Co najmniej kilka lat trzeba będzie poczekać na zakończenie postępowania upadłościowego Getin Noble Bank S.A.. Dla frankowiczów, którzy zaciągnęli kredyt w tym banku to trudna sytuacja. Syndyk masowo występuje bowiem do sądów o zawieszenie ich spraw. W tym czasie kredytobiorcy muszą spłacać kredyt. Postanowień sądowych pozwalających na nieregulowanie rat syndyk nie honoruje. To, czy działa legalnie, czy bezprawnie nie jest takie oczywiste. Związek Banków Polskich uważa, że działa legalnie, prawnicy frankowiczów twierdzą natomiast, że narusza przepisy. Sam syndyk na razie milczy. Prawo.pl odpowiedział, że na tym etapie postępowania nie udziela komentarzy.
Czytaj też: SN potwierdza ważność umów w sprawie z udziałem syndyka Getin Noble Banku
Zawieszenie: Tak, ale .... tylko częściowe
Większość frankowiczów występuje do sądu z dwoma roszczeniami w jednym pozwie. Chodzi o ustalenie nieważności umowy i zapłatę z tego tytułu. Zdaniem prawników nie ma konieczności zawieszania postępowania w obu wypadkach. Tymczasem syndyk myśli inaczej.
- W sprawach z powództwa kredytobiorców frankowych, niezależnie, czy zostały wszczęte jeszcze przeciwko Getin Noble Bank S.A., czy już przeciwko syndykowi masy upadłości Getin Noble Bank S.A. w upadłości, kancelaria reprezentująca syndyka przyjmuje strategię polegającą na obstrukcji postępowań. Syndyk niezależnie od przedmiotu roszczenia oraz pozwanego podmiotu formułuje wnioski o zawieszenie postępowań oparte na podstawie związanej z obligatoryjnym zawieszeniem postępowań dotyczących masy upadłości, tj. art. 174 par. 1 pkt 4 k.p.c., wskazując przy tym, iż postępowanie przeciwko syndykowi może być wszczęte dopiero po wyczerpaniu drogi zgłoszenia wierzytelności w postępowaniu upadłościowym, art. 145 Prawa upadłościowego - mówi Cezary Korolczuk, adwokat w kancelarii prawnej Tomasz Konieczny, radca prawny i partner w Konieczny, Polak Partnerzy.
Przy czym prawnicy wcale nie uważają, że postępowanie powinno być zawieszone w wypadku obu roszczeń. - O ile prawo upadłościowe jasno reguluje, że sprawy o zapłatę powinny być zawieszane, o tyle sprawy o ustalenie nieważności jako takie nie wchodzą w skład masy upadłości i powinny być normalnie prowadzone w sądach cywilnych, niezależnie od toczącego się postępowania upadłościowego - mówi Karolina Pilawska, adwokat, partner w Kancelarii Prawnej Pilawska Zorski Adwokaci, reprezentująca w sądach frankowiczów.
Czytaj w LEX: Skutki praktyczne upadłości banku dla stron w tzw. sprawach frankowych >
Tak samo myślą również prawnicy specjalizujący się w prawie upadłościowym. - Roszczenie o zapłatę jest niewątpliwie przykładem zobowiązania pieniężnego, a więc długiem z perspektywy upadłego banku, a wierzytelnością z perspektywy konsumenta. Wobec tego nie ma żadnych wątpliwości, że prawo to powinno być w pierwszej kolejności dochodzone w ramach postępowania upadłościowego, a więc poprzez zgłoszenie wierzytelności syndykowi. Z tych względów procesy o zapłatę przeciwko Getin Noble Bank SA powinny być zawieszone. Pierwszeństwo ma upadłość - nie ma wątpliwości dr Bartosz Sierakowski, radca prawny, partner w Kancelarii Prawnej Zimmerman Sierakowski i Partnerzy.
Czytaj w LEX: Kolejność zaspokajania wierzytelności i należności upadłego banku >
W jego opinii zupełnie inna jest sytuacja w wypadku roszczenia o unieważnienie umowy kredytowej. - Tego rodzaju roszczenie procesowe nie jest zobowiązaniem (czyli wierzytelnością i skorelowanym nim długiem), lecz żądaniem odnoszącym się do stosunku prawnego, a precyzyjnie – do sytuacji, że stosunek prawny w ogóle nie istnieje. Jest to żądanie skierowane pod adresem sądu, by ten wiążąco stwierdził, że umowa kredytu stron nie wiąże, a nie żądanie, by sąd ustalił, że jednej czy drugiej stronie przysługuje określone świadczenie pieniężne, czy też niepieniężne. Z tych względów procesy o ustalenie nieważności umów kredytowych nie powinny być zawieszane, ponieważ ich przedmiotem nie jest wierzytelność i skorelowany z nią dług podlegający zgłoszeniu do masy upadłości - tłumaczy.
