Na gruncie polskich przepisów konstrukcja spółki cichej nie jest uregulowana. Pomimo tego ten typ stosunku prawnego znajduje zastosowanie w obrocie gospodarczym. Problemy interpretacyjne pojawiają się także na gruncie podatkowym. Jeden z nich dotyczy popularnej ostatnio formy opodatkowania estońskim CIT. Powstała wątpliwość, czy spółka, będąca stroną umowy spółki cichej, jest uprawniona do wyboru jako formy opodatkowania ryczałtu od dochodów spółek, tj. czy nie zostanie spełniony warunek wyłączający tę możliwość z art. 28j ust. 1 pkt 5 ustawy o CIT.

Głównym przedmiotem działalności spółki z o.o. są usługi w zakresie outsourcingu pracowniczego. Spółka zamierza w br. skorzystać z opodatkowania w formie ryczałtu od dochodów spółek. W jej ocenie, spełnia wszystkie warunki umożliwiające wybór tej formy. W perspektywie jest jednak zawiązanie umowy, na podstawie której spółka stałaby się tzw. wspólnikiem spółki cichej. Wątpliwości spółki stanowiły to, czy zawarcie takiej umowy wykluczy skorzystanie z estońskiego CIT. I z takim pytaniem spółka zwróciła się do organów skarbowych, składając wniosek o interpretację indywidualną.

Sprawdź w LEX: Warunki podmiotowe opodatkowania estońskim CIT - postępowanie krok po kroku >>>

Prosta struktura właścicielska

- Wnioskodawca nie był pewien, czy dochowa warunku prostej struktury właścicielskiej z art. 28j ust. 1 pkt 5 ustawy o CIT. Zgodnie z treścią przepisu podatnik nie może posiadać szeroko pojętych powiązań o charakterze kapitałowym oraz być stroną stosunków powierniczych. Co istotne, dla oceny tego warunku bez znaczenia jest wielkość zaangażowania kapitałowego czy istnienia wzajemnych powiązań – wyjaśnia Bartosz Przybysz, doradca podatkowy w Kancelarii Mentzen, autor wniosku o interpretację.

Ekspert dodaje, że kluczowe dla rozstrzygnięcia było to, że spółka cicha nie została szczegółowo uregulowana w kodeksie spółek handlowych, ani kodeksie cywilnym, trudno zatem stwierdzić, że mamy do czynienia z odrębną jednostką organizacyjną.

- Korzystną ścieżkę argumentacyjną wyznaczało założenie, że spółka cicha jest jedynie stosunkiem zobowiązaniowym, powstałym na podstawie zasady swobody umów. Udział wspólnika cichego nie prowadzi do utworzenia jakiejkolwiek wspólnoty ze wspólnikiem jawnym. Wspólnik cichy nie odpowiada też za zobowiązania spółki – podkreśla Bartosz Przybysz.

Jego zdaniem, nie budzi też wątpliwości, że zawarcie wspomnianej umowy nie spowoduje powstania spółki osobowej czy kapitałowej.

- Należy jednak zaznaczyć, że art. 28j ust. 1 pkt 5 ustawy o CIT nie poprzestaje tylko na zaangażowaniu w niniejsze podmioty, dotyczy to m.in. posiadania określonych praw majątkowych. Okoliczność ta mogła budzić uzasadnione wątpliwości – wskazuje Bartosz Przybysz.

Czytaj tez: Estoński CIT w praktyce >>>

 

Umowa nienazwana spółki cichej

Przedstawiona we wniosku argumentacja została pozytywnie oceniona przez organy skarbowe. W interpretacji z 1 lutego br. dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej przyznał rację spółce (nr 0111-KDIB1-1.4010.806.2022.1.SG). Przypomniał, że umowa spółki cichej zawiązywana jest na podstawie wyrażonej w art. 353(1) ustawy - Kodeks cywilny, zasady swobody umów (jako umowa nienazwana). W doktrynie wskazuje się, że spółka cicha polega na z założenia niejawnym uczestniczeniu jednego podmiotu (wspólnik cichy) w zysku wypracowywanym przez przedsiębiorstwo prowadzone przez inny podmiot - w zamian za wniesienie wkładu. 

