Przedmiotem rozpoznania przez NSA była sprawa, której podłożem stała się luka prawna w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych. Ustawa o CIT szczegółowo reguluje kwestie podatkowe związane z łączeniem się spółek , lecz żaden z jej przepisów nie odnosi się do łączenia spółki kapitałowej ze spółką osobową. W szczególności nie zawiera regulacji, które bezpośrednio wskazywałyby, czy przejecie spółki osobowej przez spółkę kapitałową w trybie uproszczonym skutkuje powstaniem po stronie spółki przejmującej przychodu podlegającego opodatkowaniu CIT.
Uproszczone połączenie bez podwyższania kapitału
Dlatego spółka, która zamierzała przeprowadzić takie połączenie wystąpiła o interpretację indywidualną. Wskazała, że połączenie zostanie przeprowadzone zgodnie z art. 515 par. 1 kodeksu spółek handlowych w trybie uproszczonym, tj. bez podwyższania kapitału zakładowego spółki przejmującej i wydawania udziałów wspólnikom spółki przejmowanej. Wnioskodawca wskazał, że połączenie zostanie przeprowadzone w ramach jednej transakcji, bez podwyższania kapitału zakładowego.
W wyniku połączenia nastąpi przeniesienie całego majątku spółki przejmowanej na spółkę przejmującą, w drodze sukcesji uniwersalnej, a spółka przejmowana zostanie rozwiązana bez przeprowadzania likwidacji. Zadano pytanie, czy połączenie przez przejęcie spółki osobowej, w której wnioskodawca jest wspólnikiem, będzie skutkować powstaniem po stronie wnioskodawcy przychodu podatkowego na gruncie ustawy o CIT. Zdaniem wnioskodawcy, wskutek takiego połączenia nie powstanie przychód podatkowy. Spółka przedstawiła obszerną argumentację.
Czytaj też: Podział spółki przez wydzielenie bez podwyższania kapitału zakładowego spółki przejmującej >>>
Fiskus: Wartość majątku przychodem podatkowym
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał, że skoro w związku z połączeniem wnioskodawcy ze spółką jawną otrzyma on majątek, to wartość tego majątku będzie stanowiła przychód podatkowy dla wnioskodawcy. Uznał, że przychód powstały w związku z połączeniem ze spółką jawną może zostać pomniejszony o wydatki na nabycie lub objęcie prawa do udziałów w tej spółce, a także o uzyskaną przed przejęciem przez wnioskodawcę nadwyżkę przychodów nad kosztami ich uzyskania, o których mowa w art. 5 ustawy o CIT pomniejszonej o wypłaty dokonane z tytułu udziału w takiej spółce i wydatki niestanowiące kosztów uzyskania przychodów.
Zobacz również: NSA: To podatnik, nie urzędnik, musi odtworzyć dokumentację księgową po pożarze >>
Czytaj też: Neutralność podatkowa wymiany udziałów z więcej niż jednym wspólnikiem >>>
WSA: Interpretacja błędna
W wyroku z 30 stycznia 2020 r. WSA w Rzeszowie przyznał rację spółce (I SA/Rz 879/19). Stwierdził, że organ ograniczył swoje rozważania jedynie do przepisów ogólnych regulujących kwestię powstania przychodu nie odnosząc się do całego szeregu dalszych regulacji, w tym również tych wskazywanych przez pytającego.
Art. 12 ust. 1 jest przepisem otwartym, jeżeli chodzi o samą definicję przychodu. Nie zawiera samej definicji, a jedynie przykładowe wyliczenie, co może być przychodem w rozumieniu ustawy. Dla prawidłowego ustalenia czy dane przesunięcie majątku pomiędzy dwoma pomiotami prawa będzie skutkować powstaniem przychodu po stronie tego podmiotu, do którego ten majątek zostaje włączony musi nastąpić z uwzględnieniem wszystkich przepisów regulujących zarówno określenie przychodu, jak też wskazujących, co takim przychodem nie jest, a tym samym nie podlega opodatkowaniu.
