Nieudokumentowanie usługi jest równoznaczne z brakiem prawa do odliczenia VAT – do takiego wniosku prowadzi analiza niedawnego wyroku WSA w Gdańsku (sygn. akt I SA/Gd 32/19). Spór dotyczył rozliczenia wydatków i odliczenia VAT od usług reklamowych i roznoszenia ulotek. Zdaniem organów podatkowych, skoro nabywca usługi nie mógł udowodnić ich wykonania, można było przypuszczać, że nie były wykonane. Same faktury zaś nie dokumentowały rzeczywistej transakcji. Tym samym podatnik nie miał prawa do odliczenia z nich VAT. - Postępowanie podatkowe doprowadziło do ustalenia szeregu okoliczności, które oceniane łącznie pozwalają wykluczyć transakcję. Spółka nie zatrudniała pracowników, nie regulowała należności za wynajem lokalu (umowa została wypowiedziana), wbrew twierdzeniu podatniczki nie posiadała strony internetowej, a osoba posiadająca największą wiedzę o działalności gospodarczej spółki tj. prezes pomimo kilkukrotnych wezwań nie stawił się w urzędzie, ani nie usprawiedliwił swojej nieobecności – czytamy w uzasadnieniu.
Zobacz również: NSA: Zasada neutralności w VAT nie zawsze najważniejsza >>
Wpłata na niezgłoszony rachunek nie będzie kosztem >>
Fiskus może sam oceniać dowody
Podatniczka, która nabyła sporne usługi, broniła się przed zarzutami skarbówki. Przedstawiła oświadczenia, że ulotki były rozdane. Sąd stwierdził jednak, że z dokumentów nie wynikało, jakiej treści miały być ulotki oraz kto je wykonał. Podkreślił dodatkowo, że sam fakt wyrażenia zgody na roznoszenie ulotek, czy oświadczenie składających, że widzieli jak ulotki były roznoszone, nie jest wystarczające dla potwierdzenia zaistnienia transakcji przy braku materialnych dowodów w tym zakresie.
Sprawdź w LEX: Faktury, które nie stanowią podstawy do odliczania >
Zdaniem WSA, organ nie kwestionował wiarygodności złożonych oświadczeń, a jedynie ich moc dowodową. - Organom podatkowym przyznano uprawnienie do swobodnej oceny poszczególnych dowodów, a zatem prawo do uznania, które z dowodów stanowią wiarygodne źródło twierdzeń o faktach, a które nie. Organy mają wprawdzie obowiązek gromadzenia i uzupełniania materiału dowodowego, ale jedynie do momentu uzyskania pewności w zakresie stanu faktycznego sprawy. Obowiązek ten nie jest więc nieograniczony i bezwzględny – podkreślił sąd.
Nabywca nie odliczy podatku, ale…
- Sąd wskazał, że skoro podatniczka nie posiadała w swojej dokumentacji żadnych dowodów na potwierdzenie wykonania usługi reklamowo-promocyjnej, tj. umów, wycen, korespondencji, projektów graficznych, nie posiada również dowodów potwierdzających dokonanie zapłaty za usługi wskazane na spornych fakturach, odliczenie VAT było niezasadne – tłumaczy Magdalena Bednarek-Sieradzka, doradca podatkowy, partner w MBSP. Ekspertka zwraca uwagę, na argumentację sądu, z której wynika, że uprawnienie do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego nie istnieje wtedy, gdy wystawiona faktura w rzeczywistości nie odpowiada faktowi zdarzenia gospodarczego. Podatku nie można także odliczyć, gdy zdarzenie gospodarcze w ogóle nie zaistniało, zaistniało w innej niż wskazano dacie lub w rozmiarach innych niż wynika z faktury bądź też zaistniało między innymi, niż to stwierdza faktura, podmiotami gospodarczymi. Potwierdza to m.in. wyrok NSA z 9 kwietnia 2014 r. sygn. akt I FSK 659/13.
Sprawdź w LEX: Kwalifikacja odpłatnych dostaw (sprzedaży) towarów dla celów VAT >
Jak zauważa Radosław Maćkowski, doradca podatkowy, współtwórca MVP TAX, problem z dokumentowaniem usług materialnych jest stary i wielopłaszczyznowy. Jego zdaniem, organy kwestionują nie tylko fakt ich wykonania, ale także często okoliczności związane z ich odbiorem i zapłatą za nie. Niemniej czasami zarzuty skarbówki w tym zakresie bywają kuriozalne. - Spotkałem się z przypadkiem kwestionowania wykonania usług pozycjonowania witryny sklepu internetowego i jego reklamy w profesjonalnych serwisach transakcyjnych, ponieważ urząd nie dostrzegł żadnych zmian w wyglądzie samej witryny (podpierając się archiwalnymi danymi strony). Sami podatnicy powinni więc niekiedy ulepszyć sposoby dokumentowania nabywanych usług, ale i same urzędy powinny popracować czasami nad wiedzą dotyczącą specyfiki świadczenia niektórych usług – tłumaczy Maćkowski.
… sprzedawca VAT zapłaci
Co istotne, zakwestionowanie prawa do odliczenia VAT przez nabywcę, nie będzie miało jednak żadnych skutków u sprzedawcy usług. Zgodnie bowiem z treścią art. 108 ustawy o VAT, w przypadku gdy podmiot wystawi fakturę, w której wykaże kwotę podatku, jest obowiązany do jego zapłaty. Podatek VAT wykazany na fakturze będzie więc uznany za należny. Wystawca faktury powinien do więc zadeklarować.
Sprawdź w LEX: Puste faktury w praktyce działania organów podatkowych >
Skutki także w kosztach podatkowych
Przy okazji pojawia się jeszcze dodatkowy aspekt. Zakwestionowanie prawa do odliczenia VAT i uznanie przez organy podatkowy, że transakcja nie miała miejsca, będzie miało konsekwencje także na gruncie podatku dochodowego. Taki wydatek nie będzie mógł być zaliczony do kosztów uzyskania przychodów. Dla potrzeb PIT i CIT również wymagane jest szczegółowe dokumentowanie transakcji nabywania usług niematerialnych. - Brak dowodów oznacza, że i koszt podatkowy zostanie w takim przypadku zakwestionowany – potwierdza Magdalena Bednarek-Sieradzka.
Sprawdź w LEX: Odpowiedzialność za wystawione faktury VAT >
Ekspertka podpowiada, że chcąc zminimalizować ryzyko zarzutu nieuzasadnionego odliczenia podatku naliczonego VAT, czy też pomniejszenia podstawy opodatkowania w PIT lub CIT, należy dochować należytej staranności w gromadzeniu wszelkich dowodów potwierdzających faktyczne wykonanie nabytej usługi. Mogą to być między innymi opracowania, wskazówki, przekazane przez usługodawcę a następnie wdrożone przez podatnika. Pomocne będą również notatki z przeprowadzonych spotkań, rozmów, podczas których świadczenie było realizowane, czy też raporty z podjętych przez usługodawcę czynności. Bez tego absolutnego minimum, zarówno odliczenie VAT jak i zaliczenie kwoty netto do kosztów podatkowych może zostać zakwestionowane.
Więcej przydatnych materiałów znajdziesz w LEX:
Premia pieniężna - rabat czy usługa? >
Sprawozdanie finansowe w formie elektronicznej >
Raportowanie schematów podatkowych przez biura rachunkowe >
Matryca stawek VAT i Wiążąca Informacja Stawkowa - zmiany oczekiwane przez rynek >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
