Nabycie nieruchomości w drodze egzekucji niesie ze sobą pewne skutki i komplikacje. Nie jest to wcale prosta ani szybka procedura. Czasem rodzi też wątpliwości podatkowe. W przedmiotowej sprawie egzekucja z nieruchomości wszczęta została w 2014 r. Podatniczka została nabywcą nieruchomości wskutek przeprowadzonej licytacji w lipcu 2016 r. Przybicie zostało wstrzymane do czasu rozpoznania skarg dłużnika. Postanowienie o udzieleniu przybicia wydano w sierpniu 2017 r., a wobec prowadzonych postępowań zażaleniowych, postanowienie o przysądzeniu własności nieruchomości wydano dopiero w październiku 2018 r. a uprawomocniło się ono w maju 2019 r.
Podatniczka powzięła wątpliwość, czy nabycie w drodze postępowania egzekucyjnego nieruchomości podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, a jeśli tak to jaka kwota stanowi podstawę opodatkowania.
Ważny problem opodatkowania PCC
Jej zdaniem, nabycie nieruchomości w tym trybie podlega zwolnieniu od podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC) z uwagi na okoliczność przewlekłego prowadzenia postępowania przez sąd, gdzie egzekucja z nieruchomości została wszczęta w 2015 r. natomiast nabycie nieruchomości w postępowaniu egzekucyjnym podlegało zwolnieniu. Dlaczego powstała taka wątpliwość?
- Sedno rozstrzygnięcia przedmiotowej interpretacji sprowadzało się do wykładni przepisu ustawy zmieniającej ustawę o PCC, a więc przepisu regulującego sposób stosowania przepisów ustawy w starym i nowym jej brzmieniu. Innymi słowy momentu, w którym dane czynności prawne podlegać będą opodatkowaniu – ocenia Marcin Malinowski, adwokat kierujący praktyką Tax Litigation w B2RLAW. Podkreśla on, że sprzedaż rzeczy w postępowaniu egzekucyjnym i upadłościowym stała się opodatkowana wraz z dniem 1 stycznia 2016 r.
Umowa sprzedaży w postępowaniu egzekucyjnym a PCC
Ustawa o PCC, w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2015 r., zawierała uregulowania w art. 2 pkt 3, zgodnie z którymi nie podlegały temu podatkowi umowy sprzedaży rzeczy w postępowaniu egzekucyjnym lub upadłościowym. Przepis ten od 1 stycznia 2016 r. został uchylony ustawą z dnia 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw. Stosownie do art. 50 ust. 2 ww. ustawy do opodatkowania czynności cywilnoprawnych, z tytułu których obowiązek podatkowy powstał na podstawie ustawy zmienianej przed dniem wejścia w życie nowelizacji, zastosowanie miały przepisy dotychczasowe. To oznacza, że do tych czynności cywilnoprawnych, z tytułu których obowiązek podatkowy powstał na podstawie ustawy zmienionej nowelizacją stosuje się przepisy w brzmieniu zmienionym.
- Wyzwaniem w tej sprawie jest zatem określenie, kiedy dokonała się sprzedaż nieruchomości – stwierdza Marcin Malinowski.
Sedno rozstrzygnięcia sprowadza się do stwierdzenia, kiedy powstał obowiązek podatkowy w związku z nabyciem nieruchomości. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdził, że mając na względzie obowiązujące przepisy, w szczególności uregulowanie zawarte w art. 3 ust. 1 pkt 3 ustawy o PCC, należy stwierdzić, że momentem powstania obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych w związku z wydaniem postanowienia sądu o przysądzeniu własności nieruchomości, jest dzień uprawomocnienia się tego postanowienia. Z tym bowiem dniem następuje przeniesienie własności na rzecz nabywcy. Dyrektor KIS podkreślił, że jak wynika wprost z art. 999 par. par 1 zdanie pierwsze Kodeksu postępowania cywilnego, dopiero prawomocne postanowienie o przysądzeniu własności przenosi własność na nabywcę.
W przedmiotowej sprawie postanowienie to uprawomocniło się w maju 2019 r., co oznacza, że w dniu, w którym to postanowienie się uprawomocniło powstał obowiązek podatkowy w PCC.
Zobacz również: Fundacje rodzinne i nowe zasady opodatkowania coraz bliżej >>
Podstawa opodatkowania to wartość rynkowa rzeczy
Dyrektor KIS podkreślił także, że podstawę opodatkowania w opisanym przypadku stanowi wartość rynkowa nabytej przez podatniczkę nieruchomości z dnia nabycia własności nieruchomości. A zatem wartość nabytej nieruchomości musi dla celów podatkowych odpowiadać jej wartości rynkowej z dnia nabycia czyli uprawomocnienia się postanowienia sądu o przysądzeniu własności nieruchomości.
Stanowisko to potwierdza adwokat Marcin Malinowski.
- W przypadku nabyć egzekucyjnych istotna jest data uprawomocnienia się postanowienia o przysądzeniu własności nieruchomości, a nie data wszczęcia postępowania egzekucyjnego, jak twierdziła wnioskodawczyni – przyznaje Marcin Malinowski.
Jego zdaniem, nie jest to problem odosobniony, gdyż wielokrotnie postępowanie egzekucyjne może trwać wiele lat uwzględniwszy interesy stron wyrażane procesowo, np. w drodze zażaleń na dane czynności, które mogą istotnie oddalić moment nabycia nieruchomości.
- Tym samym osoby, które zdecydowały się na zakup nieruchomości przed zmianą ustawy mogły nawet nie przewidywać, ze będą zobligowane zapłacić podatek PCC przy jej nabyciu – podkreśla Marcin Malinowski.
Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 18 września 2020 r. , nr 0111-KDIB2-2.4014.154.2020.1.MM
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