WSA stwierdził, że zawarte w omawianej ustawie regulacje dotyczące powstania przychodu w sytuacji, gdy do połączenia spółek dochodzi odnośnie spółek kapitałowych nie mogą być bezpośrednio stosowane, gdyż jest to zupełnie inny rodzaj osób prawnych.
Sąd wskazał, że w sytuacji takiej jak w tej sprawie kwestia opodatkowania musi być rozpatrywana z uwzględnieniem art. 12 ust. 4 pkt 4 i 12 ust. 4 pkt 11 ustawy o CIT.
Czytaj też:
Zdaniem WSA, połączenie spółki kapitałowej ze spółką osobową poprzez jej przejęcie musi być rozpatrywane w kategoriach objęcia udziałów przez wspólników spółki osobowej w zamian za wkład niepieniężny wniesiony do spółki kapitałowej.
W tym zakresie będą miały zastosowanie przepisy art. 12 ust. 4 pkt 4 i pkt 11 ustawy o CIT. Pierwszy z nich przewiduje, że do przychodów nie zalicza się przychodów otrzymanych na utworzenie lub powiększenie kapitału zakładowego, funduszu udziałowego albo funduszu założycielskiego, albo funduszu statutowego w banku państwowym, albo funduszu organizacyjnego ubezpieczyciela. Wszelkie zatem przychody otrzymane na powiększenie kapitału zakładowego nie podlegają opodatkowaniu.
Kwestię przychodów przekraczających kapitał zakładowy i przekazywanych na kapitał zapasowy reguluje art. 12 ust. 4 pkt 11 ustawy o CIT, który wyłącza z pojęcia przychodów w rozumieniu art. 12 ust. 1 wszelkie kwoty i wartości stanowiące nadwyżkę ponad wartość nominalną udziałów (akcji), otrzymanych przy ich wydaniu i przekazanych na kapitał zapasowy.
Przepisy te w ocenie WSA znajdą zastosowanie również w tej sprawie.
NSA: Rację ma WSA
NSA wyrokiem z 17 stycznia br. oddalił skargę kasacyjną organów skarbowych. - We wniosku o interpretację wskazano, że podstawą połączenia był art. 515 par. 1 kodeksu spółek handlowych, na mocy którego połączenie może być dokonane bez podwyższenia kapitału zakładowego. Doszło do przesunięć w kapitałach ale nie doszło do podwyższenia kapitału zakładowego - uzasadniał sędzia Antoni Hanusz.
NSA wskazał, że coś się musiało z tym majątkiem stać, stąd pytanie Przewodniczącej składu orzekającego czy zasilił inne kapitały (zapasowy).
- Stan faktyczny, który jest przedmiotem rozstrzygnięcia nie znajduje dokładnego uregulowania w przepisach ustawy podatkowej. Stany faktyczne często wyprzedzają rozwiązania prawnopodatkowe. Rozstrzygnięcie NSA jest o tym, że organ podatkowy będzie zobowiązany zgodnie z trafną konkluzją WSA w Rzeszowie odnieść się do zastosowania przepisów art. 12 ust. 4 pkt 4 i pkt. 11 ustawy o CIT – uzasadniał sędzia Hanusz.
Organ ma wskazać, który z tych przepisów należy zastosować do tego stanu faktycznego.
- Sąd tego nie będzie ustalał, bo by wyręczał organ interpretacyjny, ale należy jeden lub drugi przepis zastosować. Nie będzie miał natomiast zastosowania przepis art. 12 ust. 1 ustawy o CIT dotyczący ustalania przychodu na zasadach ogólnych. Będziemy z zainteresowaniem śledzić jak ta interpretacja dotycząca tego stanu faktycznego będzie dalej przebiegać, o czym NSA rozstrzygać nie może – podsumował sędzia Hanusz.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
