Zasadniczy spór w sprawie dotyczył ustalenia, w jaki sposób należy opodatkować przychód, uzyskany z tytułu sprzedaży nieruchomości nabytej w drodze spadku, w sytuacji gdy środki uzyskane z tej sprzedaży zostały w części przeznaczone na wykonanie zapisu testamentowego na rzecz wnuczki spadkodawczyni oraz zapłatę zachowku na rzecz pominiętego w testamencie wnuka.
Matka sporządziła notarialny testament i powołała w całości do spadku swoją córkę, zobowiązując ją do wypłacenia wnuczce 20 proc. ceny uzyskanej ze sprzedaży nieruchomości.
Czytaj też: II FSK 1055/11, Przychód z tytułu nieruchomości nabytej w drodze spadku. - Wyrok NSA >
Do kręgu spadkobierców ustawowych po zmarłej należą córka, która dziedzicząc z ustawy otrzymałaby udział 1/2 w spadku oraz żyjące w chwili otwarcia spadku wnuki zmarłej (dzieci syna zmarłej), które dziedzicząc z ustawy otrzymałyby po 1/4 części spadku każde z nich. Syn nie dożył otwarcia spadku po matce. W skład spadku wchodziła wyłącznie nieruchomość, którą córka sprzedała.
Wezwanie do zapłaty zachowku
Kwota uzyskana ze sprzedaży została pomniejszona wskutek wykonania zapisu testamentowego – zgodnie z rozrządzeniem testamentowym. Ponadto, córka otrzymała od wnuczka pominiętego w testamencie wezwanie do zapłaty z tytułu zachowku, a następnie na mocy porozumienia wypłaciła mu należną kwotę. Kwota ta została ustalona na podstawie art. 991 Kodeksu cywilnego.
Niespełna rok później córka ze środków uzyskanych ze sprzedaży nieruchomości uzyskanej w spadku nabyła prawo własności lokalu mieszkalnego, w którym obecnie zamieszkuje.
Czytaj też: Malinowski Michał, PIT: sumka dla teściowej nie obniży podatku ze sprzedaży mieszkania >>>
Wystąpiła o interpretację, czy wydatek związany z wykonanym przez nią zapisem testamentowym stanowi koszt uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości zgodnie z art. 19 ust. 1 oraz art. 30e ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych? Zapytała też, czy w związku z tym, że w skład spadku wchodziła wyłącznie nieruchomość, wydatek związany z zapłatą zachowku stanowi koszt uzyskania przychodu i podlega on odliczeniu od podstawy opodatkowania zgodnie z dyspozycją art. 19 ust. 1 oraz art. 30e ust. 2 ustawy o PIT.
Zobacz również: Podatnik musi udowodnić, skąd miał pieniądze >>
Dyrektor KIS uznał, że sprzedaż przez wnioskodawczynię we wrześniu 2018 r. nieruchomości, stanowi źródło przychodu podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym, ponieważ odpłatne zbycie nastąpiło przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie.
Organ wskazał, że do kosztów odpłatnego zbycia można zaliczyć: koszty wyceny nieruchomości przez rzeczoznawcę majątkowego, prowizje pośredników w sprzedaży nieruchomości, koszty ogłoszeń w prasie związanych z zamiarem sprzedaży nieruchomości, wydatki związane ze sporządzeniem przez notariusza umowy cywilnoprawnej, koszty i opłaty sądowe.
Czytaj też: Data ustalenia wartości nieruchomości wchodzącej w skład zachowku >>>
Natomiast do kosztów podatkowych przy sprzedaży nieruchomości nabytej w drodze spadku, zaliczyć można: udokumentowane nakłady na tę nieruchomość zwiększające jej wartość, kwotę zapłaconego podatku od spadków i darowizn w takiej części, w jakiej ten podatek przypada na tę nieruchomość.
Wydatkiem takim nie jest wydatek na dokonanie spłaty zapisobiercy.
Organ stwierdził, że kwota, którą córka przeznaczyła na wypłatę zapisu testamentowego oraz zachowku nie ma wpływu na wysokość podatku z tytułu odpłatnego zbycia przedmiotowej nieruchomości.
WSA w Bydgoszczy w wyroku z 11 września 2019 r. stwierdził, że skarga nie jest zasadna (I SA/Bd 399/19). WSA podkreślił, że zarzut błędnej wykładni art. 9 ust. 1 i 2, art. 11 ust. 1 i 2, art. 22 ust. 1 oraz art. 30e ust. 2 ustawy o PIT poprzez odmowę uznania za koszty uzyskania przychodu kosztów wykonania zapisu testamentowego oraz zapłaconego zachowku – jest bezzasadny.
Czytaj też: Wysokość podatku od spadków i darowizn przy darowiznach >>>
NSA po stronie podatników
NSA wyrokiem z 26 lipca 2022 r. uchylił wyrok i interpretację i przyznał rację podatniczce. (sygn. akt II FSK 70/20).
- W sytuacji, kiedy mielibyśmy opodatkować cały przychód to opodatkowane byłyby ciężary spadkowe. Ustawodawca dokonał zmiany na korzyść podatników. Jednak, gdyby doszło do opodatkowania ciężarów spadkowych, kłóciłoby się to z innymi zapisami ustawy – podkreśla sędzia sprawozdawca.
NSA stwierdził, że sama wykładnia językowa nie może być decydująca i prowadzić do niesprawiedliwych rozstrzygnięć.
Eksperci: Wyrok NSA korzystny
- Warto zwrócić uwagę, że w stanie prawnym mającym zastosowanie w tej sprawie przepisy regulowały wprost możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów związanych z odpłatnym zbyciem nieruchomości jedynie wydatki poniesione w celu zawarcia transakcji sprzedaży, odpowiednią kwotę zapłaconego podatku od spadków i darowizn oraz udokumentowane nakłady, które zwiększyły wartość nieruchomości poczynione w czasie jej posiadania. Nie regulowały bezpośrednio kwestii wydatków na zapis testamentowy i zachowek - stwierdza Piotr Chojnacki, partner zarządzający w TA&TPT.
Ekspert wyjaśnia, że dopiero późniejsze zmiany wprowadziły możliwość ukosztowienia wskazanych wydatków.
- Do 31 grudnia 2018 r. wydatki ponoszone z tytułu zachowku bądź zapisów testamentowych nie były bezpośrednio wykazane w art. 22 ust. 6d ustawy o PIT jako koszty uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości nabytych w drodze spadku, które spadkobierca zdecydował się sprzedać przed upływem pięciu lat od końca roku ich nabycia. W tym czasie prawo do obniżenia podstawy opodatkowania o równowartość takich wydatków było niestety często kwestionowane przez organy podatkowe oraz niektóre sądy administracyjne - stwierdza Mateusz Oleksy, doradca podatkowy.
Wskazuje on na wyrok NSA z 17 października 2019 r., sygn. II FSK 3582/17, niekorzystny dla podatników.
- Sąd wyraził jednak świadomość korzystnej zmiany przepisów od 1 stycznia 2019 r. i stwierdził, iż nie powinno zmieniać to sposobu podatkowej oceny transakcji zbycia dóbr spadkowych dokonanych przed nowelizacją. Podkreślił, że rolą sądów administracyjnych jest bowiem ocena legalności działania organów administracyjnych, a nie zmienianie prawa. Biorąc zatem pod uwagę dotychczasową linię orzeczniczą sądów administracyjnych, cieszyć może dzisiejsze, korzystne dla podatników orzeczenie NSA - stwierdza Mateusz Oleksy.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
