RP a Rządem Stanów Zjednoczonych Ameryki unikaniu podwójnego opodatkowania i zapobieżeniu uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu, podpisanej w Waszyngtonie 8 października 1974 r. Umowa nie zawiera odrębnego artykułu dotyczącego opodatkowania świadczenia wdowiego wypłacanego z USA. Wątpliwości miała podatniczka, co do której w 2023 r. została wydana decyzja przez Zarząd Ubezpieczeń Społecznych USA (Social Security Administration) w sprawie przyznania jej świadczenia wdowiego na podstawie federalnych przepisów emerytalno-rentowych. Każdorazowa otrzymana kwota jest opodatkowana federalnym podatkiem dochodowym na terenie USA.

Zdaniem podatniczki, na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych świadczenie wdowie kwalifikuje się do świadczeń rodzinnych i jest zwolnione z podatku dochodowego w Polsce przez co nie powinno być przez nią wykazywane w rocznym zeznaniu podatkowym jako emerytura zagraniczna, do której stosuje się metodę proporcjonalnego odliczenia. W zeznaniu za rok 2024 oraz w przyszłych latach powinna wykazać jedynie emeryturę krajową. Podatniczka powzięła jednak wątpliwość i zapytała organy skarbowe czy to świadczenie jest kwalifikowane jako świadczenie rodzinne zwolnione z podatku w Polsce oraz czy należy je wykazywać na rocznych zeznaniach podatkowych dla osób fizycznych jako emerytury-renty zagraniczne?

W jej ocenie, w z związku z opodatkowaniem świadczenia wdowiego przez Zarząd Ubezpieczeń Społecznych USA w Stanach, świadczenie nie powinno być opodatkowane w Polsce, gdyż jest to świadczenie rodzinne.

Czytaj komentarz praktyczny w LEX: Kawecka Anna, Koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego w świadczeniach rodzinnych w świetle zmian w 2021 r.>

Świadczenie emerytalne, a nie rodzinne

W interpretacji z dnia 1 kwietnia br. dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej odmówił podatniczce prawa do zwolnienia. Ocenił jej stanowisko jako nieprawidłowe (interpretacja nr 0113-KDIPT2-2.4011.95.2025.2.ACZ). Stwierdził, że dochód podatniczki podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych, zgodnie z postanowieniami art. 5 umowy, w myśl którego osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie może być opodatkowana przez drugie Umawiające się Państwo z tytułu dochodu pochodzącego ze źródeł z tego drugiego Umawiającego się Państwa i tylko z tytułu takiego dochodu, zgodnie ze wszystkimi ograniczeniami zawartymi w niniejszej umowie. Dyrektor KIS stwierdził, że stosownie do postanowień Umowy między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Stanów Zjednoczonych Ameryki o uniknięciu podwójnego opodatkowania i zapobieżeniu uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu, Polska ma prawo opodatkować dochód uzyskany z tytułu świadczenia wdowiego wypłacanego ze Stanów Zjednoczonych osobie mającej miejsce zamieszkania na terytorium Polski. Organ uznał, że świadczenie wdowie otrzymywane przez podatniczkę z USA, podlega opodatkowaniu w Polsce, na zasadach określonych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. Stwierdził, że nie może zostać ono uznane za świadczenie rodzinne otrzymywane na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych.

Czytaj także artykuł w LEX: Bajson Jacek, Kret Tomasz, Rezydencja podatkowa>

Zatem, wypłacane przez Social Security Administration świadczenie wdowie nie korzysta ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 8 ustawy o PIT, gdyż z uwagi na jego charakter nie jest żadnym ze świadczeń wymienionych w tym przepisie. W konsekwencji, skoro świadczenie wdowie – nie jest wypłacane na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych – nie jest objęte zamkniętym katalogiem zwolnienia przedmiotowego określonego w art. 21 ust. 1 pkt 8 ustawy o PIT. Należy uznać je za rentę wypłacaną na podstawie przepisów o ubezpieczeniach społecznych obowiązujących w USA i jako takie mieści się ono w dyspozycji art. 12 ust. 7 ustawy o PIT, w związku z czym w Polsce podlega opodatkowaniu zgodnie z art. 9 ust. 1 ww. ustawy i podlega wykazaniu w zeznaniu podatkowym, składanym za rok podatkowy, w którym je otrzymano.

