Chodzi o nowelizację ustawy z 11 maja 2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1035) przygotowaną w Ministerstwie Finansów. Skróceniu - do 5 z 8 lat - uległyby okresy przechowywania dokumentacji i akt zleceń usług atestacyjnych i usług pokrewnych oraz przedawnienie karalności. Polska Agencji Nadzoru Audytowego (PANA) i Komisja Nadzoru Finansowego (KNF) nie będą miały więcej niż 5 lat (licząc od dnia naruszenia prawa lub popełnienia przewinienia dyscyplinarnego) na wszczęcie odpowiedniego postępowania. Świętokrzyska tłumaczy to wyrównaniem do zasad obowiązujących w innych zawodach zaufania publicznego (obecnie jest bowiem bardziej restrykcyjnie). Przy przewinach mniejszej lub znikomej wagi nie będzie już też teraz obowiązkowym postępowań administracyjnych, co uregulują znowelizowane art. 190 i 193 ustawy.

Ministerstwo proponuje też m.in. odchudzenie katalogu jednostek zainteresowania publicznego (JZP). Z listy tej znikną oddziały instytucji kredytowych i banków zagranicznych, jak też oddziałów ubezpieczycieli i zakładów reasekuracji. -Podlegają one wszelkim przepisom odnośnie JZP na poziomie swojej jednostki macierzystej, a tym samym podlegają nadzorowi sprawowanemu przez nadzór macierzysty – czytamy w uzasadnieniu projektu (numer RCL UD257).

 

Inny argument (sformułowany w ocenie skutków regulacji), to trudności z rotacjami firm audytorskich w takich podmiotach. - Z uwagi, iż poszczególne kraje mają różne okresy rotacji firmy audytorskiej, który często bywa inny dla jednostki macierzystej i inny dla oddziału instytucji kredytowej zdarza się, że oddział przez jakiś okres musi zlecić badanie „innej firmie audytorskiej" niż wybrana przez jednostkę macierzystą, co generuje dla oddziału dodatkowe koszty i problemy wynikające z badania przez różne firmy audytorskie w jednym czasie. Zmiany w definicji JZP spowodują, że oddziały objęte deregulacją nie będą musiały stosować na poziomie oddziału zaostrzonych wymogów dla JZP co ułatwi ich funkcjonowanie i usunie tego rodzaju komplikacje – wyjaśnia resort finansów.

W przypadku oddziałów zagranicznych ubezpieczycieli i reasekuratorów resort przyznaje też, że – ze względu na znikomą możliwość uzyskiwania informacji - KNF nie posiada w praktyce prawnych i technicznych możliwości, aby realizować zadania w zakresie nadzoru publicznego określonego w ustawie o biegłych rewidentach. Dlatego w praktyce KNF nie prowadzi w tych podmiotach nadzoru nad komitetami audytu (które działają w jednostkach macierzystych) oraz powoływaniem biegłych rewidentów lub firm audytorskich.

Ciekawa zmiana dotyczy też art. 136 ustawy. Ma umożliwiać wykonanie zlecenia przez firmę audytorską polegającego na potwierdzaniu spełnienia warunków zawartych umów kredytowych lub innych umów związanych z finansowaniem. -Banki i inne instytucje finansowe oferujące finansowanie jednostkom (w tym JZP) realizując własne strategie zrównoważonego rozwoju, coraz częściej zawierają w umowach kredytowych i innych umowach związanych z finansowaniem warunki niefinansowe powiązane z kwestiami zrównoważonego rozwoju, których spełnienia oczekuje się od jednostek otrzymujących finansowanie („kowenanty niefinansowe”) – tłumaczy ministerstwo. Po nowelizacji audytorzy zyskaliby możliwość szerokiego potwierdzania spełnienie tych warunków.

Nowela – jeśli szczęśliwie przejdzie ścieżkę legislacyjną – ma obowiązywać od 1 stycznia 2026 r.