Spór w sprawie dotyczył tego, czy w związku z nabyciem przez spółkę nieruchomości, w opisanych we wniosku o interpretację okolicznościach, powstał u skarżącej spółki obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług w odniesieniu do kwot wpłat otrzymanych przez sprzedawcę od nabywców lokali na poczet należnej ceny nabycia lokali.
Problematyczne opodatkowanie zaliczek VAT
Spółka nabyła od innego dewelopera nieruchomość z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego. Na podstawie umowy zawartej wraz z umową sprzedaży nieruchomości, doszło do przeniesienia na spółkę praw i obowiązków wynikających z zawartych uprzednio przez sprzedającego umów o ustanowienie odrębnej własności lokali, znajdujących się w budynku realizowanym na nabywanej działce, i ich sprzedaży. W zawartych ze sprzedającym ugodach nabywcy lokali wyrazili zgodę na przeniesienie praw i obowiązków wynikających z tych umów na spółkę, pod warunkiem, że przejmując te prawa i obowiązki spółka zaliczy na poczet należnej ceny wszystkie wpłaty na poczet ceny dokonane uprzednio przez nabywców na rzecz sprzedającego.
W związku z tym inwestor zwrócił się do organu podatkowego z pytaniem, czy przekazane przez dewelopera kwoty zaliczek powinny podlegać opodatkowaniu również po stronie inwestora. Zgodnie ze stanowiskiem podatnika przedmiotowe wpłaty nie mogą być traktowane jako zaliczki na poczet przyszłej sprzedaży mieszkań, w związku z czym brak jest przesłanek pozwalających na przyjęcie, że z tego tytułu po jego stronie powstaje obowiązek podatkowy na podstawie art. 19a ust. 8 ustawy o VAT.
Zobacz również: Do rozliczenia ulgi B+R sama księgowa może nie wystarczyć >>
Organ podatkowy uznał stanowisko inwestora za nieprawidłowe.
Zdaniem organu, obowiązek podatkowy w odniesieniu do uiszczonych przez nabywców lokali kwot powstał u skarżącej spółki z chwilą zawarcia umowy przeniesienia praw i obowiązków, bowiem wtedy skarżąca uzyskała prawo do zaliczek wpłaconych przez nabywców lokali pierwotnemu właścicielowi. Organ wskazał, że obowiązek podatkowy z tytułu otrzymanych zaliczek jest ściśle związany z przyszłą dostawą towarów lub świadczeniem usług. W analizowanym stanie faktycznym, w związku ze zbyciem inwestycji, nie ma możliwości, aby w przyszłości to deweloper dokonał dostawy towarów (mieszkań) na rzecz nabywców. Dostawa przedmiotowych towarów zostanie dokonana przez inwestora i to ten podmiot, w ocenie organu podatkowego, jest zobowiązany do rozpoznania obowiązku podatkowego w podatku VAT z tytułu zaliczek, nawet w sytuacji, gdy zaliczki te zostały uprzednio faktycznie uiszczone na rzecz innego podmiotu.
WSA po stronie organów podatkowych
Rozstrzygając zaistniały spór sąd podzielił stanowisko organu. W wyroku z 14 lutego 2017 r., sygn. akt I SA/Gd 1411/16 WSA w Gdańsku stwierdził, że skarga jest bezzasadna.
WSA uznał, że zgodnie z art. 19a ust. 8 ustawy o VAT, jeżeli przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi otrzymano całość lub część zapłaty, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, wkład budowlany lub mieszkaniowy przed ustanowieniem spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w odniesieniu do otrzymanej kwoty, z zastrzeżeniem ust. 5 pkt 4.
Należy mieć na względzie, że otrzymanie przez podatnika części lub nawet całości należności przed dokonaniem dostawy lub przed świadczeniem usług, nie jest samodzielną czynnością ani zdarzeniem opodatkowanym. Czynnością opodatkowaną jest tu dostawa towarów lub świadczenie usług. Opodatkowaniu zatem podatkiem od towarów i usług nie podlega zapłata z tytułu dostawy, ale skonkretyzowana czynność, tj. dostawa lub świadczenie usług. Obowiązek podatkowy, również w zaliczkach (art. 19a ust. 8 ustawy o VAT.) wiąże się ściśle z określoną czynnością, nawet gdy będzie ona wykonana w przyszłości. Sam transfer pieniędzy, następujący bez związku z przyszłą czynnością opodatkowaną, na poczet której jest dokonywany, pozostaje obojętny na gruncie podatku od towarów i usług.
Słusznie zatem organ uznał, że skarżąca spółka jest zobowiązana do opodatkowania podatkiem od towarów i usług wartości wpłat dokonanych przez nabywców na poczet ceny na rzecz sprzedającego.
Prawidłowo też organ uznał, że kwestia ewentualnego obowiązku dokonania przez sprzedającego korekty wystawionych przez niego faktur, pozostaje poza zakresem niniejszej sprawy, nie została ona bowiem objęta zadanym we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej pytaniem.
NSA podziela pogląd organów
Sprawa trafiła do NSA. Naczelny Sąd Administracyjny w składzie z sędzią NSA Januszem Zubrzyckim (sprawozdawcą), po rozpoznaniu skargi kasacyjnej skarżącej spółki od wyroku WSA w Gdańsku oddalił skargę. NSA podzielił w całości stanowisko organu podatkowego. Inwestor, kontynuator budowy musi opodatkować VAT zaliczki.
W konsekwencji dostosowania się do wyroku powstaje opodatkowanie zaliczek zarówno po stronie inwestora, jak i dewelopera. Deweloper może rozważyć możliwość korekty rozliczeń VAT z tego tytułu. Jednak kwestia ta nie była przedmiotem zarówno interpretacji, jak i skargi kasacyjnej.
Wyrok NSA z 16 października 2019 r., sygn. akt I FSK 1273/17
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
