Spółka prowadziła działalność gospodarczą w zakresie obrotu nieruchomościami. W latach 2008-2010 wygenerowała nadwyżkę VAT naliczonego nad należnym w związku z budową dwóch budynków mieszkalnych. Do sierpnia 2017 r., kiedy spółka odpłatnie zbyła jeden z budynków, nie wykazywała czynności opodatkowanych. VAT zaś wykazywała w deklaracjach do przeniesienia na kolejny okres.
Nadwyżka VAT wyzerowana?
Zdaniem organów skarbowych, spółka już od grudnia 2011 r. nie mogła obniżać VAT należnego o naliczony z faktur otrzymanych w latach 2008-2010 i przenosić nadwyżki na kolejne okresy rozliczeniowe, gdyż nadwyżka uległa przedawnieniu, więc powinna być "wyzerowana".
Naczelnik urzędu skarbowego stwierdził, że nadwyżka zawarta w deklaracji za kwiecień 2017 r. powstała od lipca 2008 r. do października 2010 r. i dotyczyła rozliczeń za miesiące, co do których upłynęły terminy przedawnienia, stosownie do art. 70 par. 1 ordynacji podatkowej. Dyrektor Izby Administracji Skarbowej utrzymał w mocy decyzję organu I instancji. Spóła wniosła skargę do WSA w Warszawie.
Czytaj w LEX: Przedawnienie zobowiązań podatkowych a VAT >
Wątpliwości na korzyść podatnika
W wyroku z 4 grudnia 2018 r. sygn. akt. III SA/Wa 432/18 WSA przyznał rację podatnikowi. Sąd stwierdził, że poglądy fiskusa nie mają oparcia w konkretnym przepisie prawa, a tym bardziej w powoływanej uchwale NSA z 29 czerwca 2009r. sygn. akt I FPS 9/08. Podkreślił też, że wszelkie wątpliwości, co do treści przepisów prawa podatkowego, stosownie do art. 2a ordynacji podatkowej należy rozstrzygać na korzyść podatnika.
Sąd wskazał, że stosownie do treści art. 70 par. 1 ordynacji podatkowej, zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku. Podkreślił też, że wątpliwości w orzecznictwie budziło to, czy do nadwyżki VAT naliczonego nad należnym można stosować ten przepis. NSA w ww. uchwale rozstrzygnął, że art. 70 par. 1 ordynacji podatkowej ma zastosowanie do należności z tytułu nienależnego zwrotu VAT.
WSA stwierdził, że powyższy pogląd NSA podziela i jest nim związany. Sąd za słuszne uznaje także prezentowane w orzecznictwie stanowisko, że uchwała NSA dotyczy nie tylko zwrotu VAT na rachunek bankowy, ale także nadwyżki przeniesionej na kolejny okres rozliczeniowy (tzw. zwrotu pośredniego).
Zobacz również: Błędna stawka na fakturze nie blokuje odliczenia VAT >>
Zdaniem sądu, wywody poczynione w uzasadnieniu uchwały NSA nie prowadzą jednak do wniosku, wyprowadzonego przez organy podatkowe, że spółka przenosząc swoje rozliczenia w zakresie VAT na kolejne okresy rozliczeniowe, aż do czasu wykazania sprzedaży opodatkowanej, ściśle związanej z transakcją opodatkowaną utraciła prawo do odliczenia VAT, gdyż kwota deklarowana do przeniesienia wygasła na skutek przedawnienia w 2011 r.
Zobacz procedurę w LEX: Korekty podatkowo-ubezpieczeniowe po wyroku TK >
Pisemne motywy uchwały wskazują jedynie, że organ podatkowy, analogicznie, jak w przypadku zadeklarowanego zobowiązania podatkowego, nie może, po upływie terminu przedawnienia, dokonywać weryfikacji i zmiany wysokości zadeklarowanej nadwyżki VAT.
Obie strony sporu tracą prawo?
Należało przyjąć, że organy utraciły prawo do wydawania decyzji, w których mogłyby kwestionować wysokości nadwyżek. Tym samym niemożliwe było wydanie przez organy podatkowe w 2017 r. jakiejkolwiek decyzji dotyczącej ww. nadwyżek po upływie terminu przedawnienia zobowiązań podatkowych, których nadwyżki te dotyczyły.
Brak zakwestionowania przed upływem terminu przedawnienia rozliczeń podatkowych dotyczących pierwotnych nadwyżek VAT z lat 2008 - 2010 uniemożliwia organom podatkowym, kwestionowanie tych rozliczeń w późniejszych okresach, następujących po przedawnieniu zobowiązań podatkowych, których dotyczyły nadwyżki.
Czytaj w LEX: Nadpłata VAT jako źródło pokrycia zaległości podatkowej w PIT - omówienie orzecznictwa >
Organy podatkowe nie mogły zatem w 2017 r. kwestionować wysokości nadwyżki ustalonej w deklaracji podatkowej VAT-7 za listopad 2010 r. i przyjąć, że wynosiła ona 0 zł.
Upływ okresu przedawnienia zobowiązań podatkowych za lata 2008 - 2010 spowodował, że nadwyżka VAT (zobowiązanie podatkowe) za ten okres stała się ostateczna i nie mogła być już zweryfikowana.
Nadwyżkę można zmaterializować?
Zdaniem sądu w sprawie kluczową jest odpowiedź na pytanie: czy podatnik, który uwzględnił VAT z faktury kosztowej w deklaracji za konkretny miesiąc jest ograniczony czasowo w zakresie faktycznego odzyskania zadeklarowanych w ten sposób kwot, w związku przenoszeniem nadwyżki VAT naliczonego nad należnym na kolejne okresy rozliczeniowe, w których staje się ona kolejną nadwyżką, i czy tą nową nadwyżkę może zmaterializować skutecznie w okresach rozliczeniowych, w których doszło do sprzedaży opodatkowanej, także po upływie okresu przedawnienia zobowiązań podatkowych, do których nadwyżka ta pierwotnie się odnosiła, jeśli organ we właściwym terminie (przed upływem terminu przedawnienia) nie zakwestionował jej wysokości.
Zdaniem WSA, należy twierdząco odpowiedzieć na to pytanie, choć ustawodawca w przepisach prawa nie unormował tych kwestii.
WSA podkreślił, że po upływie okresu przedawnienia podatnik powinien mieć pewność, że definitywnie wprowadzona do rozliczeń kolejnych miesięcy, na mocy art. 87 ust. 1 ustawy o VAT nadwyżka, której prawidłowości nie zakwestionowano, nie będzie z tych rozliczeń wyeliminowana, tylko z powodu, że doszło do niezależnego od woli podatnika wydłużenia okresu, w którym możliwe byłoby dokonanie sprzedaży opodatkowanej towaru, z którym wiązały się poniesione przez podatnika wydatki.
Jednak jeden z sędziów WSA zgłosił zdanie odrębne od tego wyroku, twierdząc, że prawo podatnika się przedawniło.
Naczelny Sąd Administracyjny uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania.
NSA zwrócił jednak uwagę na orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości UE, z którego wynika, że poszczególne kraje członkowskie mogą określać graniczny termin odliczenia podatku. Wyjaśnił, że jeśli po upływie tego terminu fiskus nie może weryfikować zasadności zwrotu VAT, to zdaniem NSA, analogicznie również podatnik traci prawo do realizacji tego prawa.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 14 stycznia 2020 r., sygn. akt I FSK 685/10
Sprawdź w LEX: Jak długo dłużnik ma prawo do zwiększenia kwoty podatku naliczonego VAT, jeśli należność uregulowano? >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