Ważna jest funkcja świadczenia

- Interpretacja indywidualna dotycząca opodatkowania tzw. świadczenia wdowiego wypłacanego z USA ilustruje potrzebę właściwej kwalifikacji dochodów: zarówno na gruncie prawa polskiego, jak i z uwzględnieniem postanowień polsko-amerykańskiej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. W omawianej sprawie organ trafnie uznał, że świadczenie wypłacane przez Social Security Administration ma charakter renty rodzinnej, a nie świadczenia rodzinnego w rozumieniu art. 21 ust. 1 pkt 8 ustawy o PIT – ocenia dr Radosław Bulejak,

Ekspert zauważa, że kluczowe znaczenie ma tutaj nie nazewnictwo stosowane w prawie obcym, lecz rzeczywista natura świadczenia oraz jego funkcja – w tym przypadku związana z systemem emerytalno-rentowym.

Czytaj także artykuł w LEX: Malinowski Dariusz M., Świadczenie dla rozwiedzionych małżonków otrzymywane ze Stanów Zjednoczonych>

 - W przypadku umów o unikaniu podwójnego opodatkowania istotne znaczenie ma wykładnia celowościowa, a nie literalna. Celem takich umów nie jest formalna klasyfikacja dochodów, lecz zapewnienie spójnego i sprawiedliwego opodatkowania w państwie rezydencji, z uwzględnieniem charakteru źródła przychodu – podkreśla dr Radosław Bulejak. I przypomina, że zgodnie z art. 3 ust. 2 umowy polsko-amerykańskiej, pojęcia niezdefiniowane w treści umowy powinny być interpretowane zgodnie z przepisami państwa stosującego umowę.

- Umowa zatem potwierdza, że nie wystarczy odwołanie się do literalnego brzmienia przepisów, lecz konieczna jest ocena istoty danego świadczenia i jego miejsca w systemie zabezpieczenia społecznego – stwierdza dr Bulejak.

Czytaj także komentarz praktyczny w LEX: Klimek Krzysztof, Opodatkowanie osób posiadających podwójne miejsce zamieszkania>

Samo podobieństwo nie daje prawa do ulgi

Podobnie interpretację ocenia kolejny ekspert.

- Umowa o uniknięciu podwójnego opodatkowania i zapobieżeniu uchylaniu się od opodatkowania pomiędzy Polską a USA zawiera zasady dotyczące opodatkowania transgranicznych dochodów. W polskim prawie podatkowym nie obowiązuje zasada analogii. Wynika to z art. 217 Konstytucji RP, zgodnie z którym: "Nakładanie podatków, innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania oraz stawek podatkowych, a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków następuje w drodze ustawy” – podkreśla Michał Cielibała, doradca podatkowy, prezes w Biurex sp. z o.o.

Dodaje on, że w praktyce oznacza to, że nie można „rozciągać” zwolnień czy ulg podatkowych na sytuacje podobne, nieuregulowane w ustawie.

- Zwolnienie podatkowe musi wynikać wprost z ustawy - jeśli dany przychód nie został wskazany jako zwolniony, nie można argumentować, że „jest podobny” do zwolnionego i powinien być też zwolniony. Według mnie dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej prawidłowo wskazał podstawę prawną wykluczenia ze zwolnienia świadczenia wdowiego, które podatniczka otrzymuje z USA – ocenia Michał Cielibała.

Jego zdaniem, organ zasadnie wskazał, że zwolnienia podatkowe mają charakter wyjątkowy i powinny być interpretowane literalnie.

Czytaj także artykuł w LEX: Zwolnienia podatkowe>

- W świetle art. 21 ust. 1 pkt 8 ustawy o PIT, zwolnieniu podlegają wyłącznie świadczenia rodzinne otrzymywane na podstawie polskich przepisów, m.in. ustawy o świadczeniach rodzinnych. Nie ma podstaw do uznania, że świadczenie wdowie z zagranicy, mimo podobieństwa funkcjonalnego, można zaliczyć do tej kategorii na zasadzie analogii. Takie działanie byłoby sprzeczne z konstytucyjną zasadą legalizmu – kwituje.

Czytaj również: Fiskus może chcieć podatku od prezentu na komunię

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.