Dyrektor KIS wskazał, że bycie stroną umowy spółki cichej nie zostało wymienione w art. 28j ust. 1 pkt 5 ustawy o CIT jako posiadanie udziałów (akcji) w kapitale innej spółki bądź ogółu praw i obowiązków w spółce niebędącej osobą prawną, czyli sytuacje uniemożliwiające skorzystanie z opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek. Warunek nieposiadania udziałów (akcji) w kapitale innej spółki nie znajdzie zastosowania w tym przypadku, gdyż spółka cicha nie jest podmiotem prawa, w związku z czym nie posiada ona osobowości prawnej.

Klimkiewicz-Deplano Katarzyna: Ryczałt od dochodów spółek, tzw. CIT estoński – sposób na obniżenie zobowiązania podatkowego czy dodatkowe źródło ryzyka? Analiza regulacji prawnopodatkowych i praktyki stosowania CIT estońskiego >>>

Podkreślił, że uczestnictwa w spółce cichej nie można utożsamiać z ogółem praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej. Kodeks spółek handlowych regulujący spółki osobowe przewiduje bowiem instytucję ogółu praw i obowiązków wspólnika spółki, natomiast kodeks cywilny nie zawiera stosownych unormowań w tym zakresie.

Zatem, zawarcie przez spółkę umowy spółki cichej nie wyłącza na podstawie art. 28j ust. 1 pkt 5 ustawy o CIT możliwości zastosowania opodatkowania w formie ryczałtu od dochodów spółek.

 

Estoński CIT w praktyce

Maciej Guzek, Stefaniak Mariusz

Sprawdź  

Estoński CIT a rozliczenia spółki cichej

- Jak się okazuje, nie w każdym przypadku zawarcie umowy spółki spowoduje utratę opodatkowania na zasadach estońskiego CIT. Praktyka interpretacyjna łagodzi warunki wejścia dla struktur wielopoziomowych. Warto wskazać, że w interpretacji KIS z 26 października 2022 r. (nr 0114-KDIP2-1.4010.48.2022.2.MW) potwierdzono prawo do estońskiego CIT podmiotu, który jest stroną umowy spółki cywilnej – zauważa Bartosz Przybysz.

Czytaj też: Spółka cicha między małżonkami >>>

Kolejny ekspert również pozytywnie ocenia interpretację. - Organ podatkowy przedstawił interpretację przepisów prawa podatkowego dotyczącego opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek przy zastosowaniu wykładni językowej przepisu dotyczącego warunków, jakie musi spełnić podmiot. Interpretacja ta jest jak najbardziej prawidłowa przy zastosowaniu wykładni językowej omawianego przepisu i wnioskodawca będąc stroną umowy spółki cichej ma prawo wybrać estoński CIT – ocenia Stefan Kowalski, radca prawny, partner w Kowalski & Wisła Attorneys.

Ekspert radzi jednak podatnikom ostrożność

- Pomimo przedstawienia przez organ powodów dokonania wykładni językowej i jej pierwszeństwa nad wykładnią systemową i celowościową innym podatnikom będącym wspólnikiem spółki cichej i chcącym wybrać opodatkowanie ryczałtem od dochodów spółek, zalecałbym dużą rozwagę oraz zwrócenie się do dyrektora KIS z własnym wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej – tak aby uzyskać ochronę przewidzianą w ordynacji podatkowej – radzi Stefan Kowalski.

Jego zdaniem, ostrożność ta wynika z braku ochrony zastosowania się do interpretacji niewydanej we własnej sprawie oraz uzasadnienia do ustawy wprowadzającej opodatkowanie ryczałtem od dochodów spółek.

- Wprowadzone warunki dotyczące zatrudnienia i struktury przychodów mają w zamierzeniu ograniczać możliwość korzystania z tej opcji podatkowej tym podmiotom, które nie prowadzą rzeczywistej działalności gospodarczej. Celem wprowadzenia tego warunku jest ograniczenie możliwości korzystania z opodatkowania ryczałtem przez podmioty nieprowadzące aktywnej działalności gospodarczej, ale nakierowane na czerpanie przychodów głównie z pasywnych źródeł przychodów. Takie informacje zawiera druk nr 643, str. 36-37 – wskazuje Stefan Kowalski.

Zobacz również: Rocznego sprawozdania finansowego nie da się sporządzić bez CIT-8 >>

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.