Zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika z pewnymi ustawowymi wyłączeniami. Wiąże się z tym funkcja płatnika. Płatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu. Na podmiotach takich jak zakłady pracy ciążą obowiązki płatnika w zakresie przychodów ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy czy też z zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego. W ten sposób ustawodawca rozróżnił źródła przychodów i sposób opodatkowania dochodów pochodzących z poszczególnych źródeł.
Czytaj również: Nieodpłatne świadczenia pracownicze a przychód z PIT >>
Istota przychodów pracowniczych
Jeśli chodzi o definicję przychodów ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych, do których zalicza się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego i mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy, można powiedzieć, że do przychodów pracownika zalicza się wszystkie otrzymane przez niego świadczenia. Nie tylko wynagrodzenia wprost wynikające z umowy o pracę, ale również świadczenia niezależne od podstawy ich wypłaty (dodatki, nagrody, ekwiwalenty, nieodpłatne świadczenia) są zaliczane do przychodów pracownika, jeżeli tylko w jakikolwiek sposób wiążą się z faktem wykonywania pracy. Wymienione przez ustawodawcę kategorie przychodów stanowią katalog otwarty, dlatego przychodem pracownika są nie tylko pieniądze, ale także wartość świadczeń w naturze lub świadczeń nieodpłatnych.
Czytaj w LEX: Świadczenia od pracodawcy a podatek dochodowy od osób fizycznych >
Istotne jest wyróżnienie w tym zakresie pojęcia „nieodpłatnego świadczenia” jako przysporzenia polegającego na zwiększeniu majątku lub uniknięciu jego pomniejszenia. Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z dnia 8 lipca 2014r. sygn. K 7/13 określił warunki uznania nieodpłatnego świadczenia za przychód pracownika z tytułu stosunku pracy. Zdaniem organu, przychodem realizowanym przez pracodawcę na rzecz pracownika może być świadczenie spełnione za dobrowolną zgodą pracownika, w jego interesie celem osiągnięcia konkretnych korzyści o wymiernym charakterze, niedostępnych w sposób ogólny dla wszystkich podmiotów.
Efektywna polityka benefitowa kluczem do sukcesu spółki
Z wnioskiem o wydanie interpretacji podatkowej zgłosiła się spółka prowadząca efektywną politykę benefitową ukierunkowaną na podniesienie atrakcyjności, przyciągnięcie nowych pracowników oraz zatrzymanie tych bardziej wartościowych. Na bazie dodatków pozapłacowych buduje wizerunek dbającej o komfort i zadowolenie osób zatrudnionych, dzięki czemu zmniejsza prawdopodobieństwo odejścia pracowników do konkurencji. Mimo, że na spółce jako pracodawcy nie ciąży ustawowy obowiązek zapewnienia pracownikom posiłków, przedsiębiorstwo zawarło z niezależnym podmiotem umowę nabycia usług cateringowych dla pracowników. Imienne posiłki są dowożone bezpośrednio do siedziby spółki od poniedziałku do piątku (w dniach świadczenia pracy) i przez spółkę są opłacane w kwocie 8 zł dziennie za posiłek dla każdego pracownika. Przekroczenie zamówienia powyżej ustalonego limitu 8 zł skutkuje koniecznością opłacenia nadwyżki przez pracownika. Wydatki z tytułu programu pracodawca pokrywa ze środków obrotowych.
Zobacz procedurę w LEX: Świadczenia nieodpłatne po wyroku TK >
Prawo skorzystania z programu przysługuje każdemu zatrudnionemu na podstawie umowy o pracę pracownikowi po uprzednim wypełnieniu deklaracji programowej. Jest dobrowolne, a w przypadku rezygnacji przez pracownika z posiłku finansowanego przez spółkę nie przysługuje mu z tego tytułu ekwiwalent czy jakakolwiek inna forma rekompensaty. Spółkę nurtowała tylko jedna kwestia, czy tego typu świadczenie stanowi dla zatrudnionych pracowników przychód podlegający opodatkowaniu?
Zobacz procedurę w LEX: Ustalanie wartości świadczeń nieodpłatnych i częściowo odpłatnych >
Finansowanie pracownikom posiłków to korzyść pracownika
Aby ocenić możliwość zakwalifikowania świadczenia generowanego przez spółkę w postaci finansowania posiłków jako przychodu dla zatrudnionego pracownika, należy mieć na uwadze przesłanki zawarte w kluczowym orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego. Zdaniem organu interpretującego, w przypadku spółki zostały spełnione wszystkie warunki konieczne dla uznania otrzymanego świadczenia za świadczenie nieopłatne. Pracownik wyraził na przyjęcie świadczenia zgodę (każdy z nich sam decyduje o zamiarze skorzystania z posiłku), świadczenie ma określoną wartość pieniężną, indywidualny charakter (niezależny od celu i okoliczności przekazania) i zostało spełnione w interesie pracownika, dzięki czemu on sam zaoszczędził na wydatku, który i tak musiałby ponieść celem zakupu żywności przeznaczonej do konsumpcji w czasie pracy. Spółka bowiem zapewnia posiłki pracownikom obecnym w pracy danego dnia. Organ interpretujący jednoznacznie stwierdził, że kwota sfinansowanych pracownikowi wydatków na posiłki będzie stanowić dla tego pracownika świadczenie skutkujące powstaniem przychodu określonego w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jeśli chodzi o obowiązki płatnika w związku z finansowaniem pracownikom posiłków, spółka jest zobowiązana obliczać, pobierać i odprowadzać zaliczkę na PIT (interpretacja indywidualna dyrektora KIS z 18 sierpnia 2023r. nr 0112-KDIL2-1.4011.594.2023.2.DJ).
Biorąc pod uwagę prawo pracy, to zdaniem organu nie ma przeszkód do uznania zapewnionego pracownikowi przez pracodawcę wyżywienia albo zwrotu kosztów wyżywienia związanego z wykonywaniem zadań służbowych za dodatkowe świadczenie otrzymywane od pracodawcy. Mimo, że tego typu działanie pracodawcy ma wpływ na zwiększenie przychodów przedsiębiorstwa poprzez wzrost wydajności pracy i poprawę satysfakcji pracowników, sfinansowania pracownikowi wyżywienia nie można utożsamiać z ustawowymi obowiązkami pracodawcy w zakresie porządku i organizacji w zakładzie pracy. Organizacja stanowiska pracy to jedno, a zapewnienie pracownikowi wyżywienia to zupełnie coś innego.
Zobacz linię orzeczniczą w LEX: Rozumienie przychodu pracownika jako podstawy oskładkowania >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
