Kredytobiorca Getin Noble Bank powinien zweryfikować charakter prawny zawartej przez niego umowy ubezpieczenia. Niektórzy kredytobiorcy ubezpieczali nieruchomości samodzielnie, inni korzystali z pośrednictwa banku. W zależności od charakteru umowy ubezpieczenia, bank w celu zabezpieczenia spłaty kredytu, mógł korzystać z różnych rozwiązań prawnych.
- W wypadku większość kredytobiorców, jednym z zabezpieczeń wykonania umowy kredytu był przelew (cesja) przyszłych wierzytelności wynikających z umowy ubezpieczenia, które mogłyby przysługiwać kredytobiorcy (cedentowi) w razie zaistnienia zdarzenia ubezpieczeniowego – mówi Tomasz Zaremba, radca prawny z Bochenek i Wspólnicy Kancelaria Radców Prawnych sp.k.
Zazwyczaj cesja spełnia swoje zadanie. Jednak w przypadku frankowiczów Getin Noble Bank pojawiają się wątpliwości co do zasadności wykonywania zawartych przez kredytobiorcę umów ubezpieczenia z umową cesji na rzecz banku.
Czytaj też: Czy frankowicze Getin Noble Bank będą mieli w KRZ formularz do zgłaszania roszczeń? Jest postulat
Gdy klient nie ma ochrony
Jak wyjaśnia Mikołaj Baczyński, radca prawny z Kancelarii Radcy Prawnego Beata Strzyżowska, nawet w przypadku wystąpienia zdarzenia, o którym mowa w zawartej umowie ubezpieczenia, wskazana kwota odszkodowania zostanie wypłacona na rzecz banku, a nie kredytobiorcy.
Tak więc w wypadku utraty nieruchomości w skutek wystąpienia np. pożaru, kredytobiorca pozostanie bez miejsca do życia, a bank uzyska środki na spłatę salda nieważnej umowy kredytu – będzie to najgorsza dla kredytobiorcy sytuacja, bowiem środków wpłaconych do Getin Noble Bank S.A. nie da się na obecnym etapie w żaden sposób uzyskać. Szacowana wartość masy upadłości nie wystarczy bowiem nawet na pokrycie zobowiązań Getin Noble Bank względem Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, a to właśnie ten podmiot będzie musiał zostać zaspokojony w postępowaniu upadłościowym w pierwszej kolejności.
Czytaj też w LEX: Jurkiewicz Patryk, Urbaniak Dawid, Problemy proceduralne ubezpieczenia kredytu hipotecznego zawartego z konsumentem >
Gdy umowa kredytu jest nieważna
Rafał Olejnik, adwokat i partner zarządzający z Kancelarii Adwokackiej Dowlegal twierdzi, że dyskusja dotycząca ubezpieczenia nieruchomości kredytowanej przez upadły Getin Bank, z jednoczesną cesją praw na rzecz banku po zgłoszeniu wierzytelności wobec upadłego, sprowadza się do kluczowego pytania - czy umowa kredytu indeksowanego do kursu CHF jest ważna.
- Umowa cesji ma charakter kauzalny, a zatem jej skuteczność jest zależna od istnienia ważnej podstawy prawnej, uzasadniającej jej zawarcie. Nieważność umowy kredytu, którą miała zabezpieczać cesja, oznacza, że nie istnieje przyczyna prawna, uzasadniająca zawarcie przez strony umowy cesji i nabycia przez bank uprawnienia do wierzytelności, która może powstać w razie spełnienia zdarzenia ubezpieczeniowego – wskazuje Tomasz Zaremba.
Jeżeli jednak przyjmie się założenie, że umowa jest nieważna, można hipotetycznie przyjąć, że nie jesteśmy zobowiązani do wykonywania obowiązków wynikających z umowy kredytowej, wówczas znajdziemy uzasadnienie, aby wycofać cesję praw z polisy na rzecz Getin Bank. Syndyk działa bowiem w interesie wierzycieli i jeżeli uzna, że umowa kredytu jest ważna, a obowiązkiem wynikającym z tej umowy jest m.in. konieczność dostarczenia polisy z cesją na rzecz banku, może podjąć czynności zmierzające do uzupełnienia tego braku.
- Dziś trudno jednoznacznie powiedzieć jakie czynności w pierwszej kolejności podejmie syndyk oraz jakimi priorytetami będzie kierował się syndyk masy upadłości Getin Bank, natomiast można podejrzewać, że na pierwszym miejscu nie znajdą się kwestie związane z cesjami polis kredytowanych nieruchomości – uważa mec. Olejnik.
