Chodzi o ustawę z dnia 9 marca 2023 roku o zmianie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 556). Zmiany mają usprawnić działania dotyczące wszczęcia i prowadzenia egzekucji administracyjnej oraz zwiększenia jej efektywności a także wprowadzenia rozwiązań, które umożliwiają przymusowe dochodzenie należności związanych z VAT, rozliczanym w procedurach szczególnych. Zawiera jednak także odniesienia do innych aspektów. Nowela to 29, w większości dość rozbudowanych, przepisów, nie są to zatem kosmetyczne zmiany.
Czytaj: Piekarnie i cukiernie mniej zapłacą za gaz - Senat rozszerza listę uprawnionych>>
Przedstawiając jeszcze w Sejmie projekt wiceminister finansów Artur Soboń powiedział, że nowe przepisy m.in. usprawnią wszczęcie i prowadzenie egzekucji administracyjnej, zwiększona zostanie również jej efektywność. Proponowane nowe rozwiązania dotyczą również egzekucji VAT-u w specjalnej procedurze zagranicznej. - Cały projekt oznacza kilka istotnych zmian, uproszczeń, które powodują, że te postępowania będą skuteczne, dochody budżetu państwa będą większe. Oczywiście on jest korzystny również i dla wierzycieli i dla dłużników"- powiedział wiceminister.
USTAWA z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji >
Spłata zaległości podatkowych – będą nowe zasady
Obecnie jest tak, że w niektórych szczególnych przypadkach podatek lub zaległość podatkowa może być rozłożony na raty. W tej sytuacji organ podatkowy wydaje decyzję, w której określa termin i wysokość rat. W przypadku braku płatności rat decyzja wygasa, ale nie zawsze w całości.
- Zgodnie z obowiązującymi aktualnie przepisami ordynacji podatkowej, wygaśnięcie z mocy prawa decyzji o rozłożeniu na raty w zakresie wszystkich niezapłaconych rat następuje w razie niedotrzymania terminu płatności trzech kolejnych rat, na jakie został rozłożony podatek lub zaległość podatkowa – wyjaśniał w rozmowie z Prawo.pl, Arkadiusz Łagowski, doradca podatkowy, wspólnik w kancelarii Chojnacka & Łagowski Doradcy Podatkowi.
Czytaj w LEX: Ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych na przykładach >>>
Czytaj w LEX: Doradca podatkowy a egzekucja komornicza >>>
Zgodnie z nowym art. 67da par. 2 ordynacji podatkowej, wygaśnięcie decyzji o rozłożeniu na raty będzie następowało w przypadku niedotrzymania terminu płatności trzech, niekoniecznie kolejnych, rat.
- Celem zmiany jest przeciwdziałanie postępowaniu polegającemu na niezapłacenia wielu rat nienastępujących bezpośrednio po sobie. Brak jest wówczas możliwości wygaśnięcia układu ratalnego, mimo że nie jest on realizowany – podkreśla Łagowski.
Czytaj w LEX: Odsetki za zwłokę na przykładach w postępowaniu podatkowym >>
Zobacz również: NSA: Wspólnicy nie odpowiadają za zobowiązania spółki, jeśli nie są one ostatecznie ustalone >>
Zmiana przepisu ukróci więc takie działania niektórych podatników, którzy spłacali np. co drugą ratę swoich zaległości podatkowych. Dzięki takim wpłatom, unikali przesłanki niepłacenia „trzech kolejnych rat”. Po zmianie przepisów wystarczające będzie nie zapłacić po prostu trzech rat (nie będzie ważne których), by stracić prawo do spłacenia długi w ratach. W takiej sytuacji wydana wcześniej decyzja wygaśnie i kwotę niewpłaconych jeszcze podatków trzeba będzie zapłacić od razu – inaczej urząd będzie mógł zablokować konta bankowe i ściągnąć zaległości w trybie egzekucyjnym.
Jak zauważa Arkadiusz Łagowski, zgodnie z uzasadnieniem do nowelizacji, z danych uzyskanych z Krajowej Administracji Skarbowej wynika, że w 2019 r. wygasło ok. 40 proc. ogółu decyzji rozkładających na raty zapłatę zaległości podatkowych, a także grzywien i mandatów. Jego zdaniem, uchylanie się od płatności rat jest zatem dość częste. Z tego względu przyjęte zmiany, przynajmniej z perspektywy budżetu państwa, trzeba ocenić pozytywnie.
Czytaj w LEX: Nadpłata VAT jako źródło pokrycia zaległości podatkowej w PIT - omówienie orzecznictwa >>>
Zmiany w egzekucji zaległego VAT
Ustawa przewiduje również wprowadzenie zmian w egzekucji VAT od podmiotów zagranicznych w ramach unijnych procedur szczególnych, wskazanych w rozporządzeniu wykonawczym Rady (UE) nr 282/2011 z 15 marca 2011 r. ustanawiającym środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej.
- Dodanie nowego tytułu egzekucyjnego – deklaracji VAT składanych w związku z rozliczaniem VAT w procedurach szczególnych - to istotna zmiana. Takie rozwiązanie umożliwi sprawniejsze dochodzenie należności od podatników niemających miejsca zamieszkania lub siedziby w Polsce, którzy deklarację złożyli w innym państwie członkowskim - ocenia Marek Kortała, konsultant w ALTO.
Procedury szczególne w założeniu ułatwiają wykonywanie obowiązków w podatku od wartości dodanej od transakcji podmiotów mających miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium innego państwa niż państwo konsumpcji, gdzie są obowiązane do zapłaty tego podatku. W aktualnym stanie prawnym brak jest możliwości przymusowego dochodzenia podatku od towarów i usług rozliczonego w procedurze szczególnej, w przypadku gdy miejscem transakcji jest Rzeczpospolita Polska, zaś miejscem zamieszkania lub siedziby podatnika oraz państwem jego identyfikacji jest inne państwo i w tym państwie identyfikacji została złożona deklaracja.
Ustawa zakłada, by do katalogu dokumentów stanowiących podstawę egzekucji administracyjnej dodać również deklarację złożoną w państwie członkowskim identyfikacji, o której mowa w art. 59, art. 61 i art. 61a ww. rozporządzenia Rady (UE) nr 282/2011. Teraz deklaracje są składane w innym państwie członkowskim i nie zawierają pouczenia o tym, że mogą stanowić podstawę do wystawienia tytułu wykonawczego. Przypomnienie wysyłane drogą elektroniczną (mailową) do podatnika, gdy nie wpłacił zadeklarowanej kwoty podatku od towarów i usług lub wpłacił ją w niepełnej wysokości nie stanowi jednak upomnienia. Obowiązek wysyłania przypomnień ma zatem zostać zlikwidowany.
Jak podano w uzasadnieniu projektu ustawy, w celu przymusowego dochodzenia należności Skarbu Państwa od zobowiązanych mających miejsce zamieszkania lub siedzibę i majątek poza granicami RP konieczne jest wystawienie krajowego tytułu wykonawczego, na podstawie którego możliwe będzie wystąpienie z wnioskiem o udzielenie pomocy w dochodzeniu należności przez inne państwo. Taki wniosek kierowany jest do innego państwa wraz z jednolitym tytułem wykonawczym lub zagranicznym tytułem wykonawczym na podstawie ustawy o wzajemnej pomocy. W związku z tym zaproponowano zmianę art. 27 par. 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, wymieniającego elementy tytułu wykonawczego, poprzez uzupełnienie danych zobowiązanego o numer, za pomocą którego zobowiązany został zidentyfikowany na potrzeby podatku w innym kraju. W tytule wykonawczym obejmującym należności pieniężne wynikające z deklaracji składanej w innym państwie wierzyciel będzie wskazywał zatem numer, za pomocą którego zobowiązany został zidentyfikowany na potrzeby podatku w tamtym kraju.
Będzie też obowiązek przeliczania wartości w innych walutach na złotówki. Autorzy zmiany zwracają uwagę, że w związku z tym, że deklaracje składane w państwie identyfikacji zawierają należność podaną w walucie innej niż waluta polska chcą wprowadzić zasadę przeliczania należności pieniężnej wynikającej z tej deklaracji na walutę polską (w złotych). Przeliczenie to nastąpi według kursu wymiany opublikowanego przez Europejski Bank Centralny w ostatnim dniu danego okresu rozliczeniowego, a jeżeli kurs nie zostanie opublikowany w tym dniu – według kursu wymiany opublikowanego w najbliższym po nim dniu. W założeniu ma to umożliwić ujęcie tej należności pieniężnej w złotych w tytule wykonawczym kierowanym do wykonania do organu egzekucyjnego.
Kiedy zmiany wejdą w życie?
Nowelizacja, co do zasady, wejdzie w życie po upływie 12 miesięcy od dnia ogłoszenia, z pewnymi wyjątkami określonymi w art. 29 ustawy.
Czytaj w LEX: Moment rozpoczęcia biegu terminu do wniesienia zarzutów w sprawie egzekucji administracyjnej >>>
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
