Tomasz Kręski: Rok 2019 przyniósł rewolucyjne zmiany w przepisach o cenach transferowych, które wymuszą na podmiotach powiązanych znacznie większą uwagę przy ustalaniu cen z podmiotami powiązanymi. Nowe przepisy mają zarówno pozytywne aspekty, jak i negatywne. Jak pan ocenia nowe regulacje?
Radosław Piekarz: Generalna ocena jest pozytywna. Nowe przepisy to mniej obowiązku administracyjnych dla podatników. Niemniej trzeba też pamiętać, że nowe przepisy są bardziej restrykcyjne niż poprzednie. Wprowadzono np. możliwość tzw. recharakteryzacji transakcji, co może mieć daleko idące negatywne skutki dla przedsiębiorcy. Niemniej, nowe przepisy sporo rzeczy uporządkowały, rozwiały pewne wątpliwości i dostosowały polskie prawo do ostatniej edycji Wytycznych OECD. Ostateczna jednak ocena wymaga czasu i obserwacji, czy organy podatkowe na nowe przepisy są gotowe.
Wprawdzie nowe regulacje obowiązują w odniesieniu do dochodów osiągniętych od początku tego roku, ale przepisy przejściowe dają podatnikom możliwość ich stosowania również za 2018 rok. Czy warto zatem skorzystać z nowych przepisów w odniesieniu do 2018 roku?
To wszystko zależy od naszej sytuacji. Nowe przepisy mogą być korzystniejsze, wyższe limity dokumentacyjne lub nawet zwolnienie z obowiązku dokumentacyjnego może sprawić, że w ogóle nie będziemy musieli przygotować dokumentacji cen transferowych. Niemniej, nowe przepisy wymagają znacznie większej uwagi przy sporządzaniu dokumentacji, każda dokumentacja będzie musiała zawierać analizę cen transferowych, czyli materiał, który uzasadnia poziom przyjętych cen. Innymi słowy, dla niektórych podmiotów nowe przepisy są korzystniejsze, dla innych lepiej będzie poczekać i sporządzić dokumentację według starych reguł.
Zobacz również:
Polskie prawo podatkowe klauzulami stoi >>
Firmy muszą sprawdzać, czy ich kontrahenci mają warunki do prowadzenia biznesu >>
Czym powinni się kierować podatnicy przy wyborze nowych bądź starych przepisów, sporządzając dokumentację cen transferowych za 2018 rok?
Zdecydowanie analizą korzyści i rachunkiem ekonomicznym – co jest tańsze? Nowe przepisy zawierają sporo przepisów zwalniających z obowiązku dokumentacyjnego bądź ułatwiających sporządzenie dokumentacji. Stare przepisy zaś nie zawsze wymagają dołączenia analizy porównawczej, czyli tego elementu, który jest najdroższy i najtrudniejszy w sporządzeniu.
Warto też pamiętać, że obowiązek związany z dokumentacją cen transferowych jest obowiązkiem cyklicznym. Jeśli w tym roku mamy obowiązek, zapewne ten obowiązek będziemy mieli również w roku kolejnym. W takim wypadku być może lepiej sporządzić od razu dokumentację w nowej formie, zaś w przyszłym roku i latach kolejnych sporządzić tylko jej aktualizację.
Jakie sankcje za nierynkowość transakcji przewidział ustawodawca?
W ślad za wprowadzeniem przez ustawodawcę nowych regulacji w zakresie cen transferowych, a co za tym idzie również nowych obowiązków dla podatników, na nowo ukształtowano także kwestię sankcji w przypadku ich naruszenia.
Sankcje w przypadku naruszenia przepisów dotyczących transakcji pomiędzy podmiotami powiązanymi można podzielić na dwie zasadnicze kategorie. Możemy wyróżnić sankcje bezpośrednio dotykające podatnika, a więc nakładane na niego w oparciu o przepisy podatkowe, a dokładniej rzecz biorąc, w oparciu o przepisy ordynacji podatkowej, oraz sankcje grożące osobom odpowiadającym za realizację obowiązków podatkowych u podatnika (kierownika jednostki), które zostały uregulowane w przepisach karnoskarbowych. W ramach sankcji nakładanych na podatnika ustawodawca przewidział mechanizm obciążania nierzetelnego podatnika dodatkowym zobowiązaniem podatkowym. W ramach zaś regulacji karnoskarbowych przewidziano odpowiedzialność karną za naruszenie obowiązku złożenia oświadczenia o sporządzeniu lokalnej dokumentacji cen transferowych oraz za naruszenie obowiązku złożenia informacji o cenach transferowych.
Podstawowa wysokość dodatkowego zobowiązania podatkowego ustalanego w przypadku omawianego naruszenia przepisów wynosi 10 proc. sumy nienależnie wykazanej lub zawyżonej straty podatkowej i niewykazanego w całości lub w części dochodu do opodatkowania w zakresie wynikającym z tej decyzji (art. 58b § 1 ordynacji). Kwota ta jednak w pewnych przypadkach może ulec podwojeniu na nawet potrojeniu.
Zobacz również:
Nowe zasady sporządzania grupowej dokumentacji cen transferowych od 2019 r.
Nowe zasady sporządzania lokalnej dokumentacji cen transferowych od 2019 r.
Nowe zasady szacowania cen transferowych od 2019 r.
Safe harbours, czyli uproszczone zasady rozliczeń cen transferowych
Nowe zasady dokonywania korekt cen transferowych
Jakie narzędzia może wykorzystać podatnik w celu ograniczenia ryzyka?
To przede wszystkim wycena transakcji jeszcze przed jej przeprowadzeniem. Po drugie prawidłowo i rzetelnie sporządzona dokumentacja cen transferowych. Po trzecie, można rozważyć wykorzystanie – dla skomplikowanych transakcji – uprzednie porozumienie cenowe (APA) lub zupełnie nowy instrument, mianowicie porozumienie podatkowe. Takie porozumienie podatnik może zawrzeć z Szefem Krajowej Administracji Skarbowej pod warunkiem, że jest stroną umowy o współdziałanie. Umowa o współdziałanie w teorii ma służyć zapewnieniu przestrzegania przez podatnika prawa podatkowego w warunkach przejrzystości podejmowanych działań między organem podatkowym a podatnikiem. Podatnik, który zawarł umowę o współdziałanie będzie jednak obowiązany do ujawniania bardzo szerokiego zakresu informacji o swojej działalności. Podejrzewam więc, że podatnicy niechętnie będą korzystać z tego instrumentu.
Kiedy nie trzeba sporządzać dokumentacji cen transferowych?
Obowiązujące regulacje w zakresie cen transferowych przewidują szerszy niż dotychczas katalog wyłączeń z obowiązku sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych (art. 11n ustawy o CIT, art. 23z ustawy o PIT). Wyłączenia mają zastosowanie do transakcji definiowanych jako transakcje kontrolowane i realizowanych pomiędzy podmiotami definiowanymi jako powiązane. Wyłączenia mają zarówno charakter przedmiotowy, jak i podmiotowy.
Za najbardziej istotne wyłączenia obowiązku dokumentacyjnego należy uznać te, które można określić jako dotyczące transakcji zawieranych pomiędzy podmiotami krajowymi. Pozwalają one w sposób rzeczywisty wyłączyć spod obowiązku dokumentacyjnego transakcje realizowane pomiędzy podatnikami podatku dochodowego o nieograniczonym obowiązku podatkowym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Radosław Piekarz, doradca podatkowy, partner kancelarii A&RT, ekspert i praktyk z zakresu cen transferowych, współautor książki Ceny transferowe 2019. Mechanizmy, dokumentacje, raportowanie.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