Nie ma on wątpliwości, że procesy należy kontynuować z udziałem syndyka, który – z dniem ogłoszenia upadłości – stał się tzw. zastępcą procesowym upadłego banku. - W prawie nazywamy to podstawieniem procesowym bezwzględnym syndyka w miejsce upadłego. Syndyk (a przed upadłością – bank) jako strony postępowania są związani orzeczeniami, które zapadły w procesie, jeśli orzeczenia te są prawomocne lub wykonalne - mówi dr Bartosz Sierakowski.
Podobnie też uważa Natalia Sałata, adwokat z Kancelarii ETHICA.
Zobacz procedurę: Wpływ ogłoszenia upadłości na cywilne postępowanie rozpoznawcze toczące się z udziałem upadłego >
Dla kredytobiorców jest bardzo ważne, by postępowanie o unieważnienie umowy dalej się toczyło. Pozwoli to im na ostateczne rozstrzygnięcie tego, że nie powinni płacić rat, a także pozwoli wykreślić hipotekę z księgi wieczystej.
- Tymczasem syndyk stoi na stanowisku, że prowadzenie jakichkolwiek postępowań cywilnych przeciwko podmiotowi w upadłości spowoduje nieważność postępowania lub konieczność uchylenia wyroku, a klienci nie mają w tej sytuacji interesu prawnego w ustaleniu nieważności umowy. Byłby to pogląd bardzo krzywdzący dla wszystkich osób walczących o unieważnienie swoich umów, a ponadto, moim zdaniem, nie znajdujący oparcia w przepisach prawa - wyjaśnia Karolina Pilawska.
Sprawdź w LEX: Czy zwrot przez bank nienależnie pobranego świadczenia (nadpłaty kredytu) stanowi dla konsumenta przychód? >
Frankowicze płacą raty, choć mają zabezpieczenie
Prawnicy frankowiczów skarżą się, że syndyk wymaga od kredytobiorców płatności rat za cały czas zawieszenia postępowania, umowa bowiem wciąż jest ważna. Nie respektuje przy tym nawet postanowienia o zabezpieczeniu (zawieszenie rat), dalej wymaga płatności i wpisuje klientów do BIK, jeśli rat nie płacą.
Polecamy nagranie szkolenia w LEX: Postępowania dotyczące kredytów frankowych - aspekty proceduralne, nowela KPC, zabezpieczenie powództwa >
Tymczasem, jeżeli sąd zabezpieczył roszczenie o ustalenie nieważności umowy poprzez zawieszenie obowiązku spłaty rat kredytu, to takie zabezpieczenie wiąże syndyka. Nie jest to bowiem zabezpieczenie dokonane na masie upadłości i – co istotne – nie podlega wykonaniu w drodze egzekucji. W związku z tym nie stosuje się art. 146 ust. 3 Prawa upadłościowego, który stanowi, że niedopuszczalne jest po dniu ogłoszenia upadłości skierowanie egzekucji do majątku wchodzącego w skład masy upadłości oraz wykonanie postanowienia o zabezpieczeniu na majątku upadłego.
- W imieniu klientów, którzy mieli taką sytuację zgłosiłem już wniosek do ministra sprawiedliwości – jako nadzorującego działalność syndyka – o podjęcie czynności nadzorczych i kontrolę takiego działania. Zgłoszenia te będę kontynuował, gdy pojawią się kolejne naruszenia postanowień o zabezpieczeniu. Dopóki nie są one uchylone, to obowiązują one syndyka w sprawie - opowiada Maciej Wojciechowski, radca prawny w Xaltum Barczak Rozpara Kancelaria Radców Prawnych.
Zapraszamy na szkolenie online: Wyrok TSUE w sprawie C-28/22, czyli o przedawnieniu i zarzucie zatrzymania w sprawach frankowych >
ZBP: Sprawy frankowe powinny być zawieszone
Związek Banków Polskich uważa, że syndyk postępuje tak, jak powinien. Zarzuty prawników frankowych są bezpodstawne.
- Syndyk działa prawidłowo, wszystkie postępowania przed sądem zarówno te o unieważnienie umowy kredytowej, jak i o zapłatę powinny zostać zawieszone do czasu prawomocnego zakończenia postępowania upadłościowego, a w tym czasie kredytobiorcy powinni spłacać kredyt - twierdzi Tadeusz Białek, prezes Związku Banków Polskich.
Dziwi go, że niektórzy prawnicy interpretują przepisy inaczej, a niektóre sądy udzielają nawet zabezpieczenia kredytobiorcom. - Spór ostatecznie rozstrzygnie TSUE, do którego trafiły pytania prejudycjalne w tej sprawie. Chodzi o ewentualną kolizję dwóch różnych dyrektyw implementowanych przez różne ustawy, czyli dyrektywę o uporządkowanej likwidacji oraz dyrektywę 93/13 o ochronie konsumentów. Pierwsza zabrania prowadzenia tego typu postępowań, a druga (zdaniem prawników frankowych) nie powinna tego zakazywać.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
