Rzecznik Praw Obywatelskich wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie na korzyść ukaranej. Marcin Wiącek wnosi o uchylenie kary i umorzenie postępowania w jej sprawie.

Kara za naruszenie  lockdownu

W czerwcu 2021 r. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Płocku wymierzył właścicielce solarium 5 tys. zł administracyjnej kary pieniężnej za naruszenie w październiku 2020 r. zakazu prowadzenia działalności określonego rodzaju w czasie obowiązywania stanu epidemii. Decyzję utrzymał Mazowiecki Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny.  Podstawą była notatka urzędowa policjantów, którzy odwiedzili solarium i stwierdzili że działa ono mimo zakazu. 

 

Sanepid w swej decyzji powołał się na rozporządzenie Rady Ministrów z 9 października 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpienie stanu epidemii. Do odwołania zakazało ono prowadzenia przez przedsiębiorców działalności polegającej na prowadzeniu działalności usługowej związanej z poprawą kondycji fizycznej.

Zaskarżonej decyzji MPWIS Rzecznik zarzucił, że została wydana:

  1. z mającym wpływ na wynik sprawy naruszeniem art. 107 par. 1 pkt 4 Kodeksu postępowania administracyjnego - poprzez niewskazanie materialnej podstawy prawnej (normy sankcjonującej) wydanej decyzji o nałożeniu kary pieniężnej;
  2. z naruszeniem art. 22 i art. 31 ust. 3 konstytucji RP - poprzez wymierzenie administracyjnej kary pieniężnej za naruszenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej wprowadzonego z uchybieniem art. 92 Konstytucji RP.

W ocenie RPO z braku podstaw do nałożenia kary niezbędne jest jej wyeliminowanie z obiegu prawnego.

Argumenty RPO - dlaczego grzywna była nielegalna 

RPO twierdzi, że zgodnie z art. 46a ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, w przypadku wystąpienia stanu epidemii Rada Ministrów może określić, w drodze rozporządzenia m.in. rodzaj stosowanych rozwiązań. Wśród nich są: nakazy,  obowiązki, ograniczenia oraz zakazy. Do prowadzenia działalności gospodarczej odnieść należy możliwość wprowadzenia przez Radę Ministrów „czasowego ograniczenia określonych zakresów działalności przedsiębiorców” (art. 46b pkt 2 ustawy)  i – ewentualnie - czasowego ograniczenia korzystania z lokali lub terenów oraz obowiązku ich zabezpieczenia” (art. 46b pkt 8).

Zakaz prowadzenia działalności gospodarczej nie mieści się w zakresie możliwych do wprowadzenia „stosowanych rozwiązań” w związku ze stanem epidemii.

Zgodnie z literalną treścią przepisów - a trudno inaczej wykładać przepisy ograniczające konstytucyjne wolności i prawa - Rada Ministrów mogła co najwyżej czasowo ograniczyć funkcjonowanie przedsiębiorstw, jednak nie zakazać - tym bardziej nie czasowo, ale „do odwołania” - prowadzenia działalności gospodarczej.  A skoro ten zakaz nie mieści się w zakresie „stosowanych rozwiązań”, to jego naruszenie nie może podlegać sankcji na podstawie art. 48a ust. 1 ustawy.

Czytaj też: WSA: Zamknięcie siłowni w pandemii słuszne, ale zastosowany tryb niezgodny z prawem>>
 

Według RPO, art.92 ust. 1 konstytucji określa zasady wydawania rozporządzeń wykonawczych do ustaw. Mogą być wydawane na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie, przy czym upoważnienie to powinno określać organ właściwy do wydania rozporządzenia i zakres spraw przekazanych do uregulowania oraz wytyczne dotyczące treści aktu. W ocenie RRO upoważnienie z art. 46a i art. 46b ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi nie zawiera ostatniego elementu. 

Spełniających  konstytucyjne wymogi wytycznych nie zawiera ani art. 46a, ani art. 46b ustawy. Za takie wytyczne nie może zostać uznane ogólnikowe wskazanie, że wydając rozporządzenie, Rada Ministrów ma mieć „na względzie zakres stosowanych rozwiązań” oraz „bieżące możliwości budżetu państwa oraz budżetów jednostek samorządu terytorialnego”. Ze stwierdzeń tych nie wynikają bowiem żadne konsekwencje dla treści potencjalnych rozwiązań. 

Czytaj też: Sanepid zamyka firmy działające wbrew zakazom, prawnicy radzą pozwy>>
 

Upoważnienie ustawowe nie spełnia zatem niezbędnych warunków określonych w art. 92 ust. 1 Konstytucji. Wadliwość upoważnienia ustawowego implikuje stwierdzenie, że wprowadzony rozporządzeniem Rady Ministrów zakaz działalności gospodarczej nie spełnia kryterium ustawowego ograniczenia wolności i praw jednostki (art. 22, art. 31 ust. 3 Konstytucji). Pozaustawowy charakter zakazu wyklucza jednocześnie karanie za jego naruszenie.

RPO podkreśla, że takie stanowisko jest już ugruntowane w orzecznictwie  sądów administracyjnych.