Analizy porównawcze stały się obowiązkowym elementem dokumentacji cen transferowych dla transakcji realizowanych po 31 grudnia 2016 r., w przypadku gdy wartość dokumentowanej transakcji przekroczyła ustawowe progi (progi dokumentacyjne ulegały zmianom w okresie od 1 stycznia 2017 r. do dzisiaj). Rola analiz porównawczych wzrosła również wraz z pojawieniem obowiązku składania oświadczeń o realizacji transakcji na warunkach rynkowych, jak i obowiązkowemu raportowaniu transakcji z podmiotami powiązanymi w formularzu TPR.
Konieczna aktualizacja analizy porównawczej
Zgodnie z art. 11r ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych analizę porównawczą, czy też opis zgodności, należy aktualizować nie rzadziej niż co trzy lata, chyba że zmiana otoczenia ekonomicznego w stopniu znacznie wpływającym na sporządzaną analizę uzasadnia dokonanie aktualizacji w roku zaistnienia zmiany.
Sprawdź w LEX: Czy pożyczki należy ujmować w dokumentacji cen transferowych? >
Katarzyna Darska, starszy menedżer w zespole ds. cen transferowych w KPMG w Polsce, zwraca uwagę, że trzyletni okres obowiązywania analiz porównawczych dla większości podatników mija w 2021 r. wraz z tworzeniem dokumentacji cen transferowych do transakcji realizowanych w 2020 r. Pojawia się zatem konieczność przeprowadzenia nowych analiz. Pojawia się jednak pytanie, czy przygotowywanie nowej analizy, bądź jej aktualizacji dla transakcji o charakterze finansowym, jest zawsze uzasadnione?
Czytaj w LEX: Jak prawidłowo wypełnić formularz TPR? >
Zobacz również: MF szykuje zmiany w cenach transferowych >>
Problematyczne usługi finansowania podmiotów powiązanych
W tym zakresie pośrednio wypowiedział się dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (KIS) w niedawnej interpretacji nr 0111-KDIB2-1.4010.395.2020.2.AR. Chodziło w niej o sytuację podatnika działającego w grupie kapitałowej, który korzysta z finansowania wewnątrzgrupowego w postaci pożyczek zaciągniętych przed, jak również w trakcie 2020 r. Spółka w wyniku przekształceń grupowych weszła dodatkowo w rolę pożyczkobiorcy w odniesieniu do pożyczek zaciągniętych przez podmiot przejmowany. Oprocentowanie pożyczek zostało ustalone na podstawie stosownych analiz porównawczych przeprowadzonych na moment udzielania finansowania, które było kontynuowane w kolejnych latach. Jakub Roszkiewicz, starszy menedżer w zespole ds. cen transferowych w KPMG w Polsce, zwraca uwagę, że wątpliwości dotyczyły tu kwestii, czy oprocentowanie w transakcjach pożyczek w każdym roku jej obowiązywania powinno być zawsze dostosowywane do warunków najbardziej aktualnej analizy - mimo, że oprocentowania zostało ustalone na moment zawarcia transakcji w konkretnym roku, a w latach kolejnych jest tylko kontynuowane.
- Należy podkreślić (podobnie jak zostało to wskazane w Wytycznych OECD do transakcji finansowych), że do otwartego katalogu czynników, które charakteryzują daną pożyczkę można zaliczyć: moment udostępnienia, jej wartość, termin spłaty (długość), harmonogram spłat, cel udostępnienia, poziom podporządkowania, zabezpieczenie, rynek geograficzny, waluta, rodzaj oprocentowania (stałe/zmienne) – zauważa Jakub Roszkiewicz. Katarzyna Darska dodaje z kolei, że wartości wskazanych wyżej czynników mają naturalnie wpływ na wysokość stosowanego oprocentowania – przykładowo czym finansowanie dłuższe, tym, co do zasady, wyższej stopy zwrotu za ekspozycję na ryzyko spodziewałby się pożyczkodawca. Jednocześnie kluczowym czynnikiem jest moment udostępnianego finansowania, gdyż kumuluje w sobie wiele zmiennych, takich jak sytuacja makro- i mikroekonomiczna, wysokość stóp referencyjnych, aktualny koszt kapitału pożyczkobiorcy itp.
Zobacz procedurę w LEX: Transakcje kontrolowane wyłączone z obowiązku sporządzania lokalnej dokumentacji cen transferowych >
- Oznacza to zatem, że analizy porównawcze powinny być przeprowadzane na moment udostępnienia finansowania przy uwzględnieniu powyższych czynników. W rezultacie, w sytuacji w której nie dochodzi do istotnych zmian rynkowych, czy też strony nie wprowadzają żadnych kluczowych zmian do transakcji, np. w postaci wydłużenia czy skrócenia terminu spłaty, zmiany kwoty finansowania itp. wynagrodzenie ustalone ex ante powinno być uznane za rynkowe przez całą długość trwania finansowania bez konieczności jego aktualizowania w jakichkolwiek okresach – twierdzi Katarzyna Darska.
Zobacz procedurę w LEX: Obowiązek przekazywania informacji o cenach transferowych >
Inne podejście pełne wątpliwości
Zastosowanie innego podejścia może budzić szereg wątpliwości. Chodzi m.in. o to, czy skoro długość i moment udostępnienia finansowania mają wpływ na wysokość oprocentowania, to jaki okres przyjąć na potrzeby aktualizacji analizy? Czy zapisy umowne pozwalają na zmiany wysokości stosowanego oprocentowania w trakcie jej trwania? Czy jurysdykcja podatkowa drugiej strony transakcji przewiduje możliwość przeprowadzania korekt wynagrodzenia w trakcie trwania finansowania poprzez aktualizację analiz danych porównawczych? Czy powszechną praktyką rynkową jest renegocjowanie warunków finansowania co trzy lata?
- Zastanawiając się nad jakimikolwiek aspektami związanymi z cenami transferowymi, należy brać pod uwagę szerszy obraz, niż tylko ten wynikający literalnego brzmienia z przepisów, a do kwestii aktualizacji analiz porównawczych (w szczególności tych dla transakcji finansowych) powinno podchodzić się bez automatyzmu, ale za to z zachowaniem naczelnej zasady cen transferowych – zasady arm’s length, zgodnie z którą warunki dla podmiotów powiązanych powinny być jak najbardziej zbliżone do tych w relacjach pomiędzy podmiotami niepowiązanymi – zauważa Jakub Roszkiewicz. Nasz rozmówca wskazuje jednoznacznie, że wydana przez dyrektora KIS interpretacja potęguje wątpliwości w obszarze związanym z aktualizacją analiz porównawczych. Kompletnie ignoruje bowiem specyficzne warunki transakcji finansowych, jak również uwarunkowania rynkowe, wpływające na wysokość oprocentowania, które są brane pod uwagę w momencie ustalania oprocentowania zarówno przez podmioty powiązane, jak też niepowiązane działające na rynku.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