Czytaj też w LEX: Ubezpieczenie kredytu >
Trudne odwołanie cesji
Umowy cesji najczęściej nie przewidują możliwości zniweczenia jej skutków w drodze oświadczenia złożonego przez jedną ze stron.
- Warto natomiast sprawdzić, jakie dokładnie klauzule zostały zawarte w konkretnej umowie, np. czy bank zobowiązał się do korzystania z wierzytelności tylko na wypadek, gdyby kredytobiorca nie wywiązywał się z obowiązku spłaty kredytu. Ponadto, kredytobiorca powinien upewnić się, czy udzielał w przeszłości bankowi jakichkolwiek pełnomocnictw lub upoważnień związanych z odnowieniem ubezpieczenia i umową cesji – mówi Tomasz Zaremba.
Jedynym środkiem prowadzącym do zerwania umowy cesji na rzecz banku może być zatem zaprzestanie spłaty składek ubezpieczeniowych lub wypowiedzenie umowy ubezpieczenia.
- Każde ze wskazanych rozwiązań wiąże się z ryzykiem wypowiedzenia umowy kredytu przez bank, na skutek nie dochowania przez kredytobiorcę warunków wskazanych w umowie kredytu – tłumaczy Mikołaj Baczyński.
Przed wypowiedzeniem umowy kredytu z powodu zaprzestania uiszczania składek ubezpieczeniowych nie będzie chroniło kredytobiorcy udzielone przez sąd zabezpieczenie w postaci zawieszenia spłacania rat kapitałowo-odsetkowych wskazanych w umowie kredytu, albowiem zabezpieczenie to dotyczy wyłączne samych rat kredytowych, nie zaś opłat okołokredytowych związanych z zaciągniętym zobowiązaniem kredytowym.
- O ile zatem z treści zabezpieczenia udzielonego przez sąd nie wynika wprost przyzwolenie na zaniechanie spłacania składek ubezpieczeniowych, uprawnienia takiego nie można domniemywać, a obowiązek uiszczania składek nie ustaje. Mało prawdopodobne wydaje się, aby nawet w przypadku złożenia wniosku o wstrzymanie poboru składek ubezpieczeniowych sąd uwzględnił wniosek kredytobiorcy – podkreśla Mikołaj Baczyński.
Sprawdź w LEX: Czy Bank może odstąpić od proporcjonalnego zwrotu prowizji za udzielenie kredytu hipotecznego, w przypadku wcześniejszej spłaty? >
Można zawrzeć nową umowę bez cesji
Przy składkach ubezpieczeniowych nie można zastosować analogii do wstrzymania płatności rat kredytu, gdyż składki są płacone na podstawie umowy ubezpieczenia, pełniącej jedynie pomocniczą rolę w stosunku kredytowym z bankiem.
- Doprowadzenie do wstrzymania obowiązku uiszczania składek ubezpieczeniowych wiązałoby się z koniecznością wykazania, iż zawarta umowa ubezpieczenia jest nieważna i tylko w takim wypadku można by rozważyć złożenie stosownego wniosku do sądu – mówi Mikołaj Baczyński.
Co zatem mogą robić kredytobiorcy, którzy obawiają się, że ich polisa zabezpiecza tylko interes banku, a nie ich interes? Mikołaj Baczyński radzi zaprzestać uiszczania przez kredytobiorcę rat ubezpieczeniowych dotyczących umów z cesją na rzecz banku i zawarcie w ich miejsce nowych umów ubezpieczenia, z tą różnicą, że nowo zawarte umowy nie będą zawierały w swej treści zapisów dotyczących cesji na rzecz banku, a jedynym podmiotem wskazanym jako uposażony będzie albo kredytobiorca, albo osoba dla niego najbliższa.
- Takie rozwiązanie doprowadzi do najbardziej pożądanej z punktu widzenia kredytobiorcy sytuacji, w której w wypadku wystąpienia niepożądanego zdarzenia losowego, np. utraty nieruchomości, to kredytobiorca otrzyma środki pozwalające mu na wyremontowanie domu lub wybudowanie nowego i zaspokojenie tym samym swoich potrzeb mieszkaniowych – podkreśla mec. Baczyński.
Polecamy nagranie szkolenia w LEX: Postępowania dotyczące kredytów frankowych - aspekty proceduralne, nowela KPC, zabezpieczenie powództwa >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.