Jak wyjaśnia resort finansów, stopa oszczędności w Polsce pozostaje jedną z najniższych w UE i OECD - w I kwartale 2024 r. wyniosła 2,41 proc. wobec średniej unijnej 13,26 proc. (dane Eurostatu). Ponadto, sposób zarządzania oszczędnościami przez gospodarstwa domowe charakteryzuje się niską efektywnością, co negatywnie wpływa na długookresowy wzrost zamożności społeczeństwa. Spowodowane jest to, jak diagnozuje problem MF, nadmierną alokacją środków finansowych w depozytach bankowych i lokatach o realnym oprocentowaniu bliskim zeru. Na koniec 2024 r. Polacy zgromadzili niemal 1,75 bln zł w formie depozytów bankowych i gotówki, podczas gdy udział inwestycji w instrumenty finansowe o wyższej dochodowości, takie jak akcje czy obligacje korporacyjne wyniósł ok. 0,6 bln zł (dane NBP, Eurostat).

Jak podkreślono, pomimo korzystnych wyników rynkowych, w tym historycznie rekordowej krajowej kapitalizacji polskiej giełdy przekraczającej 950 mld zł oraz wzrostu indeksu WIG o ponad 30 proc. w pierwszej połowie 2025 r., Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie pozostaje relatywnie płytka w ujęciu makroekonomicznym. W konsekwencji, mimo istotnej roli gospodarstw domowych w finansowaniu gospodarki za pośrednictwem depozytów bankowych, konieczne jest stworzenie systemu sprzyjającego lokowaniu większej części oszczędności w instrumentach rynku kapitałowego, z jednoczesnym buforem oszczędnościowym zapewniającym elastyczność w zakresie realokacji, dywersyfikacji i nabywania nowych aktywów.

Zwolnienia podatkowe nawet do 100 tys. zł wartości

Dlatego projekt ministerstwa przewiduje stworzenie nowej formy oszczędzania i inwestowania w postaci osobistego konta inwestycyjnego (OKI), przeznaczonego dla osób fizycznych. Będzie ono miało charakter dobrowolny, z możliwością wpłaty i wypłaty środków pieniężnych w każdej chwili. Rozwiązanie to ma na celu motywowanie do dobrowolnego podjęcia inwestowania przy ustawowym zapewnieniu pełnej kontroli oszczędzającego nad swoimi środkami na OKI. 

Aktywa w ramach konta będą zwolnione z opodatkowania do wartości 100 tys. zł, w tym:

  • aktywa o charakterze inwestycyjnym (akcje, obligacje i inne instrumenty finansowe dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym lub wprowadzone do alternatywnego systemu obrotu, fundusze inwestycyjne) będą mogły korzystać z takiego zwolnienia w pełnej wysokości (tj. do kwoty 100 tys. zł),
  • aktywa o charakterze oszczędnościowym (środki pieniężne, lokaty, obligacje oszczędnościowe) będą mogły korzystać z takiego zwolnienia do wartości 25 tys. zł.

Forma obliczania wartości aktywów została oparta na koncepcji bazy kapitałowej, która stanowi sumę wartości środków oszczędzającego, obliczaną jako jedna czwarta sumy:

  • wartości rynkowej aktywów znajdujących się na OKI na początku każdego kwartału roku kalendarzowego, oraz
  • łącznej wysokości wpłat dokonanych na OKI w ciągu roku kalendarzowego.

Taka forma zwolnienia z opodatkowania ma motywować do alokowania środków w realną gospodarkę, która charakteryzuje się większą zmiennością stóp zwrotu, jednocześnie umożliwiając stworzenie bezpiecznej „poduszki finansowej” oraz zapewniając elastyczność w zakresie realokacji, dywersyfikacji i nabywania nowych aktywów.

Nadwyżka wartości aktywów zgromadzonych na OKI ponad limity zwolnione z opodatkowania (tj. 25 tys. zł dla części oszczędnościowej oraz 100 tys. zł dla całości aktywów) będzie podlegać opodatkowaniu o szacunkowej stopie wynoszącej od 0,8 do 0,9 proc. W konsekwencji, podatek od aktywów w ramach OKI będzie naliczany od sumy dwóch nadwyżek:

  • nadwyżki wartości części oszczędnościowej ponad 25 tys. zł,
  • nadwyżki łącznej wartości aktywów (oszczędnościowej i inwestycyjnej) ponad 100 tys. zł, pomniejszonej o wcześniej opodatkowaną nadwyżkę z części oszczędnościowej.

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